Verkiezingen worden wel eens het feest van de democratie genoemd. Nederlandse feestbeesten zoals ik worden de laatste jaren behoorlijk verwend. Het verkiezingsgedruis smaakt steeds beter. Tegenwoordig zit ik met vrienden en bier voor de tv tijdens de uitslagenavond. Het scheelt weinig of ik zou met een plastic opblaasmolen op mijn kop het stemhokje ingaan. Het festijn doet amper onder voor een WK of EK voetbal: je hebt je favoriete team, ploegen waar je een hekel aan hebt, helden, anti-helden en een hoop rituelen. De grootste held van deze verkiezingen was niet iemand uit een van de politieke teams. Rutte noch Samsom kon tippen aan het succes van NOS-presentator Herman van der Zandt.
Voor wie het onverhoopt niet gezien heeft: de taak van Van der Zandt bestond tijdens de verkiezingsavond uit het aanklikken en kort bespreken van de verkiezingstussenstanden en -uitslagen per gemeente. Als de resultaten opgesomd waren, swipte hij de statistieken uit beeld. Een schijnbaar eenvoudige taak, maar Herman wist zich tot de Messi van het swipen te ontpoppen. Hij streelde het scherm zo zachtjes, zo subtiel en met een liefdevolle precisie, alsof het een vrouwenborst betrof. Klotsende vrouwendijen waren het gevolg van de quasi-nonchalante en mannelijke aanrakingen van het touchscreen. Binnen een avond wist Jeroen Pauw zich onttroond als meest gewilde televisieman.
Herman for president
Niet alleen in het swipen was Herman een ongekroonde koning. Hij straalt ook meer vertrouwen en rust uit dan alle huidige politici tezamen. Na weken van paniekzaaierij en gewichtigdoenerij door politici en hun baantjesjagende gevolg, was het een verademing om te merken dat Nederland niet vergaat, ongeacht de nieuwe zetelverdeling van de Tweede Kamer. Met zijn natuurlijke nonchalance en overtuigingskracht gaf Herman de burger weer moed. Ach, een procentje verloren hier of een zeteltje gewonnen daar, met ons land zit het toch wel snor. “Over vertrouwen moet je niet ouwehoeren, maar vertrouwen moet je doen”, zo sprak Herman met zijn lijf.
Eindelijk even geen infantiele praatjes over vertrouwen van de burger winnen, stippen aan de horizon of ingestudeerde grappen aan het adres van de opponent. Met Herman was er eindelijk iemand met een helder verhaal en duidelijke cijfers. Bovendien waren uiterst menselijke emoties en gemoedstoestanden als relativeringsvermogen, spontaniteit, verveling en met name humor hem niet vreemd. Politici en hun twitterende gevolg die de zin “dit land gaat kapot aan….” bezigen zijn deerniswekkend. Mocht dit land ooit ergens kapot aan gaan, dan is het wel aan het gebrek aan oprechte humor onder deze groep mensen. Herman schudde daarentegen moeiteloos de ene grap na de andere uit zijn mouw. Over gereformeerde families op Schiermonnikoog, de incomplete telling in Rotterdam of een ‘KOEKOEK’ à la Sierd de Vos toen hij onthulde waar de verloren Volendamse PVV-stemmen waren heengegaan. Allemaal uit het blote hoofd en zonder autocue. Geen wonder dat zelfs Mart Smeets fan is. Toch stond hij er op deze lange avond soms verveeld bij. Ik weet zeker dat wanneer de camera niet op hem gericht was dat hij Angrybirds speelde op zijn scherm om te tijd te doden. Fijn om te constateren dat ook bekende helden soms even geen zin hebben in hun werk.
Goede aangevers
Zoals elke spits heeft ook Van der Zandt goede spelers om zich heen nodig. De NOS had twee afgezanten in bloedvorm naar de studio gezonden. Ferry Mingelen deed wat we van hem verwachtten. Met zijn olijke boekhoudersgezicht duidde hij de uitslag en gaf hij doorkijkjes naar de coalitievorming. Zijn compaan Rob Trip was werkelijk in bloedvorm. Hoe Trip de beelden van de verkiezingsbijeenkomsten versloeg was van wereldniveau. Bij de macrobiotische tranen van de GroenLinksmeisjes zag je hem “tsja” denken. Hij verzuchtte zich bij het “feestgedoe” van de PvdA en D66 die pogingen deden de gemiddelde dorpsdiscotheek te imiteren. Het meest treurig vond Trip nog wel de volwassen mannen en vrouwen die “Marruk bedankt” stonden te scanderen. Trip heeft natuurlijk gelijk. Volwassenen die in een partijpolo een politicus staan toe te zingen, zijn nog treuriger dan dikke Britten in voetbalshirts die over de Wallen slenteren.
Brood en spelen
Voor de verkiezingen hoopte ik op dat – o zo belangrijke – stabiele middenkabinet. Nu Herman definitief in ons leven is getreden mogen we wat mij betreft elk jaar een kabinet wegswipen. Kom maar door met de jaarlijkse verkiezingskermis. De Romeinen wisten het al heel lang, meer dan brood en spelen heeft het volk niet nodig.
Tim Jansen is politicoloog en te vinden op Twitter.
