Ongeveer 85.000 Nederlanders boven de 45 jaar hebben een vorm van autisme. Meer dan de helft van dit aantal heeft nooit de juiste diagnose gekregen. Bij hoofdrolspeler Matthijs wordt pas op zijn 28e vastgesteld dat hij het Syndroom van Asperger heeft. De regels van Matthijs is een indrukwekkende en aangrijpende documentaire van filmmaker Marc Schmidt over het leven van en de band met zijn autistische vriend Matthijs. Een interessante vastlegging van een nauwe vriendschap met iemand die nauwelijks andere mensen kan begrijpen.
Tweestrijd
Schmidt volgt en portretteert zijn autistische jeugdvriend Matthijs, die hij al sinds zijn jeugd kent. We komen midden in het chaotische leven en in de vreemde gedachtekronkels van hoofdrolspeler Matthijs terecht. Door middel van dagboekfragmenten, voice-overs en beelden van zijn dagelijkse leven maken we kennis met twee persoonlijkheden: de vrolijke en humoristische Matthijs en de pessimistische en suïcidale Matthijs. Hij neemt ons mee door zijn dagelijkse bezigheden en laat ons zien hoe hij met diverse angsten, zoals de dood, omgaat.
Door het vele gebruik van close-ups staan we als kijker enorm dichtbij de hoofdpersoon. Schmidt weet bij Matthijs op een wonderbaarlijke manier door te dringen tot een plekje waar een ander amper kan komen en laat ons op die manier meekijken in de wereld van Matthijs waar alleen zijn regels gelden. Wil hij klussen in zijn huis terwijl dit niet wordt toegestaan door de woningbouwvereniging? Matthijs doet het: de wereld is zijn wereld en hij ziet geen andere mogelijkheid dan uit te voeren wat in zijn gedachten vast zit. De keuze van Schmidt om voornamelijk close-ups te schieten is in dit verhaal dus meer dan de juiste keuze. Het is de perfecte manier om dichtbij een personage te komen.
De documentaire heeft net als de hoofdpersoon twee kanten. Enerzijds is het verhaal enorm triest, Matthijs kan gewoonweg geen andere mensen begrijpen. Dit komt goed naar voren in de scene wanneer hij uitvalt tegen een maatschappelijk werker. Pal voor de camera schreeuwt heel hard hij in het gezicht van de vrouw, hij kan niet begrijpen wat zij bedoelt met de woorden die uit haar mond komen. Aan de andere kant is het verhaal heel erg mooi: nooit eerder heeft een filmmaker mij zo geraakt met een dergelijk portret, nooit eerder ben ik zo dichtbij een personage gekomen die ik hier voor helemaal niet kende. Schmidt heeft dit voor mij zo weten te bereiken, omdat hij zich in zijn hele film alleen focust op Matthijs. We zien geen andere visies op zijn wereld, zijn leven, maar alleen die van hem. Ik heb eerder films gezien met een dergelijk onderwerp, maar geen enkele heeft mij op deze manier geraakt. De regels van Matthijs is een ontroerend en toch humoristisch verhaal dat je aan het denken zet.
Klik hier voor een kort interview met filmmaker Marc Schmidt over De regels van Matthijs. Op 8 oktober wordt de documentaire uitgezonden door NCRV Dokument.
