Frankrijk is het land van stokbrood, stakingen en wijn. Alhoewel, dat laatste is steeds minder waar. Uit een onderzoek in opdracht van het Franse ministerie van landbouw is gebleken dat de gemiddelde volwassen Fransman nauwelijks nog een glas wijn per dag consumeert. In 1965 dronken de Fransozen nog 160 liter per jaar, inmiddels wordt een schamele 57 liter de neus achterover geslagen.
Een mix van voorlichtingscampagnes over de gezondheidsgevaren van alcohol en de economische crisis zijn de voornaamste oorzaken van de daling. Bij maaltijden verruilen Fransen wijn steeds vaker voor een sapje of een frisje. Een gezonde ontwikkeling zou je zeggen. Toch wil de socialistische president François Hollande het alcoholgebruik verder aanpakken. Of om preciezer te zijn: de bierconsumptie. Hollandes regering wil de huidige belasting op bier met 160 procent verhogen. Schattingen lopen nogal uiteen, maar een biertje in de kroeg zal ongeveer 20 tot 50 cent duurder worden. Niets vreemds, ware het niet dat belastingen op wijn en sterke drank gelijk blijven.
Bierbelasting
Het belangrijkste argument voor de belastingverhoging is dat deze ongezond gedrag zou ontmoedigen. Met name onder jongeren zou bier een populaire drank zijn. De belastingverhoging moet de Franse overheid jaarlijks ongeveer een half miljard euro opleveren. De inkomsten zouden volgens Hollande aangewend worden voor investeringen in de (ouderen)zorg. Klinkt sympathiek. Minder alcoholisten, meer gezondheidszorg. Maar waarom zou je alleen bier zwaarder belasten?
Maatregelen om alcoholgebruik verder aan banden te leggen zijn populair in Europa. In Nederland wordt de minimumleeftijd waarop men zwakalcoholhoudende dranken mag kopen waarschijnlijk verhoogd naar 18 jaar. De Schotten soebatten al een tijdje over een minimumprijs per eenheid alcohol. Het parlement accepteerde een wet die bepaalde dat een unit alcohol minstens 50 pence moet kosten. De Europese Commissie lijkt hier echter een stokje voor te steken. Zij erkent dat de Schotten zichzelf bovengemiddeld vaak een cirrose zuipen, maar noemt de voorgestelde maatregelen “disproportioneel” en stelt dat de importeurs van alcohol worden benadeeld. In Rusland werd twee jaar geleden de bierbelasting verdubbeld, terwijl andere dranken werden ontzien.
Marktprotectionsime
Toch hadden de Russen een beter argument in handen. Terwijl de consumptie van het landelijke aardappelspraakwater wodka afnam, steeg de bierconsumptie snel. Om bier de status als goedkoop alternatief te ontnemen werd er een stevige belastingverhoging ingevoerd. Met succes, in 2011 dronken de Russen minder bier. In Frankrijk daarentegen daalt de bierconsumptie, net als in de meeste andere West-Europese landen, al jaren. Bier is daar niet de goedkope vluchtroute zoals sommige Franse parlementsleden die voorspiegelen.
Het lijkt erop dat de Franse overheid de krimpende wijnmarkt, en in het kielzog misschien cognac- en pastisproducenten, een zetje in de rug wil geven onder het mom van gezondheidsbevordering. Zeventig procent van het in Frankrijk geconsumeerde bier is in het land zelf gebrouwen, maar de bierindustrie is vele malen kleiner dan de wijnindustrie. Bovendien hebben brouwerijen op Frans grondgebied vaak grote buitenlandse multinationals als eigenaar. De voorgestelde maatregel is niets anders dan marktprotectionisme vermomd als gezondheidsprotectionisme. Chauvinisme blijft net zo Frans als de wijn. Het zal mij benieuwen of Europa ook durft op te treden tegen het invloedrijke Frankrijk.
Tim Jansen is een liefhebber van bier en wijn. Geheel conform de trend drinkt hij steeds vaker speciaalbier in plaats van pilsener.
