Ruim een week voor Kerst citeerde president Obama in een briljante speech een bijbeltekst van Jezus bij een herdenkingsdienst van de schietpartij in Newton. ‘Laat de Kinderen tot mij komen, verhindert ze niet’. Dat zal niet de gedachte zijn geweest van de schutter die 20 kinderen en nog wat volwassen met wapens op een school neerschoot. In het geboorteverhaal van Jezus ontsnapt hij aan de brute kindermoord van Herodes. Dat verhaal kan je betwijfelen, de kinderen in Connecticut zijn dood. Echt dood.
In het walgelijke antwoord van Wayne LaPierre van de National Rifle Association (NRA) zat weer geen enkel woord wat richting gaf in beperking van toegang tot wapens. Integendeel. Precies het recht wat Amerikanen zichzelf vanuit de grondwet toebedelen om vanuit de historie wapens te dragen verhinderde deze zomer bij de VN conferentie het Arms Trade Treaty getekend te krijgen. Zolang de Amerikaanse burgers geen einde maken aan de interne geweldscultuur zal de wereld geen vrede kennen. Het is in het belang van de Europese Unie hen daar op te wijzen.
Wayne LaPierre de copycat
De woede die de speech van LaPierre, CEO van de NRA, in de VS opriep kon je aflezen uit de duizenden reacties die zondagmiddag in de Washington Post per minuut aanzwollen. Feitelijk vertelde hij niet veel nieuws. Nu mochten er geen vragen worden gesteld, de inhoud leek opvallend veel op een gestileerde weergave van een lezing die hij op 18 april 2011 hield op de University of Arkansas. In theorie is de kans dat er deze keer iets veranderd dus nagenoeg het zelfde.
De NRA voerde in de afgelopen decennia krachtige reclamecampagnes en lobby’s tegen elke presidentskandidaat die ook maar iets aangaf in een richting van beperking van wapenbezit. Tientallen miljoenen dollars werden besteed om voormalig president Bill Clinton en kandidaat John Kerry, nu minister van Buitenlandse zaken in een kwaad daglicht te stellen. Wayne La Pierre doet dat al vanaf 1991. Deze keer kregen bij uitstek ‘de media’ en de filmindustrie en computerspelletjes de schuld. Gemakkelijke slachtoffers als je zelf geen verantwoordelijkheid wilt nemen. Is er dan niets van zijn bijdrage wat de moeite waard is om rekening mee te houden?
Democratisch gekozen moord
Amnesty International voert al tientallen jaren campagne voor regulering van de internationale wapenhandel. Zoals zij het zeggen: “Er bestaan overal wetten en regels voor tot en met de lengte van bananen, maar voor deze handel geldt dat niet.”
Dat het ook dit jaar in juli op de VN conferentie voor het Arms Trade Treaty (ATT) niet gelukt is lag onder andere aan een brief, ondertekend door iets meer dan de helft van alle Amerikaanse Senatoren. Waren eerst nog landen als Noord Korea, Syrië, Iran, Egypte en the usual suspects de dwarsliggers, op het eind hield de VS, tot opluchting van China en Rusland een akkoord tegen.
Het denken over geweld als oplossing voor problemen is in de VS duidelijk anders dan in buurland Canada, maar de brute geweldsdelicten in Mexico van de drugskartels, waar lijken aan bruggen worden gehangen en andere gruwelijkheden zijn anders dan de Nederlandse context. Toch wees iemand mij er op dat het punt van LaPierre van de NRA over de rol van de media een kern bevat in de zin dat op de Amerikaanse TV veel vaker achtervolgingen van de politie en geweldstoestanden zijn te zien dan in Canada.
Vaders en zonen
Dat neemt niet weg dat je met een geschat wapenbezit van 300 miljoen stuks in de VS tegenover iets van 10 miljoen in Canada ook op andere moordaantallen uitkomt. Dat komt dan in de media. Is het dan niet logischer de preoccupatie met wapens een andere rol toe te kennen? Er wordt door cynici gesuggereerd dat je de cultuur in de VS niet kan veranderen, ook omdat het verankerd ligt in de grondwet van de Founding Fathers. Ooit was er ook slavernij. Dat is afgeschaft. Het duurde nog honderd jaar voor een zwarte in de VS zelf kon kiezen waar hij in de bus mocht zitten. En nu heeft de VS een gekleurde president.
De keuze voor gewapende vrede of oorlog is een keuze van human behaviour in termen van omgaan met conflictbeheersing. Er zit iets merkwaardigs in dat tegenwoordig normale internationaal opererende bedrijven niet een cultuur kennen dat conflicten met wapens opgelost worden. Waarom kunnen die dat wel? Hoe kan het dat de VN al bijna vijfenzestig wordt en haar leiders zich bedienen van negentiende Eeuwse oplossingen? De VS wordt door een slinkend aantal mensen nog steeds gezien als de politiek leider van de wereld. Het spreekt voor zich dat zolang zij er in meerderheid geen moeite mee hebben dat elke burger van Amerika het recht heeft een wapen te dragen dat ook invloed heeft op hoe internationale problemen worden opgelost. Dat geldt natuurlijk ook voor de EU, Rusland en China.
Medelijden met de ouders, niet met de VS
Ik kan niet anders dan medelijden hebben met de ouders van de kinderen, niemand wil zijn kind verliezen en het kind heeft geen schuld. Het is afschuwelijk. Voor de VS als natie en haar regering geldt iets anders. Zij hebben democratie, de Senaat wordt rechtstreeks gekozen, er is geen censuur, zoals bijvoorbeeld in China. Zij krijgen geen sancties opgelegd als ze mensen uit andere landen (laten) martelen. Daders blijven onbestraft. Het is hun vrijheid, hun doden, hun geweld. Maar daarmee ook van ons. Dat verplicht ook Amerikanen om nee te zeggen.
De Europese Unie is een krakkemikkig vehikel, een verbond van volkeren met vele talen en gemeenschappen. Maar gelukkig hebben wij niet 500 miljoen wapens in privébezit. Ook op het bloed van veel geweld en oorlogen gebouwd en omdat er mensen waren die vonden dat het genoeg was. Genoeg is genoeg. En dat kan alleen veranderen als de mensen die dat vinden altijd weer hun stem verheffen tegen het cynisme van degenen die denken dat het toch nooit zal veranderen. Ik kreeg deze week bericht dat de VN conferentie om het Arms Trade Treaty te realiseren in maart een vervolg krijgt.
Reacties? Mail naar [email protected]
