De feestelijke opening van de hogesnelheidstrein tussen Beijing en Guangzhou op Tweede Kerstdag heeft een rouwrand voor Europeanen die beseffen hoe hopeloos de agenda hier achterloopt. De schitterende faciliteiten in China geboden zullen in transnationaal Europees verband voorlopig science fiction blijven. Niet de minsten, zoals Mauro Moretti, CEO van de Community of European Railway and infrastructure companies, ondertekenden in de afgelopen maanden een petitie van Eurocommissaris voor Transport Siim Kallas om het EU budget voor de ‘Connecting Europe Facility’ veilig te stellen. Maar het schamele budget en het tijdpad waar de Transportcommissie op 18 december mee heeft ingestemd zijn een bevestiging dat de paar centen kortzichtige bezuinigingen die Eurosceptici voor Nederland binnen schrapen niets anders doen dan de macht pijlsnel overdragen aan China. Is dat wat zij willen?
Opbouw Chinese HSL fascinerend spektakel
In de Chinese treinen kan je niet alleen naar buiten kijken, wat sommige Nederlandse politici al een hele prestatie vinden. China Mobile, de grootste telefoonprovider van China, heeft eerder deze maand succesvol het eerste 4G netwerk ter wereld voor de HSL uitgerold op het traject Shanghai naar Hangzhou, zo meldde de regeringskrant China Daily. Oscar Garschagen van het NRC Handelsblad, schreef als een van de weinige Nederlandse media een positief artikel over de opening van het 2298 kilometer lange HSL traject Beijing Guangzhou. Het is ook een immense prestatie.
Veel (inter)nationale media konden niet ontsnappen aan de verleiding het feestje te verstieren door te wijzen op de corruptie tijdens het project. In zichzelf is corruptie verwerpelijk, je zou voor het benoemen een ander moment kunnen kiezen. De spoorlijnen komen niet uit de lucht vallen enkel door zakken geld oneigenlijk uit te delen. Enkele jaren geleden, onderweg van de heilige berg Tai ‘an naar Shanghai was ik getuige van honderden arbeiders en ingenieurs, bezig met de aanleg. Zware betonblokken werden versleept met de handkracht van tientallen mannen, een soort moderne vorm hoe de Egyptenaren piramides bouwden, zonder machines.
Positief nieuws versus de juiste vragen
Juist in de afgelopen week is in de Nederlandse media een discussie losgebarsten of het nieuws hier niet te negatief is. Voor positief nieuws is in China elke dag wel een reden. In Peking openden zondag vier nieuwe metrolijnen. Vrijdag in Wuhan, provincie Hubei, ging de eerste metro onder de Yangtze los. Een traject van 27 kilometer, de bouw begon in 2008. Kom daar in Amsterdam eens om.
Het persbericht van de Europese Commissie over de Connecting Europe Facility(CEF): Commission adopts plan for € 50 billion boosts to European networks’ zou daar prima passen. Maar juist in Chinese media is de trend omgekeerd. Er worden zelfs in regeringsgezinde kranten meer schaduwkanten belicht. In mijn optiek is het zinvoller dat redacties zich afvragen of de juiste discussies worden belicht, zelfs al bekommert iedereen zich om Johannes de bultrug. Moet je daar een week over praten? Op naar de volgende hype?
50 Miljard Euro is te weinig
Van de 50 miljard die de Europese Commissie aan CEF in de begroting voor 2014-2020 wil besteden is tien miljard voor grensoverschrijdend treinverkeer. Je hoort in je achterhoofd Wilders al schreeuwen ‘Hún Brussel, óns Nederland’. Dat is zeer bedenkelijk voor een begaafd politicus in de wetenschap dat zijn partijgenoot Lucas Hartong, in het Europarlement lid van de China delegatie, hem zou moeten kunnen vertellen dat er ook een wereld buiten ons continent is.
In China investeerde de minister van Transport Sheng Guangzu dit jaar in de eerste 11 maanden 50 miljard Euro aan spoorweg infrastructuur. Nu is het natuurlijk niet zo dat de 10 miljard van de EU voor zeven jaar aan rails worden besteed, de totaalsom voor Europa wordt mee bepaald door nationale budgetten en private investeringen. De vraag of het teveel is wordt dus niet alleen bepaald door de vraag of het bedrag hoog genoeg is. Een relevante vraag zou wel zijn: wat betekent dit voor onze concurrentiepositie met bijvoorbeeld China? Een belangrijk verschil met China is het tijdpad. Van critici hoor ik wel eens dat China het veel gemakkelijker heeft, vanwege het communistische karakter zou het alle besluiten door kunnen drukken. Dat is een te gemakkelijk excuus, er zijn nogal wat voorbeelden uit de geschiedenis die ruimhartig aantonen dat landen met een dergelijke staatsvorm geen onverdeelde garantie is op organisatorische en economische successen. Daar is toch echt meer voor nodig.
Tijdpad 10 tot 30 jaar achterstand
De eerste HSL werd in China aangelegd in 2007, de planning voor het afronden van het gehele netwerk is bepaald op 2020. De planning voor het vervolmaken van het Europese netwerk CEF is gesteld op 2030 met een uitloop naar 2050. Voor de Nederlandse consument, of de toerist op doorreis is een gevolg dat je vanuit je stoel hier nu een treinkaartje kan reserveren voor de supermoderne HSL Beijing Guangzhou met 300 kilometer per uur, maar dat je in Europa of met boemelverbindingen of via flink wat overstappen mag hopen dat je van Noord naar Zuid een plekje kan krijgen. De NS doet helemaal niet mee, Bij Deutsche Bahn kan je in ongeveer twintig uur van Amsterdam met zes overstappen naar Rome, maar het is niet mogelijk online te reserveren of direct te zien wat de prijs is. Naar Athene is een soort van helletocht of fata morgana. Dat kan dus tot 2050 zo blijven.
Transnationale netwerken vergen mentaliteitsverandering
De dag nadat de Europese Transportcommissie dit tijdpad bekrachtigde ging het nieuws in Nederland over de problemen met de Fyra van Nederland naar België. Dus weer alleen over ons individuele stukje. Best belangrijk, om maar eens een EU klassieker te parafraseren. Er is nog een kans dat de nationale regeringsleiders iets van het budget af gaan halen. Daarmee kan Nederland president Mark Rutte dan in de media mee feliciteren. Het subsidiariteitsbeginsel werkt in de praktijk zo dat iedereen graag zijn eigen dingetje regelt, maar niet op het idee komt dat een Europese transportminister met zeggenschap over grensoverschrijdende zaken dit type soevereine problemen met de Fyra had kunnen voorkomen. Daarin is Nederland niet uniek. En dat willen de Eurosceptici met alle macht graag zo houden. Europa gaat volgens hen te snel. Elke vertraging wordt toegejuicht. Dat heet een Pyrhusoverwinning.
Egbert Born is niet alleen in de comments, maar ook per mail bereikbaar.
