Jimi Hendrix is bekend van nummers als Purple Haze, dat ook steevast opduikt in de Top 2000. Maar we nemen je vandaag mee naar het nummer 1983. Een psychedelische en futuristische muzikale reis, ingegeven door de angst voor de kernoorlog.
De Electric Lady Studio op Manhattan’s West 8th Street is na vele uren nacht nog wakker op een jonge ochtend in 1968. Jimi Hendrix is volgend op een avond vol reeds vergeten ervaringen en gesprekken in New Yorkse nachtclubs aan het jammen en spelen met artiesten zoals Buddy Miles en Jefferson Airplane’s basgitarist Jack Casady. Vrienden en nieuw ontdekte mensen kijken toe en luisteren hoe Hendrix perfectionistisch maar stijf van de dope zijn beste plaat Electric Ladyland produceert.
Voodoo Child en de onovertroffen cover van Bob Dylan’s All Along the Watchtower worden gedurende deze eindeloze sessies opgenomen, net als 1983/ A Merman I Should turn to be, waarmee hij geluid geeft aan de toen sterk gevoelde apocalyptische angst voor een kernoorlog.
Ongeremde groei van de wetenschap creëerde angst voor al het wereldbedreigende dat de vooruitgang de mens onvermijdelijk zou brengen. Stanley Kubrick’s Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb is een van de bekendere voorbeelden van de angst voor een kernoorlog die vooral dominant was gedurende de vroege Koude Oorlog.
Met 1983 verbeeldde Jimi Hendrix een utopische wereld waarin hij vlucht voor de gevolgen van een apocalyptische kernoorlog. In zijn angstige fantasie hebben de zelfdestructieve leiders van de communistische en kapitalistische vijanden zich en elkaar niet kunnen bedwingen – ondanks Jimi Hendrix’s waarschuwingen. De aarde waarop Hendrix en zijn vrienden leven en de lucht die zij ademen is door de kernoorlog snel vervuild en onleefbaar geworden. Ergens aan de kust wacht hij op redding vanuit het water en op het strand bedrijft hij een laatste keer de liefde met zijn Catherina als afscheid aan de aarde.
Na Hendrix’s verdriet om de vrienden die zijn oordeel niet vertrouwen en hem niet volgen naar hun bevrijding, komt de meerman om hun mee te nemen de diepte in. Hendrix bezweert de duik en de reis onder water met steeds nerveuzere en angstigere gitaren en drums die meeuwen, belboeien en de diepte worden. Een laatste gitaarsolo voor Catherina klinkt van oor tot oor door je heen, alsmaar dieper, in spanning en in angst.
Met groeiend geloof en verwachtingsvol verlangen begeleidt hij dan de aankomst. Hoopvol en verwelkomd door psychisch onaardse gitaarsolo´s en een nieuw leven: ‘Right this way smiles a Mermaid / I can hear Atlantis full of cheer’. Zo stappen ze hun post-apocalyptische bevrijding binnen.
Dergelijke psychedelische en futuristische symfonieën en producties verdwijnen na verloop van tijd jammerlijk genoeg naar de achtergrond. Generaliserende hitlijsten zoals de Top 2000 benadrukken steeds dezelfde ‘hits’. Purple Haze is een onvermijdelijk kunstwerk, maar minder toegankelijke producties zoals 1983 zijn daarom niet van minder kwaliteit. Hendrix brengt hier langere en daardoor wellicht minder toegankelijke geluiden voort, maar hij vertelt instrumentaal een verhaal waarmee hij de luisteraar zo gewild meeneemt naar de Oudgriekse dieptes van Atlantis.
Deze utopie past bovendien tussen vele andere culturele uitingen van angst voor de gevolgen van een nucleaire oorlog.
1983 neemt het grootste deel van kant C van Electric Ladyland in, vooraf gegaan door waardevol advies over wat te doen op een dag van regen, Dream Away en ‘Moon, Turn the Tides…Gently, Gently Away’ dat dient als uitgeleide van zijn apocalyptische symfonie. Het album staat vol met te onbekende nummers zoals het Wild Westige House Burning Down en Crosstown Traffic over een mysterieus en ongrijpbare vrouw.
Ondanks dat Hendrix de denigrerende boodschap verwierp, is de UK-editie van het album gesierd met achttien van zijn trouwste en blootste fans, opgepikt in een nachtclub.
