Voordat de EU zich ergens tegenaan bemoeide was het allemaal nog zichtbaar. Kromme weduwen met ezeltjes. In het zwart gehuld langs stoffige wegen. Een patriarchale standenmaatschappij waar de Byzantijnse kerk de lakens uitdeelde. Een paar geprivilegieerde families mochten zich als zetbaasjes van de priesterkaste onbeperkt verrijken. Belasting werd ook toen nauwelijks geheven en niet betaald. Lang voordat de Russen kwamen sleten de Nederlandse adviseurs de Cyprus-route aan iedereen die zijn geld liever in snelle pakken stak dan in de gemeenschap.
Een reddingsplan voor Cyprus. Weten de heren in Brussel wel waar ze aan beginnen? De eurocrisis is te groot geworden voor padvinder Dijsselbloem. Wat begon met de vergezichten van collega-sociaaldemocraten als Mansholt en Delors eindigt in handen van een verloren strebertje uit Eindhoven. Het gaat allang niet meer om een gemeenschappelijke munt of de zeggenschap van lokale parlementen. Het centrum manifesteert zich aan de grenzen. Het pleit wordt in de periferie beslecht.
In dit geval op Cyprus. Een eilandje dat alles in zich heeft om het Sudetenland van de moderne tijd te worden. We offeren het op om erger te voorkomen. We openen de achterdeur. We breken beloften en paaien een paar graaiers. De opportunisten aan de macht schieten definitief een bres in de verdedigingslinies van euro en Europa.
Cyprus heeft vanouds een flinke bankensector. Geen lekke kwetsbare hypotheekbanken als destijds in IJsland of Ierland. Wel de onafzienbare spaartegoeden van de wereldwijd opererende belastingontwijkers zonder moraal. Het zelfverdiende geld van gelukszoekers als Van Gaal (niet Louis maar het tijdschriftenvrouwtje) die niets beters weten dan: “het is legaal”. Ofwel: belasting betalen is voor sloebers, losers en andere naïevelingen.
Het kleine eilandje, dat bij de EU mocht vanwege de strategische ligging, is dus schathemeltjerijk. Beter gezegd: was schathemeltjerijk. Tot het grote geld werd weggegeven aan de neefjes in Griekenland. Waar die het gelaten hebben is weer een ander raadsel. Hou het voorlopig maar even op hetzelfde verhaal. Een vrolijke Griekse bende, ofwel: “een paar geprivilegieerde families, zetbaasjes van de priesterkaste”.
Het beste jongetje van de klas ontpopt zich als betweter. Een padvinder in een nat pak. Dossiervreter zonder fingerspitzen. Helaas is Dijsselbloem een kleine jongen. Op Cyprus gebeurt het, maar Jeroen let even niet op.
Kijk eens op de kaart. Alles botst hier. Aleppo aan de horizon. Cyprus is een frontlinie in de schurende strijd tussen Christendom en Islam. Al vijftig jaar houdt de VN hier twee werelden uit elkaar. Turken en Grieken. Azië en Europa. Maar er speelt nog veel meer. China kocht op het dieptepunt van de Griekse crisis de haven van Piraeus. Voor een prikkie onbeperkt toegang tot Europa.
De Russen houden inmiddels, van Malaga tot Nicosia, de kusten van de Middellandse Zee bezet. De Turken loeren op het gas dat voor de kust ligt. Voor Israel, een land zonder constitutie, is Cyprus een laatste mogelijkheid om te ontsnappen aan de greep van de rabbijnen. Zoveel belangen en zo’n wankel evenwicht. En dan komt onze Jeroen en levert Cyprus, met gas en al, uit aan de houdgreep van judoka Poetin, de patser van het Kremlin.
De euro is geen speeltje meer voor een paar lokale politici en bankiers. Het pleit wordt op het hoogste niveau beslecht. Zelfs Merkel komt er nauwelijks meer aan te pas.
Het leek wel handig, een werelddeel zonder wisselkantoren. Het eindigt met een Europese legermacht en president. Een einde aan eeuwenoude machinaties. Verstrengelde belangen staat staan op het spel. Oude machten en tradities.
Het gaat niet zonder slag of stoot. Het gaat middels stromannen als de dichtende Van Rompuy en de zwichtende Dijsselbloem.
We worden voor een karretje gespannen. Dat geldt voor ons allemaal. Dat maakt ons nog niet schuldig aan de crisis en chaos. Daarvoor is meer nodig. Namelijk de combinatie van blinde ambitie en naïeve politiek. Het soort politiek waar half Europa, en af en toe een eilandje, aan wordt opgeofferd.
