Haar ouders zijn gescheiden en daar heeft ze nog altijd blauwe plekken van. “Ik wil niet dat dit verdriet wordt geïnstitutionaliseerd”, zegt Frigide Barjot, leider van het antihomohuwelijk protest in Frankrijk. Dinsdag stemde het Franse parlement definitief in met het wetsvoorstel dat het voor homostellen mogelijk maakt om te trouwen. De tegenstanders van de wet willen dit niet ongehoord voorbij laten gaan. En dus bliezen 45.000 demonstranten afgelopen zondag op het Place Denfert te Parijs hun laatste adem uit, en gisteravond liepen nieuwe betogingen uit op rellen.
De demonstranten staat het meest tegen dat de wet van minister van Justitie Christiane Taubira het voor homostellen mogelijk maakt om kinderen te adopteren, of te verkrijgen met behulp van een draagmoeder uit het buitenland. Volgens de demonstranten is een familie van vader, moeder en kind de enige manier om een familie te stichten en bovendien een recht van het kind: de onmisbare basis voor een uitgebalanceerd en gelukkig leven.
Deze opvatting over het gezin als hoeksteen van de samenleving is geenszins beperkt tot het Franse platteland. Een Spaanse kunstenares, een islamitische pater familias en jonge studenten geneeskunde, allen uit Parijs, vonden elkaar in een feestje in de zon, dansend op hipstermuziek van Edward Sharp. DNP sprak met hen.
Allereerst met Frigide Barjot, de leider van het antihomohuwelijkprotest die toegaf dat haar activisme voor de traditionele katholieke familie voortkwam uit haar eigen verdriet over de scheiding van haar ouders. Barjot staat voor de apotheek aan de rand van het plein en legt uit waarom de traditionele familie zo belangrijk is: “Om een gelukkig leven te leiden moet een mens zijn wortels kennen.” En zo herhaalt Barjot het mantra dat we de afgelopen maanden van alle tegenstanders van het homohuwelijk hoorden. Hoe deze familiesituatie concreet aan een gelukkig leven bijdraagt is veel minder gehoord. Zo zijn er geen overtuigende cijfers dat kinderen uit het traditionele katholieke gezin eerder slagen in de maatschappij dan kinderen uit homo-ouderschap, éénouderschap of gecombineerde gezinnen.
Ik leg Barjot voor dat de regio Bretagne het hoogste aantal moderne families kent (demografisch: ‘de absolute kernfamilie’, zoals ook de meeste Nederlandse families), ver van de katholieke grootfamilie uit Zuid-Frankrijk (waar neven, nichten, opa en oma dicht bij elkaar wonen). Het is een regio waar kinderen snel het huis uitgaan na hun achttiende. Er wordt minder aandacht besteed aan de wortels, maar in Bretagne is de minste schooluitval en er gaan in verhouding meer kinderen naar de universiteit dan waar dan ook in Frankrijk. Ander feitje: in het Zuid-Franse Haute Garonne zijn veel echtscheidingen, terwijl de mensen daar juist wel in die stamfamilie wonen. Dus zo noodzakelijk is die traditionele katholieke familie toch niet?
“Misschien niet, nee.”, antwoordt Barjot laconiek. “Als er maar van die kinderen wordt gehouden. En als ze ondanks de scheiding van hun ouders toch hun oorsprong kennen.” Ze kijkt me even indringend aan en vervolgt: “Waar het om gaat is dat de wet van minister Taubira een anoniem ouderschap introduceert.” Barjot zegt dat homostellen best kinderen mogen adopteren zolang het kind het recht behoudt zijn biologische ouders te kennen.
Zou u de wet voor het homohuwelijk steunen als de anonimiteit zou worden opgeheven? “Ja, zeker. Maar zonder de anonimiteit is het niet meer de wet van Taubira. Het staat centraal in de wet dat als een kind wordt geadopteerd (of door draagmoederschap bij een homostel terechtkomt), in de aktes wordt opgeschreven dat het kind geboren is uit dat homohuwelijk. Het kind heeft dan niet meer de middelen om na te gaan waar hij vandaan komt.”
Terwijl we staan te praten, wordt de groep bewonderaars van Barjot, die om ons heen staat, steeds groter. Als een aantal vrouwen op Barjot afloopt om haar te bedanken wordt duidelijk waarom Barjot de leider van het protest is. Ze legt haar armen om de vrouwen heen, aait ze even en zegt dat ze nooit zal opgeven. Ze wordt bewonderd en is als een moeder voor de demonstranten. En terwijl de stoet zingende mensen vertrekt voor een mars door Parijs, wordt Barjot ook tegenover mij steeds persoonlijker.
Ze bekent dat ze zelf is opgevoed door twee ouders die gescheiden zijn: “Dat heeft een hoop blauwe plekken achtergelaten. Maar ik eer ze vandaag. Want ze hebben mij ieder de kracht gegeven om te leven.” En ze gaat verder: “Ik heb nog altijd verdriet van die scheiding. Dat verdriet wil ik niet in een wet laten gieten door minister van Justitie Christiane Taubira”, zegt ze met zachte stem. De omstanders hebben het gehoord en juichen: “Hollande, la loi, on en veut pas.” De muziek gaat door en ik laat Barjot gaan.
Najib Guarraz is moslim en houdt een doek in de lucht: ‘De moslims van Frankrijk zijn tegen deze wet!’ staat erop. “Maar ik ben niet de vertegenwoordiger van de moslims van Frankrijk”, zegt hij er snel bij. “Alhoewel, geen moslim ter wereld zal het goedkeuren dat twee mensen van hetzelfde geslacht zullen trouwen. Een kind wordt niet uit een machine geboren, het is de vader die het zaad aan een vrouw geeft.”
Guarraz legt uit hoe hij de gevolgen van draagmoederschap en homo-adoptie ziet: “Je gaat naar het buitenland met een zak geld en probeert wat bevruchte eitjes uit. Dan kijk je of het kind goed is. Is het goed, dan neem je het mee naar Frankrijk.” Hij kijkt me aan of ik het wel begrijp, en vervolgt: “Dan heeft de man het kind. Hij zoekt er een man bij die besluit het kind te adopteren. En dan vormen die twee mannen dus een gezin.” Na nog een onderzoekende blik: “Het kind heeft dan een moeder, een vader en een vader. Vervolgens gaan die twee mannen ook nog eens scheiden. Die homoseksueel trouwt weer met een andere man, en dus heeft het kind drie vaders en een moeder. Dat zorgt toch voor totale verwarring?”
En dan was er nog Carmen Saiz Salvador (64), kunstschilderes en sociaal hulpverleenster, die de heilige familie aanriep. “De familie geeft spirituele kracht waardoor je in het leven kunt slagen.”, zegt de Spaanse Carmen en ze noemt dat de ‘katholieke liefde’. Ze legt uit over haar ervaring als sociaal hulpverleenster in Parijs. Een rol waarin ze verwarde mensen ‘een beetje orde in het hoofd wil praten’. Dit jaar nog zag ze een meisje van twintig jaar oud van de vijfde verdieping van een haussmanniaans appartementencomplex springen. “Ze had familieproblemen. Als ze de spirituele kracht had gehad, door steun van de familie, dan had ze geen zelfmoord hoeven te plegen.”
Veel concreter waren de studenten medicijnen, Phillipine (24) en Martin (23), die hun weerstand tegen homo-ouderschap verdedigden met een beroep op colleges psychiatrie. Eerst geeft Phillipine een hommage aan de liefde: “De romantische liefde tussen twee mannen of twee vrouwen is mooi. En daar zijn we ook niet tegen. Maar er zijn twee verschillende zaken: je hebt enerzijds de liefde, en anderzijds het opbouwen van een familie.”
“Door liefde besluiten mannen en vrouwen te trouwen. En na het trouwen bouwen ze een familie op. Het huwelijk is een rationele keuze die op de liefde volgt. Heel anders dan romantische liefde, die een gevoel is. De opvolging van de liefde door een huwelijk kan alleen door de man en vrouw gebeuren. Dat is een axioma, een natuurwet, en vormt voor het kind de enige basis waarop het kan slagen in het leven.”
Omdat de studenten geen voorbeelden kunnen geven van jongeren die mislukten in het leven door gebrek aan een traditionele thuissituatie leg ik ze hetzelfde dilemma voor als eerder aan Barjot. In Bretagne is de stamfamilie verdwenen en doen kinderen het erg goed op school en de universiteit. Hoe kan dit?
Hier springt Martin in: “Dat je je studie haalt betekent niet dat je je goed hebt ontwikkeld. Vanuit een psychiatrisch perspectief bijvoorbeeld, kun je kinderen hebben die intellectueel goed ontwikkeld zijn, maar in zichzelf zitten opgesloten. Je kunt je studie afronden, ook als je niet goed in je vel zit.”
Martin: “Slagen in het leven heeft niets met een diploma of een baan te maken. Het betekent dat je weet waar je vandaan komt, en weet waar je heengaat. Door de wet Taubira, adoptie en draagmoederschap weten kinderen dat niet meer (en zullen ze niet in het leven slagen, DNP).”
Sinds dinsdag is Frankrijk het veertiende land ter wereld waar mensen van hetzelfde geslacht mogen trouwen. Maar de Manif pour tous zal niet opgeven. Centrumrechtse parlementariërs hebben inmiddels een beroep ingediend bij de Consitutionele Raad. Deze kan nog binnen een maand de wet ongrondwettelijk verklaren (dat dit gebeurt is onwaarschijnlijk). Tegen die tijd, op 26 mei, zullen Fransen met bussen uit het hele land naar Parijs komen om nog eens tegen het homohuwelijk te demonstreren. Frigide Barjot heeft aangekondigd met haar eigen kieslijsten deel te nemen aan de lokale verkiezingen van 2014.
Zo zal de Manif pour tous de komende jaren last blijven hebben van fantoompijn en protesteren tegen de amputatie van de familie van vader, moeder en kind als een exclusieve manier van gezinsleven.
Willem van Ewijk is correspondent te Parijs voor De Nieuwe Pers. Neem een abonnement.
