NuTech.nl claimt dat 73 procent van de Nederlanders het geen probleem vindt dat de overheid internet- en telefoongegevens aftapt. Uit datzelfde onderzoek zou blijken dat een meerderheid van 62 procent bereid is privacyschending door de vingers te zien als dat helpt terroristen op de sporen. Is er nog hoop voor Nederlander? Kan de Piratenpartij zichzelf niet beter opheffen?
Op het eerste gezicht schokkende cijfers. Wat dat betreft lijkt Nederland helemaal in de pas te lopen met de Verenigde Staten waar twee weken geleden een vergelijkbare poll werd gehouden door Pew Research.
Ook Pew meldde dat 62 procent van de Amerikanen (pdf) privacyschendingen toe zou staan om terrorisme op te sporen. Deze cijfers vonden snel hun weg naar commentatoren die ze uitlegden als een massale steun voor het beleid van de regering Obama.
Grappig genoeg verscheen er in dezelfde week nog een andere peiling, ditmaal gehouden door Rasmussen. Hieruit kwam een totaal tegenovergesteld beeld naar voren: slechts 26 procent van de bevolking steunde het afluisteren en 59 procent was juist tegen.
Beide onderzoeken kloppen en beide geven een geldig beeld van de werkelijkheid. Het verschil zit hem in de vraagstelling.
Zoals Joyce Brekelmans gisteren op de site van de Volkskrant schreef staat onze angst voor terreur in geen enkele verhouding tot het risico dat we daadwerkelijk lopen. De polls van Pew Research en Rasmussen maken duidelijk hoe sterk het effect van die overdreven angst is.
Pew Research vroeg onder andere dit:
“Zoals u misschien weet zijn er berichten verschenen dat de National Security Agency gebruik maakt van geheime dwangbevelen om de telefoongegevens van miljoenen Amerikanen op te vragen voor het onderzoek naar terrorisme. Vind u dit gebruik van gegevens over telefoongesprekken een acceptabele of een onacceptabele manier om terrorisme te onderzoeken?”
De vraag van Rasmussen luidde:
“De Federale overheid heeft in het geheim de telefoongegevens van miljoenen Amerikanen verzameld voor nationale veiligheidsdoeleinden, ongeacht of er enige verdenking van een misdrijf bestaat. Bent u voor of tegen het in het geheim verzamelen van deze telefoongegevens?”
Pew koppelde nadrukkelijk het opsporen van terrorisme aan het geheime afluisterprogramma; 62 procent van de ondervraagden vond het een acceptabele methode.
Rasmussen noemde het woord terrorisme niet maar benoemde juist dat het afluisteren gebeurde zonder enige verdenking. Nu was 59 procent tégen het verzamelen van de telefoongegevens.
De Amerikaanse nieuwssite TechDirt heeft hier vorige week al een goede analyse aan gewijd. Je zou dus mogen veronderstellen dat dit ook bij professionele opiniepeilers bekend is en dat hiermee rekening gehouden wordt bij het peilen.
Bekijken we nu de vragen die peil.nl voorlegde in het NuTech.nl-onderzoek. In de peiling staan deze vragen:
“Moet de overheid telefoon- en internetverkeer kunnen aftappen, als dat mogelijk terrorisme voorkomt?”
“Wat vindt u belangrijker?
-Het onderzoeken van (toekomstig) terrorisme, zelfs als daarbij mogelijk privacy wordt geschonden.
-Zorgen dat privacy niet wordt geschonden, zelfs als het opsporen van terroristen daardoor moeilijker is.
-Weet niet/geen antwoord”
Drie keer ‘terrorisme’ in twee vragen en 62 procent van de bevolking steunt het afluisteren. Bingo.
NuTech had zichzelf met enig zoeken een hoop geld kunnen besparen omdat de uitslag van deze peiling eigenlijk al van te voren vast stond.
Ik kan me zomaar voorstellen dat 59 procent van de Nederlanders plotseling tégen het afluisteren van telefoon- en internetverkeer zou zijn, als bijvoorbeeld deze vragen waren gesteld:
“Mag de overheid al het telefoon- en internetverkeer aftappen, opslaan en delen met de Britse en Amerikaanse inlichtingendiensten?”
“Wat vindt u belangrijker?
-De inlichtingendiensten mogen iedereen afluisteren, zij mogen deze gegevens opslaan in onveilige databases en deze op verzoek direct afstaan aan het buitenland.
-Zorgen dat mijn privacy niet geschonden wordt en zorgen dat Nederlandse bedrijven niet op achterstand komen doordat buitenlandse concurrenten over hun vertrouwelijke correspondentie kunnen beschikken.
-Weet niet/geen antwoord”
Dit onderzoek is er helaas (nog) niet en dus moeten we het in het publieke debat doen met slechts één opiniepeiling. Wanneer iemand de komende dagen zwaait met die 62 procent en 73 procent is er dus weinig reden tot paniek.
Nederland is hoogstwaarschijnlijk niet gek geworden en Plasterk, Opstelten en Teeven moeten zich wel degelijk zorgen maken. Het is slechts de angstreflex die is gepeild, het gezond verstand volgt hopelijk later.
Het zou mooi zijn als dat gezonden verstand ook daadwerkelijk eens gepeild werd; dit belangrijke debat mag niet gevoerd worden op basis van één overschat stopwoordje.
Dirk Poot is lijsttrekker van de Piraten Partij.
