Racisme, een term die tegenwoordig onderhevig is aan hyperinflatie. Sommige mensen zien overal spoken en wringen zich in allerlei bochten om aan te tonen hoe racistisch wij in Nederland wel niet zijn. Nederlanders zijn in de ontkenning, een Dutch Denial wel te verstaan, want er is toch zoveel racisme in de lage landen. Voor deze mensen is het zo klaar als een klontje, Nederland heeft een racismeprobleem, kijk maar naar Zwarte piet, de Facebook-pagina over slapende Aziaten en het welbekende Marokkanenprobleem. Er is overal racisme in Nederland en alles, ja echt alles wat voornamelijk rechtse mensen doen is racistisch.
Dat is natuurlijk onzin en zo ver wil ik zeker niet gaan, niet alles valt onder racisme, maar dat er racisme in Nederland is laat het “negertje” van Henk Lubberding goed zien, ook al is het onbedoeld. Sterker nog, juist omdat het onbedoeld is!
Goh, wat had Lubberding het toch zwaar deze week. Zijn opmerking over het “negertje” Kevin Rza leidde direct tot ophef. De NOS tikte hem op zijn vingers en hij bood zijn excuses aan, maar claimde ook dat hij niet wist hoe hij zich anders moest verwoorden. Volgens Lubberding benadrukte de critici alleen de negatieve woorden uit zijn verhaal, positieve woorden werden weggemoffeld. Ja, hij had het niet over een “neger”, maar een “negertje” en het gebruik van verkleinwoordjes is heel lief, hoor. Iemand typeren als “negertje” is liefkozend bedoeld en laten we dat vooral niet vergeten.
Dat was min of meer het betoog van Joost Niemöller. Die irriteerde zich aan de pedante Humberto Tan, want Lubberding had geen slechte intenties en wordt daarom onterecht geportretteerd als “racist”. Dat was volgens Niemoller ook het meest kwalijke aan die neusophalerij van Tan, Lubberding bedoelde het niet fout, hoor!
En hiermee raken we de kern van de hele discussie: als je het niet racistisch bedoelt, dan is het niet fout of erg. Onbedoeld racisme wordt dus getolereerd, omdat er geen kwade intentie in schuilt. Tsjah, die Henk is maar een boer, hij heeft niets tegen “negertjes”, laat hem nou! Waarom zoiets opblazen, hij doet nog geen Afrikaanse vlieg kwaad! Het is dus de goed bedoelde intentie die Lubberding vrijwaart van racisme, want echte racisten dat zijn mensen die welbewust en kwaadwillend een onderscheid maken op basis van etniciteit, geloof en sekse. Dat zijn die puntmutsen van de Klu Klux Klan of bijvoorbeeld neonazi’s die “negertjes” in elkaar trappen. Dat is pas racisme!
Maar, wacht eens even. Stel je voor dat iemand in een machtspositie onbedoeld racistisch is, is het dan ook oké? Een leraar of lerares op een basisschool die bijvoorbeeld moet beslissen over de toekomst van “negertje”, een medewerker van het CBR die moet inschatten of een Marokkaantje wel of niet zijn rijbewijs haalt of een HR-medewerker die moet inschatten of een Antilliaantje wel bekwaam is voor een bepaalde functie. Wat als een “onbedoelde” racist in een positie van macht verkeerd? Wat als hij/zij op basis van zijn/haar goed bedoelde vooroordelen beslissingen maakt. Blazen we het dan nog steeds op? Zijn we dan nog steeds pedant bezig als we dit proberen aan te kaarten?
De “onbedoelde” racist is juist gevaarlijk, omdat hij getolereerd wordt door zijn omgeving. Wij wimpelen zijn opmerkingen af als nietszeggend en bedekken zijn vooroordelen met de mantel der liefde. Hierdoor vindt er geen correctie plaats en als die dan wel plaatsvindt, dan met een zachte hand. Helaas maken zachte heelmeesters stinkende wonden. Het probleem is nog groter, omdat wij de stank niet meer ruiken. Dit komt deels door al die mensen die continu roepen dat iets racistisch is. Zo ontstaat er een bepaalde moeheid en dan sluiten de oren en ogen zich automatisch voor dat gejammer over racisme.
Dit betekent niet dat er geen sprake is van racisme in Nederland. Integendeel! Als de casus van Lubberding ons één ding leert, dan is het dat we juist bij onszelf te rade moeten gaan wat de effecten zijn van onze goede doch racistische intenties. En laat het duidelijk zijn: iedereen is weleens racistisch: blank, zwart, bruin, geel of gemengd. Dit is niet voorbehouden aan autochtonen en treft niet alleen allochtonen. Het is een maatschappelijk probleem waar we allemaal mee te maken hebben. Sommige mensen meer dan anderen. We doen allemaal weleens een “Lubberdingetje” en ook al bedoelen we het niet slecht, zoals ze in het Engels zeggen: The road to hell is paved with good intentions.
