De vastenmaand Ramadan is weer begonnen. Het zal de meeste mensen niet ontgaan zijn, aangezien elk jaar diverse nieuwssites er aandacht aan schenken. Elk jaar is dat dus ook weer met opgetrokken wenkbrauwen lezen wat er zoal wordt geschreven. Ik vraag me serieus af waarom ze dergelijke artikelen niet eerst even laten factchecken door een praktiserende moslim voor publicatie.
Zo was in onder andere het Reformatorisch Dagblad te lezen dat ‘moslims ontbijten voor zonsopkomst’. Het moment dat het vasten begint is echter niet ‘zonsopkomst’ maar ‘de dagenraad’ wat vaak rond de anderhalf eerder is.
In Metro lezen we ook dat moslims voor zonsopkomst eten, dat het vasten behoort tot de vijf zuilen van de Islam, die volgens het artikel ook wel ‘de heilige wetten’ genoemd worden. Nou, van die duiding van de vijf zuilen heb ik nog nóóit van gehoord.
Hart van Nederland gaat voor wat meer diepgang en meldt op haar site dat moslims tijdens de vastenmaand niet mogen roddelen en vloeken. Dat zijn twee zaken die Islam het gehele jaar niet toestaat, dus wat dat met de ramadan te maken heeft is mij niet duidelijk. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Maar wat vooral opvalt is de grote nadruk in de media op het (niet) eten en drinken. Begrijpelijk, want daar kan je het makkelijkste een ‘inhoudelijk’ stukje over schrijven. Maar of je dan de kern van het verhaal te pakken hebt?
Een aantal nieuwssites doet een poging om een stapje verder te gaan. Zij merken op dat in de maand Ramadan de Koran zou zijn geopenbaard. En nu beginnen we de goede richting in te komen. Wat juist is, is dat de éérste openbaringen van de Koran hebben plaatsgevonden in de Ramadan (hoofdstuk 96). Daarnaast geloven moslims dat de ‘brontekst’ van de Koran in deze maand is neergedaald vanuit de hoogste hemel, om vervolgens gedurende een periode van 23 jaar stukje bij beetje, reagerend op de specifieke omstandigheden, te worden geopenbaard aan de Profeet Mohammed, vrede zij met hem.
En daarmee komen we tot een heel opmerkelijk aspect van de Ramadan dat ik maar op weinig nieuwssites ben tegengekomen: de taraweeh-gebeden. Iedereen die in de buurt van een moskee woont weet dat het tijdens deze maand iedere avond ineens heel druk wordt in de moskee. Maar waarom?
De maand Ramadan wordt ook wel ‘de maand van de Koran’ genoemd. Tijdens deze maand vindt elke avond in elke moskee een extra gebed plaats, het taraweeh-gebed. Tijdens dit gebed wordt gedurende één maand tijd de gehele Koran gereciteerd, van de eerste tot de laatste letter.
De persoon of personen die dit gebed leiden doen dit uit hun hoofd! Personen die de gehele Koran in het Arabisch hebben gememoriseerd worden Hafiz’ genoemd. In de eerste rij achter hen staan vaak andere mensen die ook Hafiz zijn; mochten ze dus toch één kleine verspreking begaan of een woord vergeten, dan wordt dit direct gecorrigeerd.
Of je nu moslim bent of niet, het is een indrukwekkend ritueel maar ook erg inspannend voor de deelnemers. Het start rond 23:30 en duurt – afhankelijk van de snelheid van de reciteur – ongeveer 45 minuten. De opkomst voor dit (vrijwillige) gebed dat alléén tijdens de Ramadan plaatsvindt is vaak enorm, hoewel niet iedereen tot het einde blijft.
Op bepaalde plaatsen is de opkomst voor de taraweeh-gebeden zó groot, dat extra faciliteiten nodig zijn. In Amsterdam wordt sinds enkele jaren door de Indonesische gemeenschap een imam voor één maand overgevlogen uit Indonesië. Omdat zijn recitatie zó mooi is komen hier van heinde en verre steeds meer mensen op af.
Hoewel de eigen gemeenschap een moskee heeft die 150 personen kan ontvangen, huren ze voor deze maand sporthallen af waar elke avond meer dan duizend bezoekers op af komen.
Dat de gebeden zo laat plaatsvinden is vanwege de lange zomerse dagen waarin de Ramadan dit jaar valt. Om de overlast voor de buurt zo veel mogelijk te minimaliseren, hebben veel moskeeën vrijwilligers als ‘stewards’ buiten de deur staan. Zij voorkomen dat voor de moskee groepjes mensen blijven hangen en vragen iedereen die de moskee verlaat direct en stilletjes naar huis te gaan.
Naast de grote focus op een innerlijk veranderproces – de ramadan is één grote workshop over zelfreflectie – wordt middels de taraweeh-gebeden extra aandacht op de Koran gevestigd. Het is qua opkomst en logistiek een van de meest opmerkelijke aspecten van islam, maar wordt opmerkelijk genoeg maar zelden ergens beschreven.
