Een maandje geleden plaatste ik al een berichtje over een tekening uit 1874. De vermaarde wetenschapper Ernst Haeckel presenteerde de neger hierop als een goed ontwikkelde aap. Wie vandaag zo’n afbeelding publiceert mag zich komen verantwoorden voor de rechter.
In de tijd van Haeckel waren er echter nog heel veel mensen die geloofden dat ‘zwarten’ – anders dan blanken – van apen afstamden. Tot diep in de twintigste eeuw was het helemaal niet ongebruikelijk negers neer te zetten als een onderontwikkelde, wat dommige mensensoort. Bovenstaande tekening (via @MarkTraa), die in 1935 in een groot aantal Nederlandse kranten gepubliceerd, toont dat ook nog maar eens aan.
Het Bataviaasche nieuwsblad plaatste de afbeelding in zijn kinderhoek. De redactie schreef in een kort begeleidend tekstje onder meer:
Jullie hebt allemaal wel eens een neger gezien, nietwaar? Wij blanken vinden een neger altijd een beetje “griezelig”, vooral de kleine kinderen, die beginnen er vaak om te huilen, maar jullie toch zeker niet, groote jongens en meisjes.
Dit soort beelden en teksten fascineren me. Ik ben van ver na de oorlog en had thuis ook nog gewoon het boekje Oki en Doki bij de nikkers. Een gênante titel natuurlijk, maar ik vond het destijds een topboek.
Tekenaars en tekstschrijvers in 2013 wegzetten als racist is veel te makkelijk. Velen waren zich volgens mij van geen kwaad bewust en hadden ook helemaal niets tegen negers. Wel hadden ze natuurlijk een verwrongen wereldbeeld, maar dat gold toen waarschijnlijk voor de massa. Vandaag de dag komt men gelukkig niet meer weg met dit soort uitingen. Er is dus veel veranderd.
Tegenwoordig mogen zelfs negerzoenen niet meer en zwarte piet moet volgens sommigen ook een ander kleurtje krijgen. Geen idee hoe de geschiedenis over mij oordeelt als ik zeg dat de negerzoen gewoon negerzoen moeten blijven en zwarte pieten gewoon zwart.
Dit artikel werd eerder geplaatst op Historiek.net.
