De eerste keer dat ik de naam ‘Bardo’ hoorde vallen sloeg ik stijl achterover van verbazing. Niet het feit dat het de bekendste homobar van Beiroet is – Beiroet staat bekend om zijn grote homoscene – maar de naam gelijkenis met de bekendste lesbotent in Amsterdam – Bordo – deden mijn oren klapperen. Denk je de Amsterdamse gay scene achter je te laten, kom je hem in Beiroet weer tegen.
Homoseksualiteit is strafbaar in Libanon. Onder artikel 534 van het Libanese Wetboek van Strafrecht staat er een maximale gevangenisstraf van één jaar op onnatuurlijke relaties. Dit weerhoudt veel Libanezen – en andere Arabieren uit de regio die in Beiroet hun liberale toevluchtsoord zien – er niet van om een bloeiende gay scene te hebben. Bars als Bardo, Madame Umm, Life Bar en de maandelijkse PC Parties staan bekend om hun homovriendelijkheid. Je ziet er mannen en vrouwen openlijk met elkaar zoenen, handen worden vastgehouden, op de muziek van Lady Gaga wordt erotisch meegedanst en zo nu en dan komen er zelfs een paar prachtig opgemaakte travo’s voorbij lopen – alsof we in Amsterdam in de Nyx staan! Iedereen kent en date elkaar, de scene is immers klein. Fay, een Libanees (lesbisch) vriendinnetje zoent haar vriendin vol op de mond in een ‘normale’ bar. Ik kijk verbaasd uit mijn ogen, “dat mag toch helemaal niet hier, dat is verboden!”. Fay lacht en zegt, “homoseksualiteit is toch juist heel natuurlijk!”.
Ik spreek af met Sarah, een 22 jarig Libanees meisje. Ik heb haar leren kennen op een huisfeestje van wat vrienden, waar ze nota bene de ‘date’ van een jongen was. “Homoseksualiteit ligt gevoelig in Libanon. Ook al wordt de intentie gewekt dat het hier allemaal kan [door de voor Arabische begrippen grote gay scene], in het dagelijkse leven kan het nogal tegen je werken”. Ik vraag nieuwsgierig waarom ze een date met een jongen had, terwijl ze – voor mijn begrip – toch echt lesbisch is. “Na jaren actief te zijn geweest in de gay scene in Beirut was ik er opeens helemaal klaar mee. Hij is zo klein, en over iedereen wordt geroddeld. Door jongens te daten hoef ik mij geen zorgen te maken dat er verhalen de wereld in worden geholpen waaruit blijkt dat ik lesbisch ben. Bovendien wil ik niet dat mijn familie hiervan afweet, dat zouden ze nooit accepteren. Ja, daar maak ik mij best wel eens zorgen over”. Ik vertel haar dat ik vind dat haar eigen geluk belangrijker is dan de eer van haar familie. “Welmoed,” zegt ze streng, “Het is voor mij een keus tussen een toekomst in Libanon of een toekomst in het buitenland. Wil ik in Libanon blijven, dan moet ik trouwen [met een man] en kinderen krijgen. Wil ik met een vrouw de rest van mijn leven delen, dan kan ik hier niet langer blijven, je hebt geen idee hoe moeilijk die keuze is!”
De bekendste band in de Arabische regio op dit moment is de Libanese band Mashrou’ Leila, een soort Arabische versie van Mumford and Sons. De leadsinger, Hamed Sinno, is openlijk gay. Zijn seksualiteit houdt hij voor niets en niemand verborgen. Zo zoende hij op het podium een medebandlid vol op de mond, en danst hij met ietwat vrouwelijke bewegingen mee op zijn eigen muziek. Wanneer ik een concert van hen bijwoon omdat ik hun muziek fantastisch vind, heeft de hele gay scene van Beiroet hetzelfde bedacht – zij zijn daar alleen (voornamelijk) omdat Hamed Sinno een icoon en voorbeeldfunctie voor hun is. Een bekend nummer is “Shem el Yasmine” (Ruik de Jasmijn), waarin Hamed Sinno zingt over zijn mislukte liefde met een man. Het homoseksuele imago dat de band heeft weerhoudt hen er niet van immens populair te zijn in de gehele Arabische regio, zo treden ze onder andere op in Dubai, Alexandrië en Tunis. Een opsteker dus.
Onder het genot van een halal kalkoen tijdens een Amerikaans Thanksgiving diner ontmoet ik Ghina. Ze maakt een erg intelligente indruk op mij, zo geeft ze een interessante analyse over de sektarische problemen die in Libanon spelen en vertelt ze met veel passie over haar Arabische identiteit. Wanneer het woord homoseksualiteit valt geeft ze zonder blikken of blozen aan dat ze “het niet prettig vindt om met hun om te gaan”. Zo’n opmerking had ik niet van haar verwacht, ze komt zo Westers en liberaal op mij over. “Homo’s kiezen er zelf voor om dat te zijn, dat snap ik niet, waarom doen ze dat?”. Ik probeer haar uit te leggen dat het misschien geen keuze is, “maar dan blijft het nog steeds onnatuurlijk en vies!”.
Sarah en ik zitten ’s avonds laat op een stel rotsen te praten aan zee te praten. Opeens komt er een man naar ons toe gelopen die beweert dat hij ons heeft zien zoenen. Hij zegt dat hij de politie gaat bellen als we hem geen ‘seksuele diensten’ willen aanbieden. Ik voel me verschrikkelijk kwetsbaar, twee meisjes midden in de nacht die worden gechanteerd door een opgewonden Arabier die zijn slaatje denkt te kunnen slaan uit dit tafereel. Gelukkig loopt alles met een sisser af, en hebben we ons uit de situatie weten te praten. Ik besef hoe gevaarlijk homoseksualiteit in Libanon is en dat dit heel verkeerd had kunnen aflopen.
Het feit dat alle homobars de plaatselijke politiecommandanten grote sommen met geld betalen en hun publiek vaak bestaat uit hoger opgeleide rijke Libanezen met connecties, maakt het mogelijk dat ze kunnen bestaan. Het is een mythe dat homoseksualiteit enigszins geaccepteerd is in Libanon – ook al zie je vaak op straat mensen lopen waarvan je zeker weet dat ze ‘van de verkeerde kant zijn’. Het feit blijft wel dat Beiroet de meest vrije stad voor homoseksuelen is in de Arabische wereld, en dat de gay scene groot en levendig is. Je moet alleen erg oppassen met wat je zegt en doet – een soort Nederland in de jaren ’60.
Namen in dit artikel zijn in verband met hun privacy veranderd.
Welmoed Korteweg studeert Internationaal Publiekrecht en woont sinds september in Beiroet. Zij schrijft elke week over haar avonturen in Libanon.
