Opmerkelijk, dat is wat ik dacht toen ik het volgende nieuws las. De La Soul geeft haar complete catalogus weg op 14 februari. Vandaag dus, op Valentijnsdag. Ik weet dat Radiohead wel eens een actie heeft gedaan dat men het album kon downloaden. Niet gratis maar tegen een creatieve manier van betalen. Je mocht namelijk zelf bepalen wat je het album waard vond, of dat nou 15 euro of 10 cent was. Het bleek een succes formule, want de plaat werd een van de best verkochte Radiohead-albums, maar een complete catalogus waar 25 jaar werk in zit, heb ik nog nooit eerder gezien.
Achterdochtig door mijn jarenlange ervaring in de muziek industrie ben ik op onderzoek uit gegaan. Niets is namelijk gratis, en in de slangenkuil die de muziekbusiness heet, zit er altijd wel ergens een addertje onder het gras. Maar op het eerste gezicht kan het bijna niet mooier. Op de site van Rolling Stone doen de mannen de aankondiging met als verklaring dat het tijd is om iets terug te doen voor de fans.
Dit is overigens een fenomeen dat vaker voor komt, zo besluiten veel artiesten een zich nog één keer op te sluiten in de studio om die ene ultieme plaat voor zijn of haar trouwe fans te maken. Want die verdienen het pas echt tenslotte, met als resultaat een cd en alle merchandise die weer door de loyale fan voor veel te veel geld gekocht worden. Gelukkig zie ik geen sporen in het interview met De La die hier naar toe leiden. Tenslotte was het De La Soul zelf die ooit de punchline ‘’It might blow up, but it won’t go pop’’ (lees dit als: we mogen misschien groot worden, maar we zullen nooit uitverkopen) gebruikten. De reden is veel simpeler, hun muziek is nauwelijks op digitale platformen als ITunes verkrijgbaar.
Iets dat mij totaal ontgaan is, tenslotte heb ik de hele catalogus op vinyl en cd want ik ben zo’n trouwe fan die alles koopt, maar een rondje google-en bewijst dat er inderdaad weinig te vinden is als je het legaal wilt kopen. Op Itunes zwerven wat hits rond van compilatie cd’s, maar de albums ontbreken en op spotify is het oude werk al helemaal niet te vinden. De reden die hier achter zit, is een klassieker.
Het is een rechten-verhaal. De catalogus van De La Soul zit vol met samples (google maar eens samples used on 3 feet high and rising) die keurig geregeld zijn voor geluidsdragers als cd’s en vinyl, maar niet voor een platform waarvan niemand ooit had gedacht dat het zou bestaan 25 jaar geleden. Hierdoor is er een soort vrije markt ontstaan onder de rechthebbenden. De eigenaren van de samples die gebruikt zijn (vaak niet meer de originele artiest), kunnen vragen wat ze willen aangezien er opnieuw onderhandelt moet worden over de royalties waardoor het bijna onbetaalbaar wordt om 7 studio albums op ITunes te krijgen. Waarom dan wel de losse tracks op een paar compilaties? Simpel, het afkopen van een los nummer is een stuk goedkoper dan een compleet album. Laat staan een catalogus.
Het argument dat de fans iets verdienen blijft dus nog steeds stand houden en ergens doet me dat goed. Het is fijn om naïef te zijn in de muziek branche. Zo blijven hitlijsten leuk, de doorbraak van die ene artiest écht heel erg onverwacht en zou ik het weer geloven als een muzikant verbaasd opkijkt als hij bij de wereld draait door een gouden plaat in zijn handen krijgt gedrukt. Helaas is het voor mij te laat, en ben ik gegrepen door het cynisme en neppe dat vaak voorkomt in een scene die overigens nooit echt eerlijk is geweest. Daarom vergeet ik maar even dat als De La de platen toch niet online kan verkopen, ze de hele boel maar gratis weggeven en daarmee eigenlijk de rechthebbenden te kort doen. Tenslotte verdienen acts tegenwoordig geld door de optredens, en niet meer door de verkoop van platen. Een plaat maak je om optredens te verkopen, want daar zit het echte geld. En laten er nou toevallig twee platen aankomen. Denk je nou echt dat deze twee platen dezelfde aandacht zouden hebben gekregen zonder een lokkertje? De La heeft sinds The Grind Date geen plaat meer uitgebracht en de optredens liepen de laatste jaren flink terug. Het antwoord lijkt me dus duidelijk.
Voor een keer doe ik echter toch mijn best om gewoon te genieten van wat er op mij te wachten staat. De complete catalogus van De La Soul, een van mijn favoriete HipHop acts die hopelijk vooral aan slaat bij mensen die niet bekend met het werk van deze iconen zijn. Vergeet de nieuwe plaat, ik hoop dat er zo massaal gedownload wordt, dat De La de komende 10 jaar nog kan teren op het verleden.
DJ D-Rok (Daan Koekelkoren) draait onder andere op Wicked Jazz Sounds, Lovebirds en Zwarte Koffie, schrijft en produceert eigen tracks, maar is ook niet te beroerd om ons te onderwijzen in (zwarte) muziek.
