Bashing: Urban Dictionary komt met de uitleg “Hating and violently attacking someone or something on sight”. Niet alleen in Amerika is haten op mensen, bevolkingsgroepen en instituten een hype, ook in Nederland is het bijna gemeengoed. Alles waar tegenaan geschopt kan worden, krijgt de volle laag.
Neem bijvoorbeeld de talloze “…Be like” pagina’s op Facebook. Begonnen als één grappige pagina, Tatta’s be Like, om Nederlanders op de hak te nemen (“Tatta” is straattaal voor “Nederlander”). Binnen de kortste keren was het een enorme hit en werd Facebook, in navolging van dat succes, overspoeld met “…Be Like” pagina’s. Voor elk gehucht en subcultuur is wel een pagina te vinden. Ondertussen is de toon van de posts veranderd volgens veel mensen: waar het ooit ludiek was en zelfspot had, begint het nu racistische trekjes te krijgen.
Ook via Tinder, de populaire matching-app, kunnen grapjes uitgehaald worden met mensen. Gebruikers van de app kunnen naar de Facebookpagina “10 voor Tinder” een foto sturen van een persoon met een opvallende naam, waar dan een taalgrapje mee wordt uitgehaald. Voorbeelden als “Ik zie je Lothar”, “Ik heb een Teuntje in mijn hart” en “Gij denkt ook echt Nina”: het lijkt grappig, maar de personen worden niet onherkenbaar gemaakt en gemene grapjes in de comment-sectie zijn niet van lucht.
Een derde fenomeen is het zogenaamde slut-shaming. In Nederland werd “sletvrees” bijna woord van 2013: tekenend voor de trend die blijkbaar heerst om meisjes te pas en te onpas als slet te bestempelen en onzeker te laten voelen over zichzelf. Ook hier was er een corresponderende Facebook-pagina te vinden: “Hey Girls, did you know” staat vol met kreten als “Hey Girls, did you know that you spread Nutella… not your legs.” De pagina is inmiddels niet meer te vinden en vervangen door gelijknamige pagina’s met positieve plaatjes, maar de toon is gezet.
Het is een bekend verhaal: veilig verscholen in de anonimiteit van het internet je gal spuien over het systeem. Niemand die weet wie je bent, dus niemand die je verantwoordelijk kan houden of aan kan spreken. Hoe langer de razernij voortduurt, hoe hatelijker de reacties worden. Betrekkelijk onschuldig, zolang het over eveneens “anonieme” instituten gaat. Iedereen heeft wel iets te klagen over “de politiek”, “de media” of “de overheid” – het wordt anders zodra mensen zich persoonlijk aangevallen voelen. Dan is het kwetsend, racistisch, not done.
Grapjes zijn leuk, maar het moeten wel grapjes blijven: op het moment dat die nuance dreigt te verdwijnen, is het hek van de dam.
Ondanks die felle kritiek op zowel Tatta’s be Like (racistisch) als 10 voor Tinder (persoonlijk kwetsend), blijven de pagina’s stug doorgaan. De likes stromen binnen, reacties lopen in de honderdtallen. Iedereen die meedoet aan het cyberpesten, kan rekenen op lof en bijval. Het maakt niet uit of je iemand persoonlijk kent of niet: er is nog steeds geen beter vermaak dan leedvermaak. Bashen lijkt haast een cultstatus te hebben gekregen: andere mensen neerhalen is niet langer iets wat je onder een schuilnaam doet, maar waar je openlijk voor uit mag komen. Met volledige naam en Facebookprofiel.
