Moeder: ‘Hij staat nog steeds met zijn leuter voor me en dan vraagt ie, is ie al gegroeid?’
Andy: ‘Melisa trapt me er wel eens af als ze het zat wordt in bed. En als ik er dan niet op mag, kijk ik plaatjes op internet.’
Melisa: ‘Ik ben een controlfreak, dus zie ik het ook als Andy naar andere vrouwen kijkt.’
Andy: ‘Ik ben niet jaloers, ik vertrouw haar, want ik heb toch de grootste.’
Voor wie zich toevallig in een literair werkje heeft verdiept dit weekend, of naar een mooi, inhoudelijk tv-programma heeft gekeken, vallen bovenstaande dialogen nogal rauw op het dak. Dus stel dat u alleen van de publieke omroep bent, met als voorkeur highbrow-producties, nodig ik u bij deze uit om een eenmalig, triviaal uitstapje te maken naar SBS 6.
De campingzender volgens de grachtengordel. Met een hoog tattoo- en barbecuegehalte én een voorliefde voor voetbal. Inclusief de helden, maar ook de antihelden worden zeker niet geschuwd. Zij die aan de roem zijn bezweken en coke-, drank- en sexverslaafd ten onder zijn gegaan.
In een volgende poging na Utopia probeert de programmaleiding van SBS 6 het hart van de gekwelde zender wederom te reanimeren. Dus kreeg ex-voetballer Andy van der Meijde, samen met zijn verloofde en ex-playmate Melisa Schaufeli, een eigen realitysoap. De aanleiding is de verschijning van het boek ‘Geen Genade’ over de ondergang van de succesvolle voetballer. Geschreven door ghostwriter Thijs Slegers, en die is weer van het voetbalblad Voetbal International.
Met name omdat Johan Derksen, de hoofdredacteur van het blad en het gelijknamige tv-programma een paar keer met het boek heeft zitten zwaaien op camera, werd het een bestseller. En als iets willekeurigs een hype is, ongeacht het onderwerp, wordt er stante pede een tv-programma of een film van gemaakt. En dat heeft weer te maken met de creatieve armoede bij de zenders en producenten.
De realityserie Andy&Melisa is het ultieme voorbeeld van hoe een oorspronkelijk, creatief tv-genre, namelijk het volgen van gewone mensen, is gedegradeerd tot remsporen in de wc. Een echtpaar, waarvan de man bekend was, compleet geïndoctrineerd en gekneed door de programmamakers met maar één winstoogmerk: kijkers maar vooral adverteerders trekken.
U heeft gelijk, je hoeft niet te kijken, maar het analyseren van dit soort wanproducten en volksverlakkerij geeft wel meer zicht op wat u dagelijks als tv-consument voorgeschoteld krijgt. En niet onbelangrijk, wat tv-bazen erin stoppen, in nauw overleg met de marketingafdeling van SBS 6. Het gaat namelijk niet om verteerbare verstrooiing, maar om harde euro’s.
Om dat doel te bereiken, het liefst met zo weinig mogelijk middelen en minimaal programmabudget, kies je voor de makkelijkste weg en ééndimensionaal scenario. Andy is liederig en lui, dus ligt hij de hele dag met een bacootje op de bank. Melisa is blond en lekker dus draait automatisch op voor het huishouden, de kinderen en haar eigen kapsalon. ‘De klassieke relatie tussen man en vrouw’ aldus de voiceover.
Met die insteek draai je drie afleveringen per dag, weet ik uit ervaring. Andy ruimt de schuur op, maar haakt af. Andy gaat naar de snackbar maar vergeet een bounty voor Melisa. Andy voert zijn kind tegen beter weten in koffie, want dat heeft de regisseur aan Andy gevraagd, om de ‘verhaallijn’, Andy is verderfelijk, continue vast te houden.
In 1948 introduceerde Allen Funt voor het eerst het fenomeen van de candid-camera in de VS. U kent Bananasplit ongetwijfeld nog als de Nederlandse variant van Ralph Imbar, maar ook Poets van de AVRO met Cherry Duyns behoort tot de klassiekers in het genre. Begin jaren zeventig was een serieus onderwerp als echtscheiding voor het eerst onderdeel van een realityprogramma, An American Family. In Engeland werd in dezelfde tijd een arbeidersgezin op de voet gevolgd.
Het volgen van mensen door de camera, zelfs generaties lang, is een prachtige documentaire, journalistieke stijlvorm. Ingeblikt conserveer je een tijdsbeeld, uniek in zijn soort. Vaak nog aantrekkelijker voor een kijker dan het lezen van dikke, historische pillen. Daarom scoren programma’s als Andere Tijden zo goed.
Jammer dat een oorspronkelijke, authentieke vorm van tv-regie heden ten dagen is verworden tot een ordinaire advertentiefuik.
