Scholen richten zich steeds meer op de kernvakken, waar je volgens de overheid écht wat aan hebt. Muziek hangt er een beetje bij en verdwijnt steeds verder uit het onderwijs. Dat moet je maar in je vrije tijd doen. Op basisscholen worden vakdocenten ontslagen: te duur. Maar wat nou als muziek de hersenen prikkelt, waardoor je slimmer wordt?
Nu moet je niet meteen je boeken uit het raam gooien. Helaas kan muziek de schoolboeken niet vervangen. Maar muziek is een boost voor de hersenen, wat het leren makkelijker maakt. Door het luisteren naar muziek leer je verschillende geluiden van elkaar te onderscheiden. Muziek traint je brein om de klanken van een stem te filteren uit al het andere geluid, zoals je hier kan lezen. Je hoort beter het verschil tussen een saaie leraar en een voorbij razende brommer. Aan concentratie is een groot gebrek op scholen en muzieklessen zouden hier wat aan kunnen doen.
Sterker nog, muziek maakt je slimmer. Neuronen moeten bij wijze van spreken vanuit Amsterdam, Tokyo en Johannesburg tegelijk met elkaar communiceren. Er zij drie gebieden actief als je muziek speelt: het motorische, visuele en auditieve gebied. Deze gebieden liggen op afstand van elkaar in de hersenen. Hoe groter die afstand, hoe complexer de cognitieve functie. Bekijk het college van Erik Scherder om te ontdekken hoe het precies werkt. Een instrument bespelen verbindt dus hersengebieden met elkaar en uiteindelijk schroeft dit je IQ op, zoals dit onderzoek aantoont.
Zodoende kan de boost van muziek een sleutel zijn tot het leren.
Het inlevingsvermogen wordt beter als je muziek luistert. Melodie in combinatie met zang heeft een bijzonder effect op mensen. Muzikanten herkennen sneller de essentie en emotie in iemands boodschap, doordat ze de boventonen uit de stem beter oppikken. Hoe dat werkt kan je hier lezen. Voor muzikanten zeggen weinig woorden dus genoeg.
Inleving is nauw verbonden met het oppikken van iemands emotie, want als je iemands emotie oppikt, kan je je goed in diegene verplaatsen. Je snapt wat hij of zij voelt. In vriendschappen is het een belangrijk fundament om je te kunnen inleven in elkaar, want je begrijpt elkaar dan beter. Daarbij beïnvloed muziek je stemming: als je de goede muziek uitkiest, wordt je vrolijker. En een betere stemming is niet alleen bevorderlijk in een vriendschap, je leert ook beter in een vrolijke bui.
Naast de gevolgen van muziek in je hersenen, heeft muziek ook voordelen op het gebied van creativiteit. Bij veel andere vakken op school ben je bezig met presteren om uiteindelijk je diploma te halen. Het is goed om tussendoor even ‘niets’ te doen. We hebben daar pauzes voor bedacht, maar een uurtje kunst maken verfrist en ontspant meer. Je rust niet alleen uit, muziek geeft je ook weer energie om verder te studeren.
Een eigen mening vormen of zelf iets bedenken heeft niet veel aandacht op scholen. Door te musiceren, zingen, schilderen, acteren, filmen, fotograferen of schrijven wordt je uitgedaagd om out of the box te denken. Bij andere vakken denken de docenten vaak in hokjes: leer zoals het in het boek staat en reproduceer dat op je toets. Kunst gaat voorbij de hokjes.
Bovendien creëer je een diepere laag in je leven als je kunstzinnig bezig bent. Je maakt een luikje open naar het onbewuste deel van de hersenen, waar Sigmund Freud het over heeft. Het is belangrijk voor een mens om niet alleen met het bewuste bezig te zijn. Zonder het onbewuste, of zonder creativiteit, zou de wereld geen steek verder komen.
Even voor de helderheid: door muziek kan je je beter concentreren, optimaliseer je cognitieve functies (je wordt slimmer), heb je meer inlevingsvermogen, een vrolijke stemming, ontspanning en ontwikkel je creativiteit. Een mond vol vruchten die je kan plukken van het musiceren, gestaafd met onderzoek. Maar, wacht even hoor, de overheid kort nu op kunst en cultuur? Oké, een van de speerpunten is cultuureducatie, maar ik zie daar niets van terug. Door de kernvakken regeling geeft de overheid juist de boodschap dat we vooral Nederlands, Engels en wiskunde moeten leren. De andere vakken zijn minderwaardig. Wat nou minderwaardig? Muziek zou net als sport verplicht moeten zijn in alle jaren van de middelbare school. Het is essentieel dat jongeren enthousiast worden gemaakt voor muziek, want daar kunnen ze de rest van hun leven van genieten. En bovendien kunnen ze niet alleen genieten, maar ook profiteren van muziek!
Beeld: Ellie Niemeyer
