Op maandagochtend hebben zich om elf uur in The Pub in Made een kleine vijftien CDA-leden verzameld om koffie te drinken met CDA-Europarlementariër Lambert van Nistelrooij. Er is koffie en er zijn worstenbroodjes. Leden mogen vragen stellen. Van Nistelrooij maakt aantekeningen alvorens antwoord te geven. ‘Ik heb 42.000 stemmen nodig’, zegt hij lachend.
Er ontspint zich een discussie over bijzondere ambachten. Wat doet Europa om die te behouden? Veel jonge mensen die met hun handen werken voelen zich onbegrepen, hun banen staan onder druk en de opleidingen eveneens. Stageplaatsen zijn nauwelijks te vinden. Dat is erg, want kleine bedrijven leveren veel werkgelegenheid op in Brabant.
De CDA-ers die zich deze maandagochtend hebben verzameld zijn niet onbelangrijk. Ze zullen vandaag, de dag voor de Europese verkiezingen, flyeren voor het CDA in Made. Ze flyeren niet zomaar voor het CDA, ze doen dat voor hun Brabantse kandidaat: Van Nistelrooij. ‘Dat is belangrijk voor onze regio’, vertrouwt een CDA-lid me toe.
Er is een strakke planning. Om klokslag twaalf uur moet Van Nistelrooij verder, want dan staat een bedrijfsbezoek op het programma. Bij de uitgang gaan alle CDA-ers op de foto met hun kandidaat. Een man stapt spontaan op Van Nistelrooij af om hem te vertellen dat de zorgboerderij waar Van Nistelrooij als gedeputeerde aan bijdroeg, al twaalf jaar bestaat.
Dit zijn Van Nistelrooij’s negende verkiezingen. Ooit begon hij als gemeenteraadslid, daarna werd hij Statenlid en gedeputeerde. Sinds 2004 zit hij in het Europees Parlement namens het CDA. Hij wil een derde termijn, maar is op een onverkiesbare zevende plaats gezet. Nu probeert hij met voorkeurstemmen alsnog in het parlement te komen.
Dat proberen wel meer Europarlementariërs. De grens om met voorkeursstemmen gekozen te worden is uiterst laag, namelijk tien procent van de kiesdeler. Vorige verkiezingen kwam bijvoorbeeld Judith Merkies met 18.553 stemmen binnen. Maar door de trouwe CDA-achterban ligt dit aantal voor CDA-ers als Van Nistelrooij aanzienlijk hoger.
Van Nistelrooij heeft waarschijnlijk een minimale landelijke bekendheid, maar in Brabant ligt dat anders. Hij gaat dertig dagen met een bus op campagne door Brabant, heeft eigen radiospotjes, staat meerdere keren in de regionale krant en geeft 80.000 flyers weg met de kreet ‘Uw spits in Europa’. Op de flyer staat – toepasselijk – ook het WK-speelschema.
Lokale CDA-afdelingen helpen bij de campagne. Vandaag heeft de lokale CDA-afdeling een belangrijke bijdrage geleverd. Van Nistelrooij vertelt dat het moeilijk is om in het Europees Parlement contact te houden met de achterban, maar hem is het steeds gelukt.
Elke maandag heeft Van Nistelrooij vier of vijf koffietafelgesprekken met burgers. Zij kunnen zich aanmelden en de gesprekken zitten altijd volgeboekt. Zo is langzaam een netwerk van supporters ontstaan. Allemaal burgers die weten bij wie ze in Europa terecht kunnen.
Vandaag bezoekt Van Nistelrooij een bedrijf in plantveredeling, waarbij een groot deel van het personeel werkzaam is in het onderzoek. Vervolgens bezoekt hij een zorginstelling waar door nieuwe techniek kosten worden bespaard. Tenslotte verdiept Van Nistelrooij zich in particuliere initiatieven op het gebied van toerisme.
Heeft dit iets met Europa te maken? Lang niet altijd. Bij het bedrijf in zaadveredeling wordt geen gebruik gemaakt van EU-subsidies en de CDA-leden stellen vaak vragen die niet direct over Europa gaan. Bij de zorginstelling maakt men zich vooral zorgen over de decentralisaties naar gemeenten. Maar hinderden doet het niet, want Van Nistelrooij krijgt toch een beeld van de maatschappijvisie van zijn achterban.
De afgelopen dagen is er veel gediscussieerd over de verwachte lage opkomst bij de Europese verkiezingen. Burgers blijken hun Europarlementariërs niet te kennen, weten niet welke thema’s er spelen en hebben geen beeld van het proces van Europese beleidsvorming.
De oplossingen zijn altijd hetzelfde. Er komen allerlei megalomane campagnes om burgers te enthousiasmeren, partijleden worden opgetrommeld om te gaan flyeren en opeens verschijnen stukken van kandidaten waar je nog nooit van had gehoord.
Van Nistelrooij laat zien hoe eenvoudig en schijnbaar effectief het alternatief is. Burgers die hun Europarlementariër kennen, een beeld hebben van wat hij doet en die vinden dat hij benaderbaar is. Het contact met de achterban is niet ‘een dingetje’ tijden de verkiezingscampagne, maar een doorlopende activiteit.
Zouden de aanhangers van Van Nistelrooij even snel hun vertrouwen in hem verliezen, als andere burgers in hun volksvertegenwoordigers, zo vraag ik me af.
Chris Aalberts liep afgelopen maandag een dag mee met de campagne van Lambert van Nistelrooij. Hij publiceerde onlangs: Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen? Al zijn EU-interviews van afgelopen weken leest u hier terug.
