Socialites hangen ietwat verveeld tegen de bar aan. Een half uur voor aanvang van de film was er niets aan de hand, maar inmiddels is het geluid in TivoliVredenburg weggevallen. Het is het Nederlands Filmfestival en 2/11 Het spel van de wolf beleeft vanavond de premiere.
Voor velen zal de datum 2/11, 2004 nog vers in het geheugen liggen. Het is de dag waarop cineast en columnist Theo van Gogh bruut van zijn leven wordt beroofd terwijl hij naar zijn kantoor fietst. “Tien jaar geleden hadden we ook een premiere, maar dat was een crematie”, grapt Gijs van de Westelaken, producent en goede vriend van Van Gogh na afloop van de film. Samen met Theodor Holman, ook een goede vriend van Van Gogh, schreef hij het scenario voor de film.
2/11 Het spel van de wolf is geen zoetsappige documentaire over wat een geweldig persoon Van Gogh was. In de film wordt een andere kant belicht, en kijkt de kijker mee met de AIVD die onderzoek heeft gedaan naar de dader(s) van de moord. Was het wel maar één dader? Mohammed Bouyeri was tenslotte lid van de Hofstadgroep. En, een vraag die misschien nog wel belangrijker is, had de moord op Van Gogh voorkomen kunnen worden? De AIVD hield Bouyeri en zijn compagnons al langer in de gaten, bovendien waren de bedreigingen jegens Van Gogh bekend.
Van de Westelaken en Holman hebben de feiten gepakt en daar een eigen vorm aan gegeven. “Pakweg 95 procent van wat we in de film vertellen en laten zien is feit. Alleen is ons voordeel dat we in een film verbanden kunnen leggen en dingen naast elkaar kunnen leggen en onze eigen conclusies kunnen trekken”, zegt Van de Westelaken in een interview op ThePostOnline. Het levert een spannende film op met sterke dialogen.
De film wordt verteld vanuit Ellen, een AIVD-agent die de moord onderzoekt. De dader wordt al een tijd in de gaten gehouden. Een wirwar van politieke spelletjes, crisiscommunicatie tegenover de media en vooral het verbloemen van feiten ontvouwt zich. Maar de grootste vraag die bij de kijker opkomt is toch wel of de moord op Van Gogh voorkomen had kunnen worden.
Het duurt even om in te komen, het begin sleept een beetje. Maar na pakweg een kwartiertje sluipt de spanning van de soms smerige spelletjes die worden gespeeld erin. Van de Westelaken en Holman hebben sterke dialogen geschreven die de spanningsboog constant houden. Ook worden er, soms ietwat vergezochte, verbanden gelegd over het onderzoek. Is Van Gogh geofferd, zoals in de film wordt geopperd?
Hoofdrolspeelster Susan Visser komt niet altijd even sterk over. Op een of andere manier weet ze de woorden niet altijd even geloofwaardig over te brengen. Terwijl de rest van haar spel wel overtuigend is. Het is wellicht een rol die niet op haar lijf is geschreven, Visser heeft allang bewezen wel een goede actrice te zijn.
Daarentegen zet Pierre Bokma wel een fantastische Joris Demmink neer. Inderdaad: Joris Demmink, de voormalig secretaris-generaal van het Ministerie van Justitie. Demmink wordt al jaren geplaagd door geruchten over kindermisbruik, de link met de gebeurtenissen rondom de moord op Van Gogh was nog niet gelegd. Het zwakke optreden van Visser is echter een schamel kritiekpuntje voor een verder spannende film.
2/11 Het spel van de wolf geeft een verhelderende blik op de moord en is tevens een interessant inkijkje bij de AIVD. Er worden vragen gesteld waar de gewone nieuwsconsument wellicht nooit over nagedacht heeft. Was het een eenmansactie, en had de moord voorkomen kunnen worden? Faction die dicht op de huid van de realiteit zit: binnenkort is er een Kamerdebat over de rol van de AIVD.
Wie 06/05 heeft gezien – de laatste film van Van Gogh die ging over de moord op Fortuyn – ziet overeenkomsten. Los van het ontbreken van actie- en seksscènes ademt 2/11 dezelfde sfeer. Een voortdurende knap gefilmde onderhuidse spanning, het gebruik van echte nieuwsfragmenten om de momenten te duiden, scherpe dialogen. Geen idee of het de bedoeling is geweest van regisseur Thomas Korthals Altes maar Van Gogh had de film zélf gemaakt kunnen hebben.
Maar wat de film echt maakt is het laatste shot, een echt shot van Theo. “Ik denk dat hij geamuseerd mee zou zitten kijken”, zegt de directeur van het festival na afloop. Van de Westelaken en Holman hebben zowel een fantastische ode aan Van Gogh als een protest neergezet.
