“De sterken eten de zwakken op.” Dat is een van de laatste lessen die de jonge bedoeïen Theeb (Jacir Eid Al-Hwietat) van zijn overleden vader, de sjeik, heeft meegekregen. Alleen zijn oudere broer kan hem nog opvoeden. Maar de komst van de Engelsman (Jack Fox) rukt ook surrogaatvader Hussein (Hussein Salameh Al-Sweilhiyeen) bij hem weg. Die moet de Engelse soldaat door de woestijn leiden. Stiekem reist de jongen hen achtera, de Jordaanse woestijn in.
Theeb is een avonturenfilm. Wanneer hij op de eerste avond het kamp van zijn broer inloopt, moet hij wel meegenomen worden. En dus loopt hij mee de hinderlaag in waar de Engelsman al voor vreesde.
De film speelt in het Ottomaanse Rijk van 1916, tegen een achtergrond van de Eerste Wereldoorlog. Als 10-jarige woestijnbewoner heeft Theeb nog niets van de wereldpolitiek meegekregen, net zo min van de spoorlijn die de moderne tijd inluidt in zijn land. En we zien letterlijk door zijn ogen de flarden daarvan zijn leventje binnendringen. Tegelijkertijd wordt hij in het diepe gegooid: niet alleen zijn volk en zijn land moeten ineens rap volwassen worden, hij zelf ook.
Het levensgevaar van joelende roofbendes in de woestijn, de mysterieuze kist die de Engelsman bij zich draagt, de manier waarop Theeb op zijn vijand is aangewezen om te overleven. Als je het vooraf nog niet wist, voel je wel door deze plotelementen dat de film enorm is geïnspireerd door westerns.
De kracht van Theeb zit ‘m in de subtiele elementen waarmee spanning wordt opgeroepen. Iets wat een groot opgeblazen megaspektakel had kunnen zijn, speelt juist effectief met subtiel effectbejag. Het verhaal is als je erover nadenkt erg klein gehouden. Als je wordt meegevoerd, voel je echter het levensgevaar. Regisseur Naji Abu Nowar kent zijn instrumenten.
Maar hij kent ook de materie. Voordat hij aan de film begon, trok hij een jaar op met een nomadenstam. En een groot deel van de cast bestaat uit de lokale bevolking, waaronder ook de jongeman die de hele film moet dragen – en dat overigens met verve doet. De aanpak creëert een geweldig contrast tussen de kleine leefwereld van geïsoleerde stam en de mondiale situatie die iedereen raakt, zelfs dit kleine jongetje. Deze mix van de chaos van deze tijd als de isolatie van de personages maken dit heerlijke cinema.
De conclusie van de film voelt enerzijds onvermijdelijk – er wordt behoorlijk duidelijk naartoe gewerkt in de algehele plot – en tegelijk helaas ietsje te abrupt. Sommige eindjes voelen niet helemaal aan elkaar geknoopt. Wanneer Theeb te kameel de woestijn weer inrijdt, heb je geen idee waar hij naartoe moet. Naar huis? De wijde wereld in? Maar het centrale verhaal is wel af, dit zijn slechts details die de film als geheel allang niet meer kunnen ondermijnen.
Theeb is een fijn bioscoopavontuur, dat terecht de grootste verrassing van het Filmfestival van Venetië bleek. Abu Nowar mag vaker in de woestijn op zoek gaan naar boeiende verhalen.
