In restaurant The Staff op loopafstand van het Europees Parlement vindt dinsdagavond de maandelijkse landbouwborrel plaats. Het is een samenwerking tussen vier Nederlandse Europarlementariërs: Jan Huitema (VVD), Annie Schreijer-Pierik (CDA), Anja Hazekamp (PvdD) en Bas Belder (SGP). Bij tourbeurt organiseert één van hen de borrel en regelt een spreker. Er blijken grote onderlinge verschillen: het CDA is vandaag aan de beurt en is naar verluid verreweg het gulst met hapjes en drankjes. Als Hazekamp of Huitema de borrel organiseren moeten aanwezigen hun eigen drankjes betalen. Wat de SGP doet is onduidelijk.
Er zijn hier heel veel hapjes: rauwe groente met saus, pizza, toastjes, bitterballen en chips. Het praatje van Annie Schreijer-Pierik duurt vrij lang omdat meerdere betrokkenen aan het woord komen. Elsevier-correspondent Jelte Wiersma eet een halve schaal tomaat- en courgette-hapjes op. Uw verslaggever eet in korte tijd zo’n vijftien toastjes met pesto, tapenade en geitenkaas. Ondertussen wordt het gezelschap van enkele tientallen mensen – waaronder allerlei lobbyisten – bijgepraat over een groot Europees probleem: hinderlijke regels.
Schreijer-Pierik verzorgt een korte inleiding. Ze wil aandacht voor iets waar de Europarlementariërs zelf mee bezig zijn. Haar beleidsmedewerker Sander Smit presenteert een onderzoek van het CDA naar de implementatie van Europese regels in Nederland.
Het onderzoek gaat over de uitvoering van de vogel- en de habitatrichtlijn. Deze termen laten zien hoe ingewikkeld het thema is dat Schreijer aan de orde wil stellen. Bij richtlijnen worden er in Brussel geen regels afgesproken, maar legt de EU alleen vast wat de resultaten moeten zijn. De lidstaten hebben zelf de mogelijkheid te bepalen hoe die doelen moeten worden bereikt. De exacte regels worden dus nationaal geformuleerd.
Dit proces zorgt ervoor dat als er eenmaal regels zijn, niemand meer weet wie daar precies voor verantwoordelijk is. Dit is vooral een probleem als de regels uit dit proces hinderlijk zijn, overbodig of simpelweg duur. En dat is bij de vogel en habitatrichtlijn bij uitstek het geval, leren we. Bij wie moet er geklaagd worden over de regels?
Door het onderzoek is nu duidelijk waarom er veel problemen zijn: het zijn niet de EU-richtlijnen die problemen veroorzaken, de strenge Nederlandse implementatieregels doen dat. We moeten dus kijken naar een andere implementatie, zoals die in andere landen, horen we. Daar worden de richtlijnen veel minder rigide opgevat en zijn de nationale regels soepeler. Er moet een betere balans tussen economie en ecologie komen, begrippen moeten duidelijker omschreven worden en de implementatie moet flexibeler worden, zegt Schreijer-Pierik. Nederland moet meer rekening houden met “het dynamische karakter” van de natuur.
De grote vraag die zich aandient is: waarom moet de Nederlandse implementatie veranderd worden? Is het niet slimmer de Europese richtlijnen af te schaffen en de regels in Nederland helemaal zelf te bepalen? Waarom zijn die Europese richtlijnen er eigenlijk? Er zijn twee oplossingen: de implementatie veranderen of de richtlijnen afschaffen. Iedereen kiest hier voor het eerste.
Uw verslaggever vraagt meerdere aanwezigen waarom niet wordt voorgesteld deze richtlijnen af te schaffen. Men refereert aan natuurbehoud: het zou goed zijn voor de vogeltrek dat er overal in de EU natuurgebieden zijn waar de vogels kunnen broeden of overnachten. Dat klinkt als een valide argument, maar dat is het niet. De suggestie is dat er zonder EU-regels een kans bestaat dat in Nederland helemaal geen natuur overblijft. Er is dus een EU-richtlijn nodig die Nederland dwingt tot het hebben van voldoende natuur die weer aan allerlei eisen voldoet.
Maar die suggestie is natuurlijk onzin: er zijn heel veel Nederlanders die genieten van de natuur. Als morgen de Utrechtse heuvelrug wordt geasfalteerd komt daar zeker maatschappelijk protest tegen. Voor de bescherming van veel natuur is helemaal geen EU-richtlijn nodig. Er is maar één persoon die in deze zaal een ander antwoord geeft dan “dat de huidige werkwijze heel logisch is”. Het is Schreijer-Pierik zelf. Waarom wil ze niet gewoon van die richtlijnen af? Haar antwoord: “als er eenmaal Europese regels zijn, kom je er niet meer vanaf.”
En dus zit er niets anders op dan nog eens ingewikkelde technocratische voorstellen te doen. EU-regels en nationale implementatie veranderen kan in de praktijk wel, afschaffen niet.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
