Het gebeurt niet vaak, maar de journalistiek ontdekte deze week een EU-voorstel wat zich nog in een prille fase begeeft en daarom nog beïnvloed kan worden: een mogelijk quotum voor aanbieders als Netflix. Eurocommissaris Ansip van digitale markt denkt na over een quotum van twintig procent Europese producties en er blijkt zelfs al een concreet voorstel te zijn uitgelekt. Geen moment om boos te worden over overbodige Europese regels, maar het moment om te proberen deze nog te veranderen.
Wat zouden we kunnen doen om te voorkomen dat deze regels er komen? In Brussel komen alle voorstellen tot stand door onderhandelingen en dus moeten we naar drie spelers kijken: de Europese Commissie doet een voorstel en daarna is er steun van het Europees Parlement en de Europese Raad – de lidstaten – nodig. Wat te doen om dit nieuwe voorstel tegen te houden? Morgen kijken we naar de lidstaten, vandaag naar het Europees Parlement.
Uw verslaggever vraagt het een anonieme lobbyist. Wat moet je in deze situatie met die 751 Europarlementariërs die ooit over dit Netflix-voorstel zullen gaan stemmen? Hoe moet je te werk gaan? Als het om een Nederlands voorstel zou gaan, zou het simpel zijn: de lobbyist moet dan langs de coalitiewoordvoerders in Den Haag. Zij zijn in de praktijk bepalend. Het is ook belangrijk de interne verhoudingen binnen die partijen te kennen: sommige Kamerleden staan bekend als uiterst zwak en dan bepalen anderen de inhoudelijke lijn, niet de portefeuillehouder.
In Den Haag kunnen lobbyisten vaak een goede inschatting maken van die verhoudingen. In Brussel ligt dat anders: er zijn veel meer Europarlementariërs dan Tweede Kamerleden en dus zijn de onderlinge verhoudingen veel ingewikkelder en slecht te achterhalen. De methode van lobbyisten is echter dezelfde: koffie drinken met zoveel mogelijk mensen. Zo ontstaat een beeld: van de personen, de verhoudingen, de standpunten en de interne compromissen.
Bij 751 Europarlementariërs is hier geen beginnen aan en dus is de praktijk anders, zo laat de lobbyist weten. Het Europees Parlement bestaat uit relevante Europarlementariërs en de rest. De rapporteur is te zijner tijd het belangrijkst: deze stelt namens het Europees Parlement een rapport over het voorstel op. De andere fracties leveren dan een schaduwrapporteur die zich ook met dit dossier bezighoudt. Deze groep van Europarlementariërs – meestal een man of vijf of zes – is bepalend.
Het blijft gokken wat de onderlinge verhoudingen zijn en of deze mensen het standpunt in de fracties ook in de praktijk echt bepalen. Die fracties vergaderen achter gesloten deuren. Schijnbaar onbelangrijke Europarlementariërs kunnen opeens heel belangrijk worden. Ze kunnen bijvoorbeeld zeggen dat de schaduwrapporteur te veel leunt op het bedrijfsleven – in dit geval Netflix – kunnen een andere koers eisen en daar een meerderheid voor vinden. Alleen door heel veel praten komt een lobbyist erachter wat er intern in de fracties speelt.
Zo komen we bij de rest van het Europees Parlement. Die ruim 740 Europarlementariërs kunnen niet helemaal worden genegeerd. Ze moeten meepraten in hun fractie over allerlei thema’s die hun specialisme niet zijn, dus ook over Netflix. Voor een lobbyist is het belangrijk dat ze de hoofdlijnen kennen. Ze moeten weten wat het thema inhoudt, wat de belangen zijn en bij wie ze moeten zijn – de lobbyist inderdaad – als ze er meer over willen weten. De lobbyist kan dus potentieel niemand overslaan bij het koffie drinken.
De belangrijkste taak van de lobbyist is bij deze honderden mensen ervoor te zorgen dat ze geen “domme dingen zeggen” die het proces verstoren. Het is al een succes zijn als Europarlementariërs het nalaten hinderlijke opmerkingen te maken. Zo wordt over veel lobbyisten van koepelorganisaties gezegd dat ze niet transparant werken of dat de financiën niet helder lopen. Dat kan leiden tot een afname van hun geloofwaardigheid. Als de lobbyist ervoor kan zorgen dat Europarlementariërs dit niet meer zomaar roepen, heeft hij al heel wat bereikt.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Chris is momenteel op zoek naar Nederlanders in Brussel.
