Twee Kamervragen:
Deze vragen rezen op bij twee voorbeelden uit de praktijk, waarvan ik vrees dat ze op grote schaal voorkomen. Het eerste voorbeeld gaat over een gepensioneerde Turkse man, die teruggekeerd is naar zijn land. Toen zijn vrouw stierf toen hij bijna tachtig jaar oud was, hertrouwde hij binnen de kortste keren met een vrouw van vijfendertig. Die brave man wil nu in feite van die vrouw af, want zijn pensioen glipt uit zijn handen en komt terecht bij de broers van deze vrouw. Het huwelijk was trouwens min of meer afgedwongen. Scheiden is geen optie, want dan wordt hij vermoord. Na zijn dood zal deze jonge dame, en dus vooral haar broers, gedurende heel veel jaren genieten van een leuk nabestaandenpensioentje. Dit verhaal werd mij nota bene verteld door de zoon van deze Turk. Deze zoon heeft een bloeiend bedrijf, werkt keihard en vindt het vreselijk dat zijn belastinggeld verpatst wordt aan dit soort praktijken. Hij zei mij ook dat in Turkije er een hele industrie is opgebouwd om dit allemaal te regelen.
Het tweede voorbeeld komt uit mijn klinische praktijk. Een Marokkaans gezin met 13 kinderen werd aangemeld omdat meerdere kinderen waren betrapt op winkeldiefstallen. De vader is teruggekeerd naar Marokko en leidt daar, dank zij de kinderbijslag en zijn uitkering, een luxeleventje. De moeder krijgt, conform de wet, de kinderbijslag op een eigen rekening, maar als de vader haar bankkaart heeft kan ze er niet bij. De moeder heeft nauwelijks geld en stuurt haar kinderen op pad om voedingswaren te stelen. Het spreekt vanzelf dat je hier als hulpverlener weinig verandering in kunt aanbrengen zo lang er geen brood op de plank komt. Zodra de kinderen wat ouder zijn, kunnen zij hun moeder verwennen met de inkomsten van de drugshandel. Die moeder zegt dan heel terecht dat het heel lieve jongens zijn.
De mensen uit deze twee voorbeelden hebben niets onwettigs gedaan. Het morele aspect, het goed fatsoen en het zelfrespect worden uiteraard wel met de voeten getreden. De grootste schuld ligt echter bij politici die geen paal en perk stellen aan dit soort praktijken door de wet aan te passen, alsook bij ambtenaren die het zover hebben laten komen en de instanties niet hebben ingelicht.
Er is echter een bijkomend probleem. Dit soort verhalen circuleren onder de bevolking. Als de minister straks de kamervragen beantwoordt, staan de kranten er vol van en via de sociale media wordt olie op het vuur gegooid. De hardwerkende Turken en Marokkanen worden hier uiteindelijk de dupe van. De meeste Turken en Marokkanen zijn hard werkenden mensen die het beste voorhebben met hun medemensen en een belangrijke bijdrage leveren aan onze economie. Domme mensen betwijfelen dit omdat ze verblind worden door de verhalen van de profiteurs, die slechts een minderheid vormen. Racisme ligt niet in de genen van de mensen, maar wordt in de hand gewerkt door een falend politiek beleid. Ik zou hier durven beweren dat bij racisme niet moet gewezen worden naar extreem-rechts, maar dat racisme vooral een gevolg is van de laksheid van politici en van de overheid. Een les waar mijn geliefde PVDA misschien iets van kan leren.
De conclusie is dat volledige openheid absoluut noodzakelijk is om spanningen onder de bevolking te voorkomen. Als clinicus weet ik dat preventie de beste methode is om problemen te voorkomen. Bij gebrek aan preventie moet in een te laat stadium behandeld worden en dan is het erg lastig om goede resultaten te bereiken. Helaas holt de politiek meestal achter de feiten aan.
Wantoestanden niet laten doorsudderen door stelselmatig en direct openheid van zaken te geven, maakt preventief optreden mogelijk. Die openheid moet samengaan met de noodzakelijke aanpassingen van de wet en met de nodige voorzieningen om misbruiken te voorkomen. In de huidige situatie worden mensen verwend met gratis geld. Ze leren dat het zonder inspanning kan. Zo worden ze jarenlang in een afhankelijkheidspositie gehouden en komen deze gezinnen nooit uit de vicieuze cirkel van achterstand, criminaliteit en mislukte opleiding.
Als we op Europese schaal zouden berekenen hoeveel gratis geld op deze manier naar Marokko, Turkije en andere landen gaat, komen we wellicht uit op een gigantisch bedrag. Geld dat besteed zou kunnen worden aan extra schoolbegeleiding voor kinderen uit achterstandswijken of aan betere pensioenen voor de armste ouderen onder ons.
