De vraag hoe we invulling geven aan de zetel van onze democratie is niet een nadere beperking van de verbouwing, maar moet juist de essentie ervan zijn. Tot nu toe wordt de discussie over hoe het nieuwe Tweede Kamercomplex eruit moet zien vooral ingegeven door beperkingen: het moet niet te gek worden, niet financieel, noch in termen van uitstraling, het moet voldoen aan klimaateisen, sober zijn en alles moet vooral voorzichtig gebeuren. En veilig. En weloverwogen.
Dat is een gemiste kans. Het gaat immers niet om zo maar een gebouw, zelfs niet over zomaar een beeldbepalend, oud, mooi, historisch en groot complex gebouw; het gaat over de plek waar alles wat we in Nederland willen behouden en veranderen samenkomt: de Staten-Generaal. Daar waar de inwoners van Nederland vertegenwoordigd worden. Waar bestuurders en volksvertegenwoordigers rekenschap afleggen. Waar de nationale discussie over waarden moet plaatsvinden. Het politieke centrum van Nederland: de plek waar we onze democratie verdedigen en versterken.
Politiek gaat niet alleen over macht. Politiek, althans in een democratisch stelsel, gaat vooral over het uitleggen, controleren, spreiden en beïnvloeden van macht. De rol van het Parlement is dan ook veel meer dan het maken van regels en het hebben van meningen: het Parlement regelt de osmose tussen de macht en de Nederlandse bevolking.
Het belangrijkste uitgangspunt van de verbouwing moet dan ook zijn hoe die functie ingevuld kan worden. Dat betekent dat kiezers en gekozenen met elkaar in contact moeten komen, wat ooit de opzet was van de vorige verbouwing. Vooral de omgang met professionals die dat contact faciliteren is essentieel; voor pers, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en andere politieke professionals moet de toegang goed en veilig geregeld worden.
Politici moeten uit de maatschappelijke omgeving kunnen leren wat daar speelt en daar een oordeel over vormen; in de Kamer dit oordeel omzetten in beleid, macht en het controleren daarvan, en aan de maatschappij uitleggen wat ze met hun mandaat gedaan hebben. Hoe meer zij verwijderd raken van de rest van Nederland, hoe groter de kloof tussen hen en de rest van Nederland. En hoewel sommigen daar anders over denken: die kloof wordt niet gedicht door te laten zien hoe menselijk de politici eigenlijk zijn. Politieke professionals zoals de pers en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, belangenverenigingen maken net zo goed deel uit van de manier waarop wij politiek bedrijven.
Politici zijn niet de eigenaren van de Tweede Kamer, noch de exclusieve gebruikers ervan. Als zij zichzelf kunnen opsluiten en afsluiten van de maatschappij vergroot dat alleen maar de kloof en dat is uiteindelijk rampzalig voor het functioneren van de democratie.
Hoe het contact met de maatschappij vormgegeven wordt, moet niet het sluitstuk zijn van de verbouwing, maar het beginpunt.
