Iedereen heeft ideeën over politiek, maar hoe maak je die ideeën waar? Vorig jaar ging Nederland naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. Duizenden nieuwe raadsleden proberen sindsdien hun politieke ideeën werkelijkheid te laten worden. Hoe doen ze dat en hoe succesvol zijn ze daarin? Chris Aalberts gaat deze vier jaar met vijf raadsleden in gesprek over hun werk. Vorig jaar sprak hij ze voor het eerst. Dit jaar gaat hij terug: wat hebben de nieuwkomers in de lokale politiek het eerste jaar gedaan? Wat hebben ze bereikt?
In deze aflevering: Sonny Spek, fractievoorzitter van Durf, de politieke partij die Sonny samen met anderen oprichtte en waarmee hij in 2018 vanuit het niets drie zetels haalde. Hij wilde vorig jaar dat zijn partij zou gaan groeien. Durf zat al meteen in de oppositie en Sonny zag de coalitiepartijen direct samenklonteren, met name bij een omstreden cultuurcentrum. Sonny wilde dat centrum niet, net als dat hij op de rem wil staan bij de energietransitie. Hij wilde de bevolking niet met ‘de natte droom van Jesse Klaver’ de gordijnen in jagen. Hoe is dat een jaar later?
We zitten weer bij dezelfde strandtent als vorig jaar. Op het punt van de energietransitie heeft Sonny nog niet echt iets concreets bereikt, zo blijkt al snel. Hij heeft het onderwerp ‘op de agenda gehouden’. In Katwijk is het plan ontstaan om een wijk van 2.700 woningen – Hoornes – gasvrij te maken. Dit soort wijken worden ook elders in Nederland aangewezen. Het plan is relatief nieuw: vorig jaar bestond het nog niet. De huizen moeten in de toekomst door aquathermie worden verwarmd: daarbij wordt warmte uit het water van de Rijn gehaald. Er moet een installatie voor komen. Het Rijk wil daar 4,5 miljoen aan bijdragen.
Sonny ziet het niet zitten: ‘van de 4,5 miljoen had de bouw gedekt moeten zijn, maar het is een risicovol project. Je weet niet of het financieel gaat werken. Het probleem is dat het nu al meer gaat kosten. Er is een second opinion gedaan en daar kwam zeven miljoen aan extra kosten uit. Dus bovenop die 4,5 miljoen en misschien wordt het zelfs meer. Je moet dus op zoek naar alternatieve dekkingsmethodes. De second opinion zegt dat je beter kunt kijken naar andere vormen van duurzame energie, want dit is waarschijnlijk niet rendabel.’
Als het allemaal doorgaat gaan bewoners maandelijks een paar tientjes meer betalen voor hun energierekening. Sonny: ‘dit gaat over een wijk waar mensen andere dingen aan hun hoofd hebben dan duurzaamheid. Er wonen relatief veel mensen die naar de voedselbank gaan of de eindjes nauwelijks aan elkaar kunnen knopen. Dit project kan alleen als er meer geld van het Rijk komt. Ik ben alleen voor als men de garantie geeft dat het tekort wordt bijgepast en dat mensen met een hogere energierekening blijvend worden gecompenseerd.’
Sonny: ‘als het een compleet fiasco wordt zeggen ze: ‘het was een mooi experiment waar we lessen uit hebben getrokken’. Laat andere gemeenten dit dan maar doen. Het hele uitgangspunt dat je met bewoners experimenteert is fout, net als het idee dat we van het gas af zouden moeten. Gezinnen zijn voor maar een klein deel van de broeikasgassen verantwoordelijk. Waarom moeten wij als gemeente Katwijk dit doen? Waarom vrijwillig?’
Zeventig procent van de bewoners in deze wijk moet instemmen met het plan, anders gaat het niet door. Sonny denkt dat het plan er niet komt, net als het plan voor het cultuurcentrum in het centrum van Katwijk aan Zee. Daar werd ook jarenlang over gepraat. Sonny was altijd al tegen en afgelopen jaar kreeg hij gelijk: het werd afgeblazen. Sonny: ‘dat is niet onze overwinning want de bewoners waren er niet mee akkoord. Er komt nu een nieuwe locatie. We willen een locatie in het midden van de gemeente zodat deze voorziening voor iedereen goed bereikbaar is.’
Ondertussen moet er bezuinigd worden op de jeugdzorg. Dat levert verzet op: er kwamen veel mensen inspreken over de geplande bezuinigingen op de muziekschool en het welzijnswerk. Sonny wil het anders: ‘wij bezuinigen liever op de kwaliteit van het wegenonderhoud, zoals extra stil asfalt, we willen de toeristenbelasting omhoog en bezuinigen op duurzaamheid. Als oppositiepartij hebben wij maar mooi voor elkaar gekregen dat er nu meerdere scenario’s worden uitgewerkt. Er is in het najaar meer keuze waarop eventueel bezuinigd kan worden.’
Andere punten waren geen succes. Sonny wilde een proef met de koopzondag, maar die werd door de rest van de gemeenteraad afgeschoten. Ook is hij bezig met een nachtbus tussen Katwijk en Leiden, maar die rijdt voorlopig nog niet. Er is overleg geweest met andere gemeenteraden. Alphen aan den Rijn en Teylingen willen ook zo’n bus. De wethouder neemt het mee in de onderhandelingen over het openbaar vervoer. Sonny: ‘als het niet in de afspraken met de busmaatschappij komt, willen we het alsnog apart regelen. Volgend jaar wil ik die bus zien rijden.’
Ondertussen gaat de opbouw van de eigen partij door. Durf is al de grootste partij van Katwijk op Facebook: ‘we zijn door de 1000 likes geschoten. Dat is best veel voor een lokale partij. We zijn nu ook een ledenpartij, hebben statuten opgesteld en hebben een partijvoorzitter gekozen.’ Durf heeft nu over de dertig leden. Dat moeten er bij de volgende verkiezingen honderd zijn.
Maar Sonny krijgt het druk: hij staat ook op plek 15 van de kandidatenlijst van FvD in Zuid-Holland. Als daar twee FvD’ers opstappen kan hij aan de slag. Sonny wil het combineren: ‘Durf staat op nummer 1. Ik heb hier een mandaat gekregen en daar moeten mensen ons ook op kunnen wegsturen als het niet goed is. Als ik de Provinciale Staten in kan doe ik dat, maar daar moet ik dan tijd voor maken. Je kunt me dan een beroepspoliticus noemen maar ik heb gewoon idealen en daar doe ik mijn best voor. En ik heb moeite om ergens nee tegen te zeggen.’
Deze week op ThePostOnline: vijf raadsleden over de vraag wat ze in het eerste jaar van hun raadslidmaatschap hebben bereikt. Deze serie is een vervolg op de serie van vorig jaar. In 2020 volgt deel 3.
