De coronacrisis ontneemt menig politiek junkie een belangrijke bezigheid: het aflopen van politieke bijeenkomsten. Zo ook uw verslaggever. Maar niet getreurd: het wereldwijde web zorgt voor genoeg alternatieven. Gemeenteraden vergaderen al digitaal, volgende week vindt er een digitaal D66-congres plaats en ook de maandelijkse persbriefing van het Europees Parlement vindt voortaan plaats in een online chatroom. Tijd dus om van de nood een deugd te maken en te zien hoe het gaat als politiek vooral online vorm krijgt. Hoe gaat dat?
In tijden zonder coronacrisis is het duidelijk waar je als verslaggever fysiek naartoe moet: partijen kondigen jaarlijks een congres aan, debatcentra komen met debatavonden en voor politieke organen bestaan vergaderroosters. Online is dat een stuk moeilijker. Er zijn wellicht een ongelofelijke hoeveelheid online bijeenkomsten, maar waar je ze kunt vinden is vaak een raadsel. Daarmee is online politiek al snel een wereld van kleine, incestueuze netwerken. Je moet bijna wel op een mailinglijst staan om te weten dat je ergens online kunt aanschuiven.
Zo is daar deze donderdagmiddag een heus ‘webinar’ met PvdA-Europarlementariër Paul Tang. Hij wil er een traditie van maken want er staan er al meerdere gepland. ‘Duizelen de termen Coronabonds, Europees Solidariteit Mechanisme, meerjarige rente en kapitaalmarkten jou?’ schreeuwt de uitnodigingsmail me toe. In Paul’s webinar zal van gedachten worden gewisseld en kennis worden gedeeld over deze tijd van economische stagnatie. De aftrap vindt plaats met Coen Teulings, tegenwoordig hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, maar vooral bekend als oud-directeur van het Centraal Planbureau.
Via een link in de uitnodigingsmail kom ik in een ongedefinieerde chatbox terecht. Een Engelse vrouwenstem zegt elke dertig seconden op strenge toon dat we elk moment kunnen gaan beginnen. Dan verschijnt opeens een onbekende jongen in beeld. Hij draagt een roze polo. Hoe hij heet is niet te verstaan. Er is niemand om het aan te vragen. Inmiddels zijn ook Paul en Coen aangeschoven. Online politiek is een bevreemdende ervaring: we kunnen niet zien hoeveel mensen er in deze chatbox zitten. Misschien zitten Coen, Paul en de jongen in de roze polo alleen tegen mij te praten.
Die gedachte is beslist onjuist, legt de jongen meteen uit. Hij meldt dat er veel animo is voor deze sessie en dat er veel vragen zijn binnengekomen. Paul herhaalt dit met een enorme stelligheid en begint te ratelen dat de thematiek van vandaag heel ingewikkeld is. Het is zelfs voor economen heel moeilijk.
Zie hier het voordeel van online sessies: je kunt rustig je scherm wegklikken zonder dat anderen zien dat je wegvlucht. Coen begint met een college dat hij kennelijk ook regelmatig in Utrecht geeft. Het komt erop neer dat er grote renteverschillen zijn in Europa en dat landen niet voor elkaars schulden in willen staan. Dat is vooral een probleem voor een land als Italië. Die algemene conclusie hadden we zonder webinar ook wel kunnen trekken. Coen doet nog een poging deze platitude uit te diepen, maar dat is voor niet-economen dan weer niet te volgen.
Dit is het probleem van online politiek: er is geen echte publieksinteractie dus of er iemand mee zit te kijken is een raadsel, of de kijkers Coen’s verhaal kunnen volgen is onduidelijk en hoewel Coen misschien wél ziet hoeveel mensen er in deze chatbox zitten, kan ook hij niet zien of iemand er ene fluit van begrijpt.
Dan is het tijd voor vragen. De eerste vraag is van Frank Heemskerk. Dit is de naam van een voormalig PvdA-staatssecretaris van Economische Zaken, wat de suggestie voedt dat dit webinar alleen een zeer select publiek aanspreekt. Die interpretatie wordt versterkt door een vraag van Godelieve van Heteren, een oud-Tweede Kamerlid van de PvdA die ooit de Kamercommissie voor Europese Zaken voorzat en zich sindsdien in pro-Europese netwerken begeeft. Nog een handvol vragenstellers komt aan bod en al hun vragen zijn technisch. Zeker twee van hen zijn eveneens actief bij de PvdA.
De uitkomst van dit webinar mag nauwelijks verrassen: de koers van minister Hoekstra is niet goed, want hij is tegen Eurobonds, en de PvdA is juist voor dit soort EU-leningen. Opvallend: Coen denkt dat er meerdere manieren zijn om zuidelijke landen te helpen, dus Eurobonds zijn zeker niet de enige optie. Toch leren we dat deze leningen goed zijn omdat Nederland er belang bij heeft dat het goed gaat met de EU. We zijn immers een exportland. Ook zijn Eurobonds een mooie manier om solidariteit te tonen. Daar is nog wel wat tegen in te brengen, maar niemand doet dat.
Weer een probleem van een webinar: waar je bij een gewone bijeenkomst enig idee krijgt of het publiek deze ‘oplossingen’ ook ziet zitten, blijft het nu in de lucht hangen of het publiek het met deze lijn eens is. En dus horen we Coen zeggen dat de eurozone ‘een ongehoord succes’ is en sneert Paul richting politici die kritisch zijn over Eurobonds, want die zouden dat vooral vinden omdat PVV en FvD in hun nek hijgen.
Of het nou door de techniek komt of niet, tegenspraak is er niet. Iets zegt me dat politici online politiek veel prettiger vinden dan discussies in zaaltjes.
