De corona-maatregelen hebben nu ook een politieke partij opgeleverd: Vrij en Sociaal Nederland (VSN). Dit initiatief laat goed zien hoe moeilijk nieuwe partijen het hebben: VSN werd begin september gepresenteerd in perscentrum Nieuwspoort en sindsdien is er niets meer iets van de club vernomen. En dat terwijl deze groeit, ten minste, volgens initiatiefnemer Bas Filippini dan. Wekelijks kunnen geïnteresseerden kennismaken via Zoom en deze week waren daar 140 deelnemers. Bas roept bij die gelegenheid dat de partij inmiddels duizenden leden heeft en dat er hoogleraren zijn aangesloten. Namen krijgen we niet.
VSN heeft geen programma maar een ‘Thema-wijzer’ waaruit standpunten zijn af te leiden. Gemeenplaatsen alom: VSN bestaat uit ‘bezorgde Nederlanders’ die ‘zich zorgen maken over het politieke beleid en mismanagement in ons land’. VSN wil ‘ons land weer zelf [gaan] besturen met echte en directe democratie’. Zo bouwt VSN aan een samenleving ‘vanuit liefde, vertrouwen, vrijheid en verbinding.’ Ze gaan puinruimen met praktische oplossingen en gezond verstand. Er komt dan een vrije samenleving vanuit de menselijke maat, zonder overbodige regeltjes en met vertrouwen in de burger.
Veel partijen komen met holle frasen, maar VSN maakt het wel heel erg bont. De basisprincipes zijn: verbonden vrij en menselijk, overheid voor de burger en meedoen, en zelfsturen. VSN rept over mismanagement in zorg, onderwijs, justitie en bij de Belastingdienst, maar er volgt geen enkele concrete analyse wat er precies mis is, laat staan hoe dat opgelost zou moeten worden. Of wat dat kost natuurlijk. Er worden al snel een heleboel open deuren ingetrapt: professionals moeten goed opgeleid zijn, de ruimte krijgen, er moeten niet te veel regels zijn en de kwaliteit moet omhoog.
Ook van de VSN-introductiebijeenkomst in Nieuwspoort worden we niet veel wijzer. We zien drie personen: Bas, Anna en Stefan. Zij zitten allemaal in het bestuur. Welke kwalificatie zij precies hebben is niet helder: beetje ingewikkeld, want dit zijn de mensen die het mismanagement gaan aanpakken. Bas is wel voorzitter geweest van ‘Privacy First’, een organisatie die ook niet bepaald belletjes doet rinkelen of groot vertrouwen inboezemt. In de Zoom-meeting horen we Bas deze week zeggen dat hij allerlei bedrijven heeft opgericht. Weer geen namen. Ze werken wél vanuit principes. Welke? Geen idee.
Al snel blijkt waarom alles zo vaag is: zo is VSN nu eenmaal. Bas vertelt in Nieuwspoort dat er veel is gebeurd in het afgelopen half jaar, dat er paniek en angst was, maar ook mooie momenten van saamhorigheid. Er zijn veel onbeantwoorde vragen, er is een groeiende kloof en een boodschap van angst. We horen Bas zeggen dat de Tweede Kamer de corona-noodwet niet in behandeling zou moeten nemen. De overheid dendert namelijk een tunnel in waarna een kleine groep gaat bepalen wat we moeten denken en doen. Zo gaan al snel – ondanks de algemene dekmantel – de alarmbellen af: VSN is de partij van de coronawappies.
In de Zoom-meeting vraagt Bas hoe we ons voelen en zegt dat dat vast anders is dan een jaar geleden. Er vallen grote woorden over de integriteit van het menselijk lichaam, de omkering van het rechtssysteem, iedereen tot patiënt maken, niet-openbare contracten met farmaceuten, twee miljoen ondernemers kapot maken, onkritische media, de PCR-test die veel vals-positieven oplevert, vijftien miljoen getraumatiseerde mensen, een ‘great reset’ en de EU en WHO als oorzaak van alle ellende. Er is sprake van tunnelvisie, denkt Bas. Gelukkig heeft hij een column geschreven waarin we kunnen lezen hoe het zit.
Anna vervolgt met de aanmoediging om in Zoom onze camera aan te zetten want dan zijn we in ‘verbinding’. De alternatieve wereldbeschouwing van VSN klinkt nu duidelijk door: zo wil Anna dat er ‘voedselbossen’ komen. In zo’n bos zijn meerdere lagen en zo maak je optimaal gebruik van het oppervlak, is de natuur in balans en heb je geen pesticiden meer nodig. Dit is heel interessant voor boeren want ze hoeven het bos alleen maar aan te planten en dan kunnen ze gaan oogsten. De suggestie is dat dit voldoende eten gaat opleveren. Rara waarom heeft de hele voedingsmiddelenindustrie hier nog nooit aan gedacht?
In Nieuwspoort horen we Bas zeggen dat VSN een partij is met ‘echte mensen’ en dat er geleerd gaat worden van fouten. VSN zal straks meerdere Kamerleden hebben. In Zoom meldt hij dat er echt een andere coalitie zal komen. VSN zal werkelijke volksvertegenwoordigers leveren. In Nieuwspoort krijgt VSN applaus uit de zaal. Zo vallen de initiatiefnemers door de mand: in Nieuwspoort zitten normaliter journalisten die proberen kritische vragen te stellen. Nu is dat is in dit geval niet zo moeilijk, ware het niet dat de journalisten massaal zijn thuisgebleven. Toen nam VSN de eigen achterban maar mee.
In Nieuwspoort vertelt Anna dat VSN een volksbeweging is. Het is echt een roeping, geen plan wat al jaren klaarligt. Ze hebben niet een ‘beroepspolitici-mentaliteit’. Het gaat om bevlogenheid en die komt echt uit hun hart. Er moet echte verandering komen. Want Nederland kan beter en dat moet ook. De stem van de mens moet weer gehoord worden. Er is een reis gemaakt en er is veel leed geweest maar de crisis heeft ook iets moois gebracht. Het is een unieke tijd om in beweging te komen. Uiteindelijk willen we immers allemaal hetzelfde. Daarom heeft VSN kernwaarden met eeuwigheidswaarde opgesteld.
Zo vormen Bas en Anna een ideaal koppel. Via Bas krijgen we een berg complottheorieën, via Anna horen we de oplossing: vage coachtaal. Anna legt bijvoorbeeld uit dat het onderwijs afgestemd moet worden op aangeboren talenten en interesses van het kind. Het moet aansluiten bij wat al aanwezig is in het kind zodat het kind tot bloei kan komen. Bij zorg moeten we het pad van licht bewandelen. Weer applaus van de fans, die kennelijk begrijpen wat deze vage teksten betekenen. Opvallend, want zelfs als je veel kritiek hebt op Rutte en zijn lockdown, is niet duidelijk wat VSN daar tegenoverstelt, behalve dat het anders moet.
Of complottheorie en vage coachtaal een goede basis vormen voor een partij, laat zich enigszins raden. Aangezien niemand begrijpt wat VSN echt wil, zal geen journalist er aandacht aan besteden en zullen stemmers waarschijnlijk wegblijven. Daar zal dan vroeg of laat wel weer een complottheorie over gevormd worden.
