“Links is onze natuurlijke bondgenoot, maar wel een bondgenoot die ons opmerkelijk vaak in de steek laat. Het is me iets te makkelijk om te roepen dat je andere culturen moet respecteren als je zelf in een deel van de wereld woont waar vrijheid heerst, en de gelijkwaardigheid van man en vrouw netjes geïnstalleerd is – weliswaar met veel haperingen, en met blinde vlekken die nog zichtbaar moeten worden. Mensen als Kamel en ik willen dat óók voor de Arabische wereld. Soms voelt het alsof de westerse waarden meer door ons verdedigd worden dan door het Westen zelf.
Het zichtbaarst wordt die tegenstelling in het hoofddoekendebat. Wanneer iemand poneert dat de haren bedekken bij een cultuur hoort, heb ik zin om te zeggen: ‘Ga eens kijken wat het is om in een land te leven waar je vol misprijzen en walging wordt neergebliksemd als je als vrouw zonder hoofddoek de straat opgaat, en ze je een prostituee noemen. Ga eens rondlopen in een land waar homoseksualiteit taboe is en seks buiten het huwelijk verboden is.’ Ik vind het vadsig om, comfortabel achteroverleunend in je studeerkamer in het vrije Westen, jezelf op de borst te kloppen om je tolerantie. Het recht van vrouwen verdedigen om te gaan en staan waar ze willen, het recht van homo’s verdedigen om openlijk voor hun seksualiteit uit te komen: dát is progressief zijn voor mij.
Als de islamisten de macht hebben kunnen grijpen in landen als Marokko en Algerije, komt dat mede door de laksheid van de liberale elite. Die leidde een van religieuze beklemming ontdaan leven, maar durfde zich daar niet openlijk voor te engageren – ik heb het zelf thuis gezien. Er werd gedronken, maar in een hoekje. Er werd gegeten tijdens de ramadan, maar waar niemand het zag. Er werd vol begrip en empathie gepraat over homoseksualiteit, maar wanneer niemand meeluisterde. Maar als je Voltaire stiekem leest, dan ben je Voltaire niet wérkelijk aan het lezen, hè. Het punt van de verlichting is net dat je ze moet uitdragen.”
Nóg een Franse intellectueel die niet regressief dichtgetikt links policor woke is: Leïla Slimani, één van de grote Franse literatuursterren van dit moment en van Marokkaans-Arabisch-islamitische afkomst. Maar niet bang om de juiste dingen te zeggen, dat scheelt. Een essaybundel van Slimani is onlangs naar het Nederlands vertaalt met als titel De duivel zit in de details. Citaten uit het Vlaamse Humo (Blendle-link).
