In het maandag verschenen rapport Verscheurd Vertrouwen over de gaswinningscrisis in Groningen concludeert de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen dat er inmiddels sprake is van een ‘nationale crisis’. De door aardbevingen getroffen bewoners zijn het vertrouwen in de overheid volledig kwijt omdat de beloofde schadevergoedingen en reparaties nog altijd op zich laten wachten. Van de meer dan 26.000 Groningse huizen die in aanmerking komen voor schadevergoeding en herstel heeft slechts 8% van de huiseigenaren ook daadwerkelijk een schadevergoeding gezien. 6% van de 26.000 aanvragen is nog altijd in behandeling.
Van Zutphen:
“Helaas moeten we concluderen dat het nog steeds niet goed gaat. De bewoners in de aardbevingsgebieden hebben ten onrechte de regie in de schoenen geschoven gekregen. Ze moeten het zelf maar uitzoeken met alle loketten en regelingen.”
Van Zutphen zegt in een interview met Trouw dat er door deze ‘nationale crisis’ sprake moet zijn van een ‘eigen minister in het nieuwe kabinet’. Nu nog ligt de verantwoordelijkheid voor de crisis in Groningen bij het ministerie van Economische Zaken maar wordt de hersteloperatie geleid door het ministerie van Binnenlandse Zaken:
“In een nieuw kabinet zou een minister of staatssecretaris moeten komen, speciaal voor het oplossen van de problemen in de gaswinningsprovincie. Iemand die zegt: nu is het afgelopen en hakken we de knopen door. Geen nieuwe onderzoeken meer, geen nieuwe procedures of weer nieuwe spelregels. Een crisisorganisatie met doorzettingsmacht.”
Ook constateert Van Zutphen onder andere dat de aandacht voor de gaswinningsproblematiek juist lijkt te verslappen, dat de overheid nauwelijks open staat voor de inbreng van getroffen burgers en dat het voor de burgers lijkt alsof de spelregels telkens weer veranderen. Zo lag de bewijslast eerst bij de overheid zodat de burgers niet hoefden aan te tonen dat de schade aan hun huis afkomstig is van aardbevingen door gaswinning. Maar nadat onlangs de regels voor schademelding zijn aangescherpt moeten maarliefst 1400 getroffen bewoners nu alsnog zelf aantonen dat de schade aan hun huis is veroorzaakt door aardbevingen.
Hierover zegt Van Zutphen:
“Met elke onverwachte wijziging wordt hun vertrouwen aangetast. Bewoners ervaren op deze manier niet dat de overheid betrouwbaar is. Ik kijk vooral: wat is de Groningers verteld, wat is hun toegezegd. Er zijn spelregels gemaakt en er is afgetrapt. En terwijl de eerste helft nog niet is uitgespeeld gaan ze de spelregels veranderen. Dat snappen de spelers niet en ik ook niet.”
Van Zutphen geeft aan bewust te hebben gekozen voor harde bewoordingen in zijn rapport:
“Ik wilde woorden kiezen die zo hard aankomen dat mensen denken: potverdikkeme, nu moeten we echt iets. Op een of andere manier loopt de aandacht voor Groningen weg. Het duurt te lang en er gebeuren niet echt de goede dingen. Dit is een nationale crisis, waar de overheid en bestuur anders mee moeten omgaan. Uit de coronacris blijkt dat de overheid wél snel en voortvarend te werk kan gaan als ze echt wil. Met miljarden aan steun. Waarom lukt het dan niet in Groningen?”
Het rapport van de Nationale Ombudsman is een overzicht van wat er de afgelopen jaren is gebeurd met de zeven aanbevelingen die de Nationale Ombudsman in 2017 deed aan de regering inzake de aardgaswincrisis in Groningen. Het rapport maakt een reconstructie van de problematiek en de aanbevelingen uit 2017 en de opvolging daarvan en maakt een analyse van de nieuwste inzichten.
De Nationale Ombudsman zal aan de hand van conclusies uit zijn rapport de komende tijd in gesprek gaan met medewerkers van betrokken instanties en organisaties om tot betere oplossingen te komen.
Zelf laat Van Zutphen in het Trouw-interview weten dat het moeilijk is telkens dezelfde bureaucratische cirkel binnen overheidsinstellingen te doorbreken:
“Dat is typisch overheid. Hetzelfde patroon zie ik bij het UWV waar mensen zeven keer door een hoepel moeten springen bij een dokter voor een herkeuring, of bij het ministerie van defensie en de militaire invaliditeitspensioenen. Eén keer zou genoeg moeten zijn.”
Het volledige rapport Verscheurd Vertrouwen door de Nationale Ombudsman is hier te lezen (pdf).
Over de inmiddels meer dan vijf jaar van onderzoek naar de Groningse gaswincrisis is ook het digitale magazine Groningen en Drenthe: Verscheurd vertrouwen verschenen, te lezen via deze link.
Gebruikte bronnen en meer informatie over dit onderwerp:
Trouw
Business Insider
NOS
NRC
RTV Noord,
Dagblad van het Noorden
Dossier ‘gevolgen gaswinning’ van de Nationale Ombudsman
