Nu is het makkelijk om de vriendelijke vrienden in de verscheidene gremia van de Europese Unie als wereldvreemde idioten uit te kafferen die dusdanig in een bubbel leven dat de enige andere bubbels die ze te zien krijgen parelen in hun champagneglazen, maar ze maken het er soms ook wel een beetje naar. Zo kwamen de ECB-bestuurders naar Nederland om zich ‘onder het volk te begeven’. Tenminste, dat schrijft de courant dan braaf op. De uitvoering van dit lovenswaardige streven: een diner in des Rijks Museum met de Koning en de premier. Tja, het is maar wie je het volk noemt.
Wij van het volk waren er niet bij maar we kunnen ons zo voorstellen dat het tussen het naarbinnen schuiven van de gevulde pauwenreet en het guitig uitwisselen van beleefde grapjes een bijzonder gespannen dinertje was. Er staat namelijk veel op het spel voor de ECB. Jarenlang heeft men immers geroepen dat het prima mogelijk was om de geldvoorraad eindeloos uit te breiden zonder inflatie en moest men de rente op nul houden om te voorkomen dat de zwakkere dieren in het Eurobos zouden bezwijken onder hun schuldenlasten. Nu komen the chickens home to roost zoals ze in de VS zeggen en hebben we een gigantische inflatie en moeten de rentes echt omhoog, zonder dat het staatsschuldprobleem is opgelost. De rente gaat dus hoe dan ook omhoog.
Wat dit allemaal gaat betekenen voor de burger en de democratie is nog tamelijk onduidelijk. Grosso modo stelt de politieke theorie echter dat de gemiddelde burger de voorkeur geeft aan een lage inflatie. Dan heeft sparen zin en is het niet elke keer zo schrikken als de weekboodschappen opgesteld worden door de kassajuf. Liever een lage inflatie en een beetje meer rente (ook fijn voor het sparen) dan andersom. Overheden denken daar helaas heel anders over. Die vinden inflatie fijn want dat is goed voor de staatsschuld en een lage rente ook. Nu is het de consensus om maar een beetje in het midden uit te komen: lage rentes en een inflatie rond de 2%. Jaren was het koorddansen om die cijfers te halen en gelukkig ging het goed – tot we nu aangekomen zijn bij de vrolijke cocktail van een pandemie, een oorlog en een uitgesteld probleem van geldoverschot.
De vraag is natuurlijk wat we hier politiek mee gaan doen. Waarschijnlijk niets. Centrale bankiers worden niet verkozen en een politiek platform te bouwen op monetaire theorie is lastig – als economen met dure diploma’s onderling er al nauwelijks uitkomen hoe de relatie tussen geld, inflatie en rente in elkaar zit, hoe moet dat dan met Otto Normalverbraucher?
Ook hebben mensen die hun politieke mening baseren op hun positie in de discussie over fiatgeld al snel de schijn tegen van cryptowappie of andersoortig internettuig dat net iets teveel op Facebook heeft gelezen over de Rothschilds en de Bohemian Grove. Het is echter niet zonder historisch precedent. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld was één van de grote politieke thema’s aan het einde van de 19e eeuw tussen voorstanders van de gouden standaard en de vertegenwoordigers van het fiatgeld (en allerlei andere avonturiers die met dingen als landrentes en zo kwamen). Ook toen was het een strijd tussen de populisten en mensen die de logica van de huishoudportemonnee volgen en de wereld van het grote geld en de overheidsfinanciën die qua theorie en belangen tegenover elkaar stonden.
Wie weet als de financiële nood hoger wordt we bij de volgende verkiezingen voor de Tweede Kamer we ineens 17 miljoen monetair economen op de bank hebben zitten en we een strijd krijgen tussen Verstandige Mensen die voor het huidige eurobeleid zijn en deplorables die op een of andere manier terug willen naar een door goud geschraagde gulden of iets dergelijks. We gaan het zien.
