4 oktober (Thomson Reuters Foundation) – Het gerucht ging dat een moslimmeisje was ontvoerd en dat een hindoetempel gemaskerde misdadigers had gestuurd om te vechten. Voeg daarbij de lokale woede over een cricketwedstrijd tussen India en Pakistan en al snel vochten hindoes en moslims in de straten van Midden-Engeland.
Het was een storm op de sociale media – die meestal op andere continenten ontstaat – die zich in het echt manifesteerde in Leicester, waar de politie bijna 50 arrestaties verrichtte en een gemeenschap in duigen viel.
“Het is een krachtige illustratie van hoe de dynamiek van de hashtag op Twitter dubieuze opruiende beweringen kan gebruiken om de spanningen ter plaatse te laten escaleren,” zei een woordvoerder van de factchecksite Logically, die de waarheidsgetrouwheid van de berichten heeft geanalyseerd.
Volgens deskundigen kwamen de meeste van de opruiende tweets, geruchten en leugens uit India, waaruit de kracht blijkt van ongecontroleerde sociale media om desinformatie te verspreiden en onrust te stoken op een heel continent verderop.
“Ik heb een behoorlijke selectie gezien van de sociale media die zeer, zeer, zeer verdraaid zijn nu en sommige ervan liegen gewoon over wat er is gebeurd tussen verschillende gemeenschappen,” vertelde Peter Soulsby, de burgemeester van Leicester, aan de BBC radio.
Rob Nixon, die de Leicestershire Police leidt, sloot zich hierbij aan en vertelde de BBC dat verkeerde informatie op sociale media een “grote rol” had gespeeld bij de onrust van vorige maand.
Om sommige van deze beweringen te weerleggen, ging de politie zelf op sociale media en zei dat ze berichten over drie mannen die een tienermeisje benaderden in een poging tot ontvoering volledig hadden onderzocht en dat er geen enkele waarheid zat in het online verhaal.
“We verzoeken u dringend om alleen informatie op sociale media te delen waarvan u weet dat deze waar is,” zeiden ze.
Factcheckers vonden ook geen waarheid in beweringen dat bendes gemaskerde misdadigers met bussen naar Leicester werden gebracht.
Veel van de misleidende berichten waarin werd beweerd dat hindoes en hindoeïstische gebouwen werden aangevallen, kwamen uit India, zo bleek uit de analyse.
Ongeveer 80% van de tweets met geografische coördinaten, of geotagged informatie, waren verbonden met India, aldus Logically.
“De verhouding tussen tweets met een geotag naar het Verenigd Koninkrijk en tweets met een geotag naar India was opmerkelijk hoog voor wat ogenschijnlijk een binnenlands incident was”, vertelt een woordvoerder aan de Thomson Reuters Foundation.
“De betrokkenheid van hooggeplaatste personen in India die het discours bepalen was een belangrijk element.”
BBC Monitoring zei dat meer dan de helft van de 200.000 onderzochte tweets afkomstig was van accounts met een geotag naar India, met hashtags als #Leicester, #HindusUnderAttack en #HindusUnderattackinUK.
Twitter reageerde niet op een verzoek om commentaar.
De fact-checks bevestigden wat verschillende inwoners van Leicester al jaren vermoedden: online desinformatie en misbruik gericht tegen religieuze minderheden kwam in toenemende mate van gebruikers in India, en platforms deden weinig of niets om dit te controleren.
“De gebeurtenissen in Leicester kwamen niet uit de lucht vallen”, zegt Keval Bharadia van de South Asia Solidarity Group, een Britse non-profit gemeenschap.
“Vrienden en familie sturen al jaren nepnieuws en verkeerde informatie. Het is een eindeloze stroom propaganda van trollenlegers,” zei hij.
Een woordvoerder van India’s ministerie van binnenlandse zaken reageerde niet op een verzoek om commentaar.
De Indiase Hoge Commissie in Londen zei in een verklaring dat zij het geweld tegen de Indiase gemeenschap in Leicester en het vandalisme van “gebouwen en symbolen van de hindoeïstische religie” “krachtig” veroordeelde.
Sommige commentatoren en rechtengroeperingen zeggen dat de regerende Hindoe-nationalistische Bharatiya Janata Partij van India de hand heeft in de sociale media-oorlog tegen religieuze en etnische minderheden.
De BJP kwam in 2014 aan de macht in India en won in 2019 met een nog grotere marge. De overwinningen zijn deels te danken aan haar slimme technische cel en sociale media, gevoed door duizenden aanhangers die zij digitale “yodha’s” of strijders noemt.
De technische cel van de BJP en de door de regering aangestelde cybervrijwilligers maken vaak misbruik van religieuze minderheden en verspreiden desinformatie over hen op de sociale media, zeggen rechtengroeperingen.
In een recent rapport zegt de Dalit-rechtengroep Equality Labs dat er “nationalistische, islamofobe en kasteïstische desinformatie” wordt verspreid onder expats via Facebook, Twitter, YouTube en duizenden Whatsapp- en Telegram-chatgroepen.
“Hindoe-nationalisme is een van de grootste desinformatie-netwerken in de wereldwijde Zuid-Aziatische diaspora, met onverdraagzame en vaak angstaanjagende aanvallen op kaste- en religieuze minderheden,” zegt Thenmozhi Soundararajan van Equality Labs.
“Denk maar aan de gruwelijke hashtags die nu normaal zijn”, aldus Soundararajan, waarbij hij “presstitute” – een denigrerende term voor journalisten – en “lovejihad“, een in India populaire islamofobe complottheorie, aanhaalt.
“Via WhatsApp verspreide verhalen hebben geleid tot offline geweld”, voegt ze eraan toe.
Terwijl buitenlanders al lang inhoud uit India tot zich nemen en commentaar geven op gebeurtenissen, is desinformatie met de opkomst van sociale mediaplatforms als paddestoelen uit de grond geschoten, aldus Pratik Sinha, medeoprichter van de Indiase feitencontrolesite AltNews.
“We zijn nu zo gepolariseerd, en dit geldt vooral voor niet-ingezeten Indiërs die de realiteit ter plaatse niet kunnen controleren,” zei hij.
“Veel hate speech en verkeerde informatie, vooral in regionale talen, blijft ongecontroleerd op sociale mediaplatforms.”
Veel van het lawaai is afkomstig van Meta, het vroegere Facebook, dat in 2019 een onafhankelijke beoordeling liet uitvoeren van zijn rol in de verspreiding van haatzaaiende en tot geweld aanzettende uitingen op zijn platforms in India, na kritiek van maatschappelijke groeperingen.
Maar Meta heeft sindsdien gezegd dat het het volledige rapport niet zou vrijgeven en alleen zou zeggen dat het zijn inhoudsmoderatiepersoneel en taalondersteuning voor India “aanzienlijk had verhoogd”.
Twitter – met ongeveer 24 miljoen gebruikers in India – heeft een Indiase rechtbank gevraagd om een aantal bevelen van de regering om berichten te verwijderen die volgens Delhi verkeerde informatie verspreiden, ongedaan te maken.
Vorige maand zei het Indiase Hooggerechtshof in een zeldzame berisping dat televisie het “belangrijkste medium voor haatzaaiende uitspraken” was en vroeg waarom de regering “als stille getuige toekeek”.
De regering heeft niet gereageerd op de aanklacht.
Ondertussen blijft haatzaaien en desinformatie op sociale media grotendeels ongecontroleerd in een van hun grootste markten, aldus Sinha.
“Desinformatie leidt tot radicalisering, ongeacht waar je bent”, zei hij. “We zien nu al de gevolgen op dit terrein.”
Dit artikel werd eerder hier gepubliceerd.
