(Bloomberg, 10 oktober 2023) – Geconfronteerd met een van de meest geavanceerde bewakingsstaten ter wereld, ging Hamas gewoon ondergronds. De aanval van de militante groep op zaterdag verraste het Israëlische nationale veiligheidsapparaat volledig – een schokkend feit gezien de omvang van de invasie, die aanvallen over zee, door de lucht en over land omvatte en diep in Israëlisch grondgebied binnendrong.
Artikel gaat verder na afbeelding.
De Israëlische inlichtingendiensten hebben de reputatie tot de meest geavanceerde ter wereld te behoren. En de Gazastrook, een stuk land naast Egypte, is een van de meest bewaakte plaatsen ter wereld.
Telefoonlijnen worden afgetapt. Satellieten kijken boven je hoofd. Informanten houden de 2 miljoen inwoners in de gaten van een gebied dat iets meer dan twee keer zo groot is als Washington DC.
Israël en de VS zullen jaren nodig hebben om alle tekortkomingen uit te pluizen die Hamas in staat stelden om zo onverwacht en zo dodelijk op te treden, waarbij honderden Israëli’s werden gedood en anderen gevangen genomen.
Maar nu al begint zich een beeld af te tekenen van hoe de strijders van de groep het hebben gedaan, volgens huidige en voormalige inlichtingenofficieren in de VS, Israël en elders.
Hoewel er nog veel vragen onbeantwoord zijn, is het duidelijk dat Hamas low-tech te werk is gegaan, om het vermogen van Israël om zijn communicatie af te luisteren te omzeilen.
En ook misschien zelfs gebruik te maken van het vertrouwen van de Israëlische defensiemacht dat zijn raketaanvallen konden worden afgeslagen of voorkomen.
“Mijn vermoeden is dat Hamas in staat was om zo’n enorme operatie – met veel, heel veel trainers, veel operationele training en het binnenbrengen van een enorme hoeveelheid munitie – geheim te houden omdat ze stopten met de oude methodes”, zegt Beth Sanner, voormalig plaatsvervangend directeur van de nationale inlichtingendienst.
“Ik vermoed dat ze er nooit elektronisch over hebben gesproken,” zei Sanner. “Ze verdeelden het in cellen en hielden individuele vergaderingen. En elke groep werd toegewezen om verschillende dingen te doen. Heel weinig mensen begrepen hoe elk van de onderdelen samenkwam als het hele plan.”
Bij het aanbreken van de dageraad op zaterdag braken ongeveer 1000 Hamas-strijders door het technologisch geavanceerde hek dat is ontworpen om te beschermen tegen bedreigingen vanuit Gaza, en verspreidden zich over steden en dorpen.
Kinderen werden neergeschoten voor de ogen van hun ouders. Gijzelaars werden uit hun huizen gesleurd. Het regende duizenden raketten terwijl andere strijders het land binnenkwamen met paragliders.
Een persoon die bekend is met de operaties van de Israëlische inlichtingendienst zei dat het succes van de aanval waarschijnlijk betekent dat de militaire inlichtingendienst van Israël niet beschikte over hoogwaardige menselijke bronnen binnen de leiding van Hamas.,
Het is ook mogelijk dat de planning van de groep gebaseerd was op gecodeerde technologie, volgens Andrew Borene, een uitvoerend directeur bij Flashpoint en een voormalig groepshoofd bij het Amerikaanse National Counterterrorism Center. “Ik heb het gevoel dat er ook een component is van clandestiene communicatie met behulp van apparaten,” zei hij.
Alon Arvatz is een voormalig lid van de Israëlische Eenheid 8200, die verantwoordelijk is voor de signalen van de militaire inlichtingendienst. Hij zei dat het duidelijk is dat Hamas in staat is geweest om Israëls vermogen om telefoon- en e-mailcommunicatie te onderscheppen, te omzeilen.
Dat geldt ook voor sommige van de “perceptietechnieken” die Israël in het verleden heeft gebruikt en die volgens hem gebaseerd zouden kunnen zijn op computers of telefoons of iets anders dat onderschept kan worden.
“Ze hebben duidelijk geleerd hoe de inlichtingen worden verzameld en ze leren hoe ze die kunnen omzeilen,” zei Arvatz.
Als het ondergronds gaan van de communicatie Hamas hielp om afluisterpraktijken te omzeilen, dan kan het – letterlijk – ondergronds gaan ook hebben geholpen om de Israëlische bewakingssatellieten te dwarsbomen.
Hamas blinkt al jaren uit in het verbergen van zijn wapenvoorraden in tunnels of onder de grond, volgens een persoon die bekend is met de Amerikaanse inlichtingendienst over de groep.
Als gevolg daarvan heeft Israël zijn bovengrondse depots keer op keer vanuit de lucht aangevallen, zonder resultaat, zei de persoon.
De tunnels leken te hebben geholpen bij de uitvoering van de aanval. In plaats van te proberen onder de met sensoren uitgeruste ondergrondse muur door te graven die Israël in 2021 voltooide, “kozen ze voor het alternatief om tot aan het obstakel te graven. En er dan bij verrassing uit te springen,” zei de Israëlische militaire analist Eado Hecht.
“Ze stuurden een massale aanval die het systeem overweldigde en niet snel genoeg kon reageren.”
De planning van Hamas werd waarschijnlijk ook geholpen door de groeiende geavanceerdheid van het eigen inlichtingenapparaat.
Volgens een studie uit mei 2023 in het tijdschrift Intelligence and National Security zijn de capaciteiten van dat apparaat drastisch uitgebreid sinds het in 2007 de controle over Gaza overnam.
De militaire inlichtingendienst van de groep heeft aanzienlijke middelen besteed aan het observeren van de grens met Israël, het inzetten van agenten in het land en het afluisteren van de tactische communicatie van het Israëlische leger.
Als gevolg hiervan heeft Hamas kennis vergaard over de Israëlische wapens, training en troepeninzet, aldus het onderzoek.
Hamas “beschikte over zeer goede informatie dat de Israëlische grens licht bemand was. Dat hij onder de voet gelopen kon worden. Dat ze in staat zouden zijn om dichtbij genoeg te komen om explosieven te laten ontploffen. En door de hekken, draden en controleposten heen te komen – dat is de sleutel,” zei Kenneth Katzman voormalig topdeskundige van de Congressional Research Service in het Midden-Oosten. Al deze informatie zou Hamas in staat hebben gesteld om “dit soort aanvallen in kaart te brengen”, zei hij.
Het vermogen van Hamas om de aanval te plannen en zijn bedoelingen te verbergen moet ook worden afgezet tegen Israëls eigen tekortkomingen.
De Israëlische regering wordt ervan beschuldigd dat haar nationale veiligheidsdienst werd afgeleid door interne ruzies. Veel Israëli’s protesteren al maanden tegen de pogingen van premier Benjamin Netanyahu om de rechterlijke macht van het land zijn macht te ontnemen.
Artikel gaat verder na afbeelding.
The Times of Israel meldde maandag dat de Egyptische inlichtingendienst herhaaldelijk had gewaarschuwd dat Hamas “iets groots” van plan was, maar dat Israëlische functionarissen ervoor kozen om zich te concentreren op de Westelijke Jordaanoever in plaats van Gaza.
Bloomberg News heeft deze berichtgeving niet onafhankelijk geverifieerd.
Het kantoor van de Israëlische premier ontkende het bericht en zei: “Er is geen bericht vooraf aangekomen uit Egypte en de premier heeft sinds de vorming van de regering niet gesproken, noch ontmoet, met het hoofd van de Egyptische inlichtingendienst, noch direct, noch indirect”.
Het is ook mogelijk dat Israël te zelfverzekerd is geworden, deels omdat het door zijn technologische geavanceerdheid in een vals gevoel van veiligheid is gesust. Twee jaar geleden plaatste de Israëlische luchtmacht een artikel op zijn website met de titel: Exclusive: The IDF’s Ability to Strike Rockets Before They’re Launched.
Het artikel schetste een scenario dat zich zaterdag niet herhaalde toen duizenden raketten van Hamas de Israëlische luchtafweer overweldigden.
Tijdens de Gaza-oorlog tegen Hamas in 2014 trof de IDF “honderden terroristen die betrapt werden op het afvuren van raketten op Israël. Velen van hen werden vlak voor de lancering getroffen, anderen waren het doelwit na de daad,” aldus het artikel.
Israël lijkt ook de intenties, motivaties en capaciteiten van Hamas verkeerd begrepen te hebben door niet te anticiperen op de mogelijkheid van een grensoverschrijdende inval, volgens Sanner, de voormalige adjunct-directeur van de nationale inlichtingendienst.
“Ze faalden in de verbeelding van hoe al deze gebeurtenissen samenkwamen als een veel groter geheel,” zei Sanner.
