BRUSSEL (AP) – Hoe ver weg het vooruitzicht op vrede ook lijkt, de leiders van de EU geloven dat het tijd is om de basis te leggen voor een toekomstige relatie tussen Israël en de Palestijnen. Eén waarbij de militante groep Hamas niet de Gazastrook controleert.
Er is het besef dat wrok en zelfs conflicten in het Midden-Oosten en de Golfregio’s zijn aangewakkerd door tientallen jaren van spanningen tussen Israël en de Palestijnen.
Maar het blok van 27 landen begonnen met het onderzoeken van manieren om een lang gekoesterd EU-ideaal – twee staten die vreedzaam naast elkaar leven – te verwezenlijken.
Terwijl het dodental onder de Palestijnen volgens de cijfers van Hamas opliep tot boven de 7000 en Israël vrijdag luchtaanvallen uitvoerde, moedigden de EU-leiders bredere diplomatieke en veiligheidsinitiatieven aan. Dit om te voorkomen dat het conflict zich uitbreidt en uiteindelijk ooit opnieuw begint.
“De geschiedenis van dit conflict begon niet met de aanvallen op 7 oktober en zal niet eindigen met een landoorlog in Gaza”, zei de Ierse premier Leo Varadkar.
“Het is heel, heel duidelijk: 75 jaar conflict tussen Israël en de Arabieren, oorlogen, terroristische aanvallen, enorme instabiliteit. Dit zal niet eindigen door een militaire oplossing. Dat kan niet.”
De Belgische premier Alexander De Croo zei dat “een puur veiligheidsbeleid en een pure veiligheidsoplossing een deel van de reden is waarom dit conflict heeft plaatsgevonden. Op een bepaald moment moet er dus een politieke dialoog op gang komen.”
Afgezien van haar invloed op het gebied van hulp en handel, heeft het blok van 27 landen geen duidelijke veiligheidsrol te spelen in het conflict.
Het steunt het recht van Israël om zich te verdedigen tegen Hamas, dat meer dan 1400 mensen in Israël heeft gedood. Hamas houdt ten minste 229 mensen gevangen in Gaza, waaronder tientallen EU-burgers.
Maar nu er steeds meer burgerslachtoffers vallen in Gaza, wil Hamas ook dat Israël het internationaal recht respecteert. Hamas staat op de EU-lijst van terreurorganisaties en ontvangt geen geld van het blok.
Er wordt zelfs gewerkt aan een herziening van de aanzienlijke steun aan de Palestijnen om ervoor te zorgen dat er geen geld weglekt naar de groep.
De lidstaten van de EU zijn al lang verdeeld in hun standpunten over de regio. Oostenrijk, Duitsland en Hongarije zijn fervente voorstanders van Israël, Spanje en Ierland zijn meer uitgesproken in hun steun voor de Palestijnen. Maar het blok heeft wel geloofwaardigheid als een Europees project dat is gebaseerd op vrede.
“Alle 27 landen hebben hiermee ingestemd,” zei Varadkar tegen verslaggevers. “Dat er een tweestatenoplossing moet komen, en dat we een vredesconferentie moeten houden, en dat de Europese Unie daar deel van moet uitmaken.”
De EU probeert al jaren het idee te promoten van een Israëlische en een Palestijnse staat met grenzen die grotendeels overeenkomen met die van 1967 – voordat Israël de Westelijke Jordaanoever en Gaza veroverde en bezette – met een aantal onderling overeengekomen landruilen. Beide staten zouden Jeruzalem als gedeelde hoofdstad hebben.
In een verklaring waarover vannacht overeenstemming werd bereikt, zeiden de leiders dat ze “bereid zijn bij te dragen aan de hervatting van een politiek proces op basis van de tweestatenoplossing”.
Ze zeiden ook dat de EU “diplomatieke vredes- en veiligheidsinitiatieven verwelkomt en de organisatie van een internationale vredesconferentie op korte termijn steunt”.
De Spaanse premier Pedro Sanchez zei dat de vredesconferentie binnen zes maanden moet worden gehouden.
Dit betekent dat er nauwer moet worden samengewerkt met de buurlanden van Israël, Egypte, Jordanië en Libanon, en met Golfstaten als Qatar, die het soort betrekkingen met Hamas onderhoudt dat zou kunnen helpen om de gijzelaars vrij te krijgen.
Met de eisen van Iran zou moeten worden omgegaan. Saoedi-Arabië en Turkije zouden een sleutelrol kunnen spelen.
Topambtenaren van de EU geven toe dat hun internationale vredesinspanningen tot nu toe niet effectief zijn geweest. Dit is de vijfde oorlog tussen Israël en Hamas, en het aantal doden in de afgelopen drie weken overtreft het gecombineerde aantal van de doden in de voorgaande vier, dat wordt geschat op ongeveer 4000.
“Als we deze geweldsspiraal niet doorbreken, zal het in de toekomst opnieuw gebeuren. Het niveau van vertrouwen tussen Israëliërs en Palestijnen, dat de afgelopen jaren al extreem laag was, is nu op het niveau van de Dode Zee,” schreef EU-buitenlandchef Josep Borrell deze week in een blog.
“Vrede komt niet vanzelf, die moet worden opgebouwd”, voegde Borrell eraan toe, die namens de EU leiding geeft aan internationale diplomatieke inspanningen.
“De tweestatenoplossing blijft de enige levensvatbare oplossing die we kennen. En als er maar één oplossing is, moeten we al onze politieke energie steken in het bereiken ervan.”
