Jon Gambrell, Jeruzalem, AP, 23 januari 2024 – Iran is “zeer direct betrokken” bij scheepsaanvallen die de Houthi-terroristen in Jemen hebben uitgevoerd tijdens de oorlog van Israël tegen Hamas, vertelde de topcommandant van de Amerikaanse marine in het Midden-Oosten maandag aan The Associated Press.
Vice-admiraal Brad Cooper, het hoofd van de 5e vloot van de marine, zei niet dat Teheran individuele aanvallen van de Houthi’s in de Rode Zee en de Golf van Aden heeft geregisseerd.
Cooper erkende echter dat de aanvallen die in verband worden gebracht met Iran zich hebben uitgebreid van een bedreiging voor de Perzische Golf en de Straat van Hormuz naar wateren in het Midden-Oosten.
“Het is duidelijk dat de acties van de Houthi’s, waarschijnlijk in termen van aanvallen op koopvaardijschepen, de belangrijkste zijn die we in twee generaties hebben gezien”, vertelde hij de AP in een telefonisch interview.
“De feiten zijn simpelweg dat ze de internationale gemeenschap aanvallen; vandaar de internationale reactie die je volgens mij hebt gezien.”
De Iraanse missie bij de Verenigde Naties en het Houthi-leiderschap in de Jemenitische hoofdstad Sanaa reageerden niet op een verzoek om commentaar. De Houthi’s beweerden later echter dat ze een schip onder Amerikaanse vlag hadden aangevallen, iets wat de 5e vloot afdeed als “overduidelijk onjuist”.
Sinds november hebben de door Iran gesteunde Houthi’s minstens 34 aanvallen uitgevoerd op de scheepvaart via de waterwegen naar het Suezkanaal in Egypte, een vitale route voor energie en vracht vanuit Azië en het Midden-Oosten naar Europa.
De Houthi’s, een sjiitische terreurgroep die Sanaa sinds 2014 in handen heeft en sinds 2015 in oorlog is met een Saoedische coalitie die de in ballingschap levende regering van Jemen steunt, linken hun aanvallen aan de oorlog tussen Israël en Hamas. De schepen die ze als doelwit kiezen, hebben echter steeds minder of helemaal geen banden met Israël.
De afgelopen dagen hebben de VS zeven luchtaanvallen uitgevoerd op militaire Houthi-locaties, gericht op luchtmachtbases die onder controle staan van de terroristen en op vermoedelijke lanceerplaatsen voor raketten.
De risico’s voor de wereldeconomie blijven echter bestaan omdat veel schepen die route blijven omzeilen voor een langere reis rond de zuidpunt van Afrika. Dat betekende minder inkomsten voor Egypte via het Suezkanaal, een vitale bron van harde valuta voor de onrustige economie van het land, en hogere kosten voor de scheepvaart die de wereldwijde inflatie zouden kunnen opdrijven.
Toen Cooper in 2021 het bevel over de 5e Vloot overnam, concentreerde de dreiging voor de scheepvaart zich vooral rond de Perzische Golf en zijn smalle monding, de Straat van Hormuz, waar een vijfde van alle verhandelde olie doorheen gaat. Een reeks aanvallen waarvan Iran de schuld kreeg en de inbeslagname van schepen door Teheran volgden op het mislukken van de Iraanse nucleaire overeenkomst met de wereldmachten.
In zijn interview met de AP erkende de marinecommandant dat de proxies van Iran een bedreiging vormen en dat de distributie van wapens zich uitstrekt van de Rode Zee tot aan de verre uithoeken van de Indische Oceaan. De VS heeft Iran de schuld gegeven van recente aanvallen met drones op schepen en vorige week werd een vrachtschip van de VS aangevallen door de Houthi’s in de Golf van Aden.
Tot nu toe is Iran niet direct betrokken geraakt bij gevechten met Israël of de VS sinds het begin van de oorlog in Gaza op 7 oktober. Cooper hield echter vol dat Iran de aanvallen van de Houthi op de scheepvaart direct heeft aangewakkerd.
“Wat ik wil zeggen is dat Iran duidelijk financiert, van middelen voorziet, levert en training geeft,” zei Cooper.
“Ze zijn duidelijk zeer direct betrokken. Dat is geen geheim.”
Cooper beschreef de aanvallen op schepen in het Midden-Oosten als de ergste sinds de zogenaamde tankeroorlog in de jaren tachtig. Die culmineerde in een eendaagse zeeslag tussen Washington en Teheran en in 1988 schoot de Amerikaanse marine per ongeluk een Iraans passagiersvliegtuig neer, waarbij 290 mensen omkwamen.
In die tijd escorteerden Amerikaanse marineschepen omgevlagde Koeweitse olietankers door de Perzische Golf en de zeestraat nadat Iraanse mijnen schepen in de regio hadden beschadigd. Cooper zei dat de autoriteiten op dit moment geen plannen hebben om schepen om te vlaggen en ze langs Jemen te escorteren.
In plaats daarvan gebruiken de VS en hun bondgenoten een “zoneverdediging en zo nu en dan schakelen we over op één-op-één”, zei hij.
Cooper’s verwijzing naar de spanningen van meer dan drie decennia geleden onderstreept hoe precair de situatie in het Midden-Oosten is geworden nu de bezorgdheid over een regionaal conflict over de oorlog tussen Israël en Hamas groeit.
Maandagavond claimde de militaire woordvoerder van de Houthi’s, Brigadier Generaal Yahya Saree in een opgenomen toespraak een aanval in de Golf van Aden op de Ocean Jazz. Een schip onder Amerikaanse vlag dat wordt beheerd door Seabulk, een bedrijf in Fort Lauderdale, Florida.
Het bedrijf weigerde commentaar te geven toen het werd bereikt door de AP.
De Ocean Jazz was vier dagen geleden in de Rode Zee op weg naar het zuiden, volgens de traceergegevens.
De 5e Vloot gaf een online verklaring uit waarin de bewering van de Houthi’s werd verworpen.
“Het rapport van de door Iran gesteunde Houthi-terroristen over een vermeende succesvolle aanval op de Ocean Jazz is pertinent vals”, aldus de verklaring.
De 5e vloot “heeft constante communicatie onderhouden met de M/V Ocean Jazz tijdens haar veilige doortocht”.
Cooper sprak met de AP vanaf een conferentie over drones in Abu Dhabi, de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten. Onder zijn commando van de 5e Vloot heeft de marine Task Force 59 opgericht, een dronevloot om de patrouille van waterwegen in de regio te versterken.
Vandaag de dag geeft een verscheidenheid aan drones de 5e vloot dekking over ongeveer 26.000 vierkante kilometer van de wateren in het Midden-Oosten waar de marine anders geen zicht op zou hebben, aldus Cooper. Dat helpt bij het onderscheppen van verdachte drugs- en wapentransporten.
Amerikaanse strijdkrachten namen deze maand onderdelen van Iraanse raketten en ander wapentuig in beslag van een schip dat op weg was naar de Houthi’s tijdens een inval waarbij twee Navy SEALs werden vermist. Het Central Command van het Amerikaanse leger zei zondag dat het nu gelooft dat de SEALs dood zijn.
Cooper zei niet direct dat de drones van zijn vloot een rol speelden bij de inbeslagname, maar hintte er wel op.
“Ze zijn speciaal ontworpen om interdictieoperaties uit te voeren”, zei hij. Hij voegde eraan toe: “Er is niets aan te doen.”
Cooper’s commando eindigt in februari met de komst van Vice Admiraal George Wikoff naar Bahrein. Hij merkte op dat de marine en koopvaardijschippers nog steeds te maken hebben met een serieuze dreiging van de Houthi’s nu hij zich voorbereidt op zijn vertrek.
“Wat we nodig hebben is een beslissing van de Houthi’s om te stoppen met het aanvallen van internationale koopvaardijschepen. Punt,” zei Cooper.
