Redactie, TPO, 26 maart 2024 – De arbeidsmarkttoelage voor ‘achterstandsscholen’ heeft het eerste jaar na invoering (2021/2022) weinig effect gehad op de instroom, uitstroom en het behoud van leraren op deze scholen.
Deze conclusie trekt het Centraal Planbureau (CPB) in het dinsdag gepubliceerde onderzoek ‘Effecten eerste schooljaar arbeidsmarkttoelage Nationaal Programma Onderwijs’.
Ook heeft het geen toename van gewerkte uren bij leraren opgeleverd. Wel is het CPB van mening dat het nog te vroeg is om definitieve conclusies te trekken over de effectiviteit van deze maatregel.
De toelage is bedoeld om scholen met veel kwetsbare leerlingen te ondersteunen bij het behoud van medewerkers en het aantrekken van nieuw personeel om de achterstanden als gevolg van de coronacrisis weg te werken.
Het gemiddelde uurloon van leraren in het basis- en voortgezet onderwijs op scholen met de arbeidsmarkttoelage is volgens het onderzoek met ongeveer 6,5 procentpunt meer gestegen, dan op scholen zonder deze toelage. Echter, deze salarisstijging heeft geen merkbaar effect gehad op de mobiliteit van leraren of op het aantal gewerkte uren.
Het tijdstip van aankondiging van de maatregel, kort voor de inwerkingtreding, en het tijdelijke karakter van de toelage kunnen van invloed zijn geweest op de reacties van scholen en leraren.
Bovendien bleek uit ander onderzoek dat de toelage vaak niet werd genoemd in vacatureteksten of tijdens sollicitatiegesprekken, wat ook de effectiviteit ervan kan beïnvloeden.
Het onderzoek is op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap uitgevoerd. Het CPB zal in 2025, wanneer de benodigde gegevens beschikbaar zijn, een vervolgonderzoek uitvoeren om de effecten na afloop van de eerste twee schooljaren vollediger in kaart te brengen.
De arbeidsmarkttoelage, onderdeel van het Nationaal Programma Onderwijs, werd in eerste instantie voor twee schooljaren ingevoerd met een budget van 375 miljoen euro. Deze regeling is later verlengd voor het najaar van 2023 en het kalenderjaar 2024.
Er is afgesproken om structureel 165 miljoen euro per jaar beschikbaar te stellen voor de arbeidsmarkttoelage, hoewel de precieze invulling hiervan nog niet bekend is.
Deze toelage is bedoeld om scholen met de grootste risico’s op onderwijsachterstanden te ondersteunen en daarmee de kansengelijkheid van leerlingen te bevorderen, met name gezien de grote uitdagingen waarmee deze scholen te kampen hebben als gevolg van het lerarentekort.
