Iedereen loopt gevaar, van Orlando tot Magnanville, van de bar en de straat tot in je eigen huis. Iedereen is doelwit, maar wees niet bang! Want ‘angst is toegeven aan terreur’. Het is inmiddels een vertrouwde angstbezwering, die ons na elke aanslag op het hart gedrukt wordt. Angst als toegift van zelfmoordterroristen na hun daad, angst als grootste vijand van de open samenleving, angst als een konijn: het fokt als een dolle nieuwe angst. Een beeldspraak van columnist Bert Wagendorp om bang van te worden. De slechte raadgever verwoest wat er nog van ons over is.
Zijn het oprechte zorgen over ons gemoed of zit er meer achter de angstbezwering? Wat opvalt is dat de bezweerders op z’n minst selectief zijn met hun sussende woorden. Zo moeten de Amerikanen afzien van hun angst voor terreur, maar de angst voor Donald Trump als nieuwe president is terecht. Sterker, die mag nog wel wat groter.
Hetzelfde in Europa. Angstgevoelens voor terreur of grootschalige immigratie en islamisering zijn irreëel en onwaardig, maar als Groot-Brittannië besluit uit de EU te stappen is het einde van de Europese beschaving in zicht. Om nog maar niet te spreken over de Derde Wereldoorlog die ons wordt beloofd als verdere Europese integratie uitblijft.
In het ene geval ligt er een taboe op bang zijn; in een ander geval worden angstgevoelens juist aangewakkerd. Zou het kunnen dat de angst der bezweerders is, dat bange mensen een makkelijke prooi voor populisten zijn? In dat geval dient hun ‘wees niet bang’ een politiek doel en uitsluitend hun eigen gemoed.
Het taboe op angst geldt ook voor de huis-tuin-en-keuken terreur in Amsterdam-Noord, Almere, Ede, Veghel en al die andere plaatsen waar het intimideren van brave burgers onder het gedoogbeleid van gemeenten is gaan vallen. Al zes jaar bepalen hangjongeren (een eufemisme!) of en wanneer ouderen in Veghel hun boodschappen mogen doen en wanneer er ‘s nachts geslapen wordt. Angstgevoelens bij gewone mensen zijn al zes jaar geen prioriteit voor de gemeente, want ouderen maken samen nog geen vuistje. Buschauffeurs doen dat wel. Die zijn het spuug, de stenen en de zwartrijders meer dan zat. Maar om een wethouder wakker te krijgen moet er worden gestaakt. Aandacht afdwingen, voor hun eigen veiligheid en die van de passagiers.
Bange burgers tellen niet echt mee. Hun gevoel van onveiligheid is niet terug te vinden in de ‘dalende criminaliteitscijfers’. Ze worden voorgesteld als irrationele wezens, onwetend over hoe klein de kans is om gedood te worden bij een aanslag of een steen door de ruit te krijgen in de bus op weg naar huis. Bange burgers hoef je niet serieus te nemen, want angst is een onnodige, onverstandige, ongewenste en soms ook onbeschaafde emotie.
Dit is geen pleidooi voor angst, maar het snelle bezweren ervan gaat me iets te rap. Misschien hebben bange mensen wel gewoon gelijk. Ze verdienen in ieder geval meer respect dan de bezweerders nu toestaan. Volgens de Amerikaanse misdaadgoeroe Gavin de Becker is angst wel degelijk een goede raadgever. Zolang ze niet uitmonden in paniek en paranoia zijn angstgevoelens een impuls tot waakzaamheid. Die waakzaamheid van overheid en burgers kan deze tijd goed gebruiken. Het is een effectief wapen tegen grote en kleine terreurdaden. En dan is er straks misschien een echte reden om minder bang te zijn.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op RTL Z.
