Als een van de laatste Mohikanen in de wereld wordt Nederland bestuurd door een koningshuis. Een uitgekleed en ceremonieel koningschap weliswaar, maar desalniettemin een ondemocratisch vehikel aan de top van ons staatsbestel. Elke discussie om dit te veranderen wordt in de kiem gesmoord vanwege de populariteit onder de bevolking voor de familie Nassau. Daarnaast geniet de monarchie opmerkelijk veel support binnen kringen die beter zouden moeten weten. Het is ronduit zorgwekkend hoe bij sommige Nederlandse bestuurders de tranen van ontroering in de ogen springen wanneer ze spreken over de kroon. Zorgwekkend hierbij is vooral de waanzin die als waarheid wordt aanvaard. Hieronder een paar voorbeelden daarvan.
Een vaak gehoord argument is dat de monarchie zorgt voor betere en grotere publiciteit in het buitenland. Een koninklijk bezoek spreekt immers meer tot de verbeelding dan de komst van een minister van Algemene Zaken. Dit geldt zeker in republikeinse landen waar ze de adel al wel hebben afgeschaft. Het is dan ook best aannemelijk dat AkzoNobel een X-aantal verfpotten meer verkoopt in India wanneer Willy zijn hoofd in Mumbai heeft laten zien. Soms.
De vraag is alleen: Moet je een staatsbestel onaangepast laten om die reden? Wat zegt het over het karakter en de psyche van een natie wanneer ze haar meest elementaire zaken laat bepalen door kortetermijnwinsten in het buitenland? Is het werkelijk goede reclame om het verleden in stand te houden, omdat het ons nu een grijpstuiver links en rechts extra oplevert? Een prijskaartje hangen aan iemands leven wordt algemeen als onethisch gezien. Hetzelfde zou moeten gelden voor het landsbestuur. Laat u dus ook nooit meer aanpraten dat een president “ook geld kost.”
Een andere leugen die vaak de ronde doet is dat het koningshuis zorgt voor stabiliteit. Waar politieke leiders komen en gaan blijft een koning als rots in de branding staan. De waarheid is anders. Het bombarderen van één familie tot symbool van nationale eenheid is in de huidige tijd vragen om problemen. Het is bovendien een kwestie van geduld voordat dit land en haar mensen een inadequaat vorst aantreft op de troon. Een dronkaard, een kleptomaan, een twitteraar met uitgesproken meningen.
Of nog erger; onvruchtbaar. Deze genetische loterij een stabiele factor noemen is hetzelfde als Dr Vogel aanbevelen als serieus arts. Het heeft de naam, maar niet de faam. Bovendien moeten we die eeuwenoude stabiele status van de Oranjes niet overschatten. Ze regeren pas een paar honderd jaar als vorsten. Ieder weldenkend mens begrijpt dat ze deze periode, goedschiks of kwaadschiks, niet gaan verdubbelen. Het adellijke systeem is wereldwijd aan het uitsterven. Het huis van Oranje Nassau is een terminaal bejaard orgaan. Eindigt het niet bij Amalia, dan eindigt het wel bij haar kleinkinderen. Daar is niks stabiliserends aan.
In 2012 werd wijselijk besloten om de koning voortaan niet meer actief te betrekken bij de vorming van een nieuw kabinet. Plotsklaps hoorde je van allerlei figuren die rondhangen bij de Raad van State en andere staatkundig ingerichte achterkamertjes hoe onwenselijk dit wel niet was. Het democratische systeem zou gebaat zijn bij een majestueus persoon. De koning werd gepresenteerd als de ultieme A-politicus die boven de partijen staat in tijden van bestuurlijke onzekerheid. Het tegenovergestelde is waar. Een koning is geen medicijn tegen een politieke impasse, het is een extra risicofactor.
Kijk alleen al naar onze zuiderburen tijdens hun regeringsformatie van 2010. Naarmate de tijd vorderde werd de rol van koning Albert politieker en dubieuzer. Hij weigerde nieuwe verkiezingen uit te schrijven en sloot politici uit die in zijn ogen niet serieus genoeg waren voor het informatiespel. Kortom, een koning staat als het erop aankomt nooit boven de impasse. Hij of zij is op zo’n moment de vleesgeworden impasse. En in tegenstelling tot een ceremonieel president kan een Nederlandse troonzitter officieel niet worden aangesproken op zijn of haar functioneren als MC. Onwenselijk.
Zou Amalia op school ooit een beroepentest moeten invullen? Of is dat added insult to injury? De rest van haar leven staat qua carrière immers muurvast. Natuurlijk kan ze zich excuseren en haar droom najagen als standup comedian. Een snoeiharde cabaretier die vroeger lid was van het koningshuis, wie wil dat niet zien? Alleen mag dan haar zus het overnemen en dat wil je ook niet op je geweten hebben. Een van Friso’s meest memorabele quotes is ook niet voor niets: “Je mag Alex wel in elkaar slaan, maar niet doodslaan , want dan moet ik koning worden” Het mag duidelijk zijn, voor die hoogheden is het ook geen pretje om als een wandelende vlaggenstok door het leven te moeten gaan. Waarom geven we deze familie niet de vrijheid om te leven als welgestelde burgers met oud geld? Gun het die mensen dat ze een gedeelte van hun eigendommen moeten exploiteren om wellustig te kunnen leven zonder zweten. De vrije markt biedt kansen voor iedereen! Zelfs voor ex-koningen en koninginnen. Gun ze dat geluk.
Momenteel is het koningshuis nog onverminderd populair. Hele wijken staan tijdens Prinsjesdag met opgeblazen oranje klompen op de kop drie uur lang te wachten op een poppenkastfiguur in een hobbelige koets. En daar is an sich niks mis mee. Wel mag je van de bestuurlijke elite een andere grondhouding verwachten. Meer ratio, minder emotie. Lintjes zijn immers voor racepaarden. Oranje is boven alles een kleur. Het koninkrijk bestaat niet bij gratie gods. Te vaak worden bestuurlijke vernieuwingen omtrent het koningschap nog afgewezen middels eerdergenoemde non-argumenten. Te vaak wordt de discussie over het einde van het koningshuis afgekapt met populariteitscijfers van Maurice de Hond in de hand.
Maar de toekomst is linksom of rechtsom republikeins. Een wijs en pragmatisch land bereidt zich daar serieus op voor. Bovendien hebben we al enige ervaring op dat vlak. Ons land Nederland is republikeins geboren uit een rebellie tegen de monarchie. Een periode waarin we tot de dag van vandaag onze identiteit aan ontleden. In dat licht gezien is het afschaffen van het koningshuis zo Hollands als Nijntje die tijdens een Elfstedentocht de hele route loopt te zeiken op de NS. Kut NS.
