Ruth Peetoom neemt zaterdag afscheid als partijvoorzitter van het CDA. In Amsterdam Noord vindt op een troosteloos industrieterrein het partijcongres plaats waar Ruth vakkundig wordt uitgezwaaid. CDJA-voorzitter Lotte Schipper mag Ruth als een soort Mies Bouwman in het zonnetje zetten. Ruth was immers ontzettend belangrijk in de acht jaar dat ze partijvoorzitter was. Toen ze aantrad was het CDA hopeloos verdeeld na het avontuur met de PVV-gedoogconstructie. Daarna begon de zegetocht van Ruth.
Dat deed Ruth in gekleurde pakken. Vandaag is ze – net als bij haar aantreden – in het rood. Er wordt een lied gezongen op de melodie van Lady in Red. Je moet ervan houden. Ruth gaf richting, bezieling en vertrouwen, horen we. Ze had tijd voor iedereen. Leden voelden zich gehoord door Ruth. Ze krijgt op het congres een boekje van de leden, een zilveren speld en de eerste award van de CDA-vrouwen met de nietszeggende naam ‘CDA-V-Award’. De staande ovatie voor Ruth duurt lang. Het CDA is blij met Ruth, maar waar heeft Ruth het CDA gebracht?
Terug in het midden
Er is een eenvoudig antwoord op die vraag: in het midden. Ruth zegt het zelf in haar afscheidsspeech: ‘Opeens staat het midden weer in de belangstelling. Het midden is terug. Leve het midden.’ Ruth herinnert zich oud-minister Aart Jan de Geus die ooit sprak over ‘het radicale midden’. Ruth: ‘Mensen vinden elkaar in het midden, dat is de enige positie die ons past.’ Daar in het midden, aldus Ruth, is het CDA ‘weer één geworden.’ Daar is het vertrouwen en het geloof in elkaars intenties hervonden.
Ook Sybrand Buma zit in het midden. Het CDA gaat voor de gewone mensen die naar elkaar omzien, horen we hem zeggen. Die stille meerderheid wordt niet vertegenwoordigd door de flanken, maar door het midden. Daar zit het CDA. Zo leren we iets heel wezenlijks: kennelijk was het CDA haar rol in het politieke spectrum kwijt toen ze samenwerkte met de PVV. Het CDA zat toen niet in het midden maar inmiddels is de partij weer terug op de plek waar ze hoort. Wat is dit nieuwe midden eigenlijk? We leren er bij drie concrete thema’s iets over.
Thema 1: Asielzoekers
Het CDA klapt uitgebreid voor de christendemocratische kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie, Manfred Weber. Hij wil de toetredingsonderhandelingen met Turkije stoppen omdat Turkije niet bij Europa hoort. Applaus van het CDA, waarmee dit voormalige PVV-standpunt voortaan gerekend kan worden tot het midden. Weber gaat nog even door met een pleidooi tegen illegale migratie. Hij wil dat de EU openstaat voor echte vluchtelingen maar het moet voortaan volstrekt helder zijn wie de EU wel en niet binnenkomt. Vroeger hoorde je dat soort strengheid alleen op rechts, nu in het midden.
Thema 2: Kinderpardon
De afgelopen weken stond de coalitie onder druk vanwege het kinderpardon. Buma meldt dat de fractie tot de conclusie kwam dat de juridische en maatschappelijke werkelijkheid rond het kinderpardon was veranderd. Het CDA werd gezien als onbarmhartig. Buma vindt het akkoord fantastisch. Zo leren we weer iets over het midden: al die illegale migratie is ellendig en daarom zijn hekken en strikte regels nodig. Voor individuele gevallen gelden de regels juist niet altijd, want dan zijn we te hard. Vroeger was dat een standpunt van GroenLinks, nu van het midden.
Thema 3: Klimaat
Manfred Weber vindt dat het klimaat niet moet uitgroeien tot de nieuwe sociale kwestie. De kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie weet dat niet iedereen klimaatmaatregelen kan betalen. We moeten het sociale in gedachten houden, houdt Weber zijn publiek voor. Ook nu applaus. Ook Buma gaat vol op het orgel dat het CDA de Parijse klimaatafspraken wil nakomen. Maar iedereen moet dat wel mee kunnen maken, aldus Buma. Nog niet zo heel lang geleden was dit een uniek standpunt van GroenLinks, maar nu is dit ook doorgedrongen tot het midden.
Het nieuwe midden
Weber waarschuwt het CDA voor de populisten en nationalisten die in het Europees Parlement weleens een meerderheid kunnen gaan halen. Buma komt met een echo van dat verhaal door te melden dat het voor de flanken gemakkelijker is een compromis stuk te maken dan een compromis te sluiten. Het CDA is voor compromis en samenwerking, precies dat waar de flanken niet toe in staat zijn. Die zitten namelijk niet in het midden.
Buma prijst de inspanningen van de Amsterdamse CDA’er Diederik Boomsma, maar die vaart in de gemeenteraad een koers die ontzettend lijkt op die van FvD’er Annabel Nanninga. Maar FvD zit niet het midden en het CDA wel. Europarlementariër Annie Schreijer loopt prominent op het congres rond. Haar landbouwkoers is vooral vóór boeren en volgens critici tegen de natuur. Is dat het midden? Het CDJA bepleit links-aandoende maatregelen voor studenten en krijgt daar nogal wat applaus voor. Hier heeft het midden vele kanten.
De logische conclusie is dat flankpartijen als FvD, PVV, SP, GroenLinks en Partij voor de Dieren nationaal weliswaar nooit meebesturen en ongetwijfeld niet dol zijn op compromissen, maar dat ze wel bepalend zijn voor wat het CDA vandaag de dag presenteert als het midden. Ondertussen ageert het CDA tegen deze partijen, maar het is goed mogelijk dat standpunten van GroenLinks en FvD over een tijdje door het CDA schaamteloos tot het midden worden gepromoveerd.
