Het is een bizarre situatie: overvolle ziekenhuizen, afgeschaalde noodzakelijke zorg, waarschuwingen voor code zwart, ingetrokken verloven. Tegelijkertijd hossende mensen op Koningsdag, feestende voetbalsupporters en zodra het goed weer is overvolle parken en terrassen waar ondanks de regels vijf mensen per tafeltje gezellig dicht bijeen zitten.
Afgelopen zondag stonden 12.000 Ajaxfans voor de ArenA te feesten. Het commentaar van de gemeente: dit was beter dan dat al die mensen naar de binnenstad waren getrokken… Men erkent dat ‘het veel te druk was’ maar stelt ook dat de politie, die wel in grote getale aanwezig was, niet hoefde in te grijpen. En dat men escalatie wilde voorkomen. Van tevoren was duidelijk gezegd dat feestjes niet waren toegestaan.
Verschillende ministers waren er niet over te spreken. Dit had niet mogen gebeuren, aldus Grapperhaus, en volgens De Jonge had Ajax meer maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten nemen. Ai, van die woorden zal men onder de indruk zijn. Er waren ook kritische geluiden van verschillende gemeenteraadsfracties, vooral de oppositie. En daar blijft het bij.
Niet lang geleden vierde Cambuur ook al een feestje in Leeuwarden, en ook toen werd dit gezien als ‘spontane actie’ waarbij je beter niet kunt ingrijpen want dan escaleert het. En op Koningsdag idem. Na urenlang feesten in de Jordaan alsof er geen corona is, werden begin van de avond enkele straten schoongeveegd. En toen mensen al liters bier naar binnen hadden gewerkt werd vriendelijk aan de cafés gevraagd om te stoppen met drankverkoop voor buiten. Drankverkoop die bedoeld is om mee te nemen, niet om voor de tent op te drinken om na 10 minuten de volgende te bestellen. Dat weten die caféhouders ook wel, maar daar trekken ze zich niks van aan. Je vraagt je af waarom drankverkoop überhaupt was toegestaan op die dag.
Het signaal dat hier vanuit gaat is dat spontane feesten mogen. Er wordt wat gemord, zoals je ouders vroeger weleens morden als je toch wel erg laat thuis was of een onvoldoende had. Maar zolang er geen sancties volgden wist je dat je ermee weg kwam.
Ik zie het met stijgende verbazing aan. We snakken met zijn allen naar meer ruimte en het duurt allemaal tergend lang, maar al deze excessen maken dat het voor ons allemaal nog langer duurt. Voor de meeste mensen betekent dat nog langer wachten voordat je weer uit eten kunt, je verjaardag fatsoenlijk kunt vieren of naar de film. Voor sommige mensen betekent het nog langer binnen blijven en bang zijn bij ieder supermarktbezoek of ander sociaal contact. Nog langer je kinderen niet knuffelen, niet met vrienden afspreken of je partner of familie in het buitenland bezoeken. En voor anderen betekent het nog langer wachten op die noodzakelijke kanker- of hartoperatie, nog langer angst en pijn en onzekerheid, nog langer je bijna doodwerken op de ic. Steeds meer essentiële operaties en andere zorg worden uitgesteld, met ernstige gezondheidsschade tot gevolg.
Iedereen kan weten dat de ic’s en ziekenhuizen helemaal vol liggen. Als je iets ernstigs onder de leden hebt is de kans groot dat je niet kunt worden geholpen. Ga maar achteraan in de rij staan. Ic-artsen en hart- en longchirurgen zeggen dat code zwart in feite al wordt toegepast…
Bij de eerste golf is door wetenschappers uitgerekend dat dit tot substantieel meer doden heeft geleid dan dat er coronapatiënten werden gered door deze een zo goed mogelijke behandeling te geven. Dit nooit weer, werd plechtig beloofd. Ook nu weer werd berekend hoeveel ‘kwaliteitsjaren’ van mensen verloren gaan door het uitstellen van veel zogenaamd ‘planbare zorg’. En ook al zijn die berekeningen natuurlijk schattingen, dat veel mensen eerder dood gaan door bijvoorbeeld uitgezaaide kanker staat vast. Gommers zei afgelopen zaterdag:
“Je hoort van collega’s die opereren dat de tumoren nu soms al echt ernstiger zijn dan we normaal gewend zijn. Er is niks zo erg als dat je op een wachtlijst staat en er zit een tijdbom in je lichaam en dat de operatie dan wordt uitgesteld. Dat gun je niemand.”
Blijkbaar gunnen veel Ajax- en Cambuurfans, caféhouders en feestende jongeren dit anderen wel. Ze hebben het er in ieder geval niet voor over zich om die reden nog even in te houden. Er was eerder wel gewaarschuwd voor een situatie waarin vooral de jongeren zich veel vrijheden permitteren, terwijl juist de jongere ouderen die nog gevaccineerd moeten worden in de ziekenhuizen terecht komen, maar dat het zo extreem zou zijn had denk ik niemand verwacht. Al weken hopen en voorspellen deskundigen dat de cijfers snel omlaag gaan, maar men komt niet tegen de feestende jongeren op gevaccineerd. En na vaccinatie duurt het nog zo’n vier weken voordat dit zichtbaar wordt in de ziekenhuisopnames. Ook het lenteachtige weer dat ons moet helpen in de strijd tegen het virus blijft nog grotendeels uit, maar ik betwijfel inmiddels hoeveel ons dat gaat helpen gezien de enorme drukte die het teweeg brengt. Als iedere lentedag leidt tot festivaltaferelen in de stadsparken kan het misschien maar beter blijven regenen…
Ondertussen waarschuwde de voorzitter van de Nederlandse politiebond maandag ‘dat hij en zijn collega’s moeite krijgen met het handhaven van de coronaregels na de “spontane” bijeenkomst van Ajax-supporters voor de Johan Cruijff ArenA.
“Je gaat nu overal waar je komt horen: Ajax mag wel een feestje vieren en ik niet.”
Zo lijkt dus de norm te zijn gezet dat groepen feestende mensen alles kunnen maken, vooral als het spontaan gebeurt. Want tja, optreden leidt tot verspreiding van de menigte en escalatie. Maar het coronavirus leeft nou juist net op bij feestende menigtes, meer dan bij een groepje van vier dat een wandeling maakt of stilzittende mensen op anderhalve meter afstand in de bioscoop. Dus misschien moeten we toch beginnen met de feestende menigtes aan te pakken, en niet het buitensporten met vier of gereguleerde opening van doorstroomlocaties eindeloos uitstellen? Begrijp me goed, ik ben met de huidige cijfers tegen verdere versoepelingen. De drukte die de terrassen en winkels genereren vind ik al onverantwoord. Maar als er wat fermer en consequenter was gehandhaafd, waren die cijfers niet meer zo hoog en konden de verpleegsters wellicht ook met verlof in de meivakantie.
Ik tekende een paar weken geleden de petitie tegen het ‘fieldlab’ evenement met 10.000 mensen in Breda, omdat ik denk dat grote hossende menigtes nu geen goed idee zijn, ook niet als ze zijn getest. Ik zou ook graag tekenen tegen spontane feesten en bijeenkomsten van voetbalsupporters, jongeren, koffiedrinkende viruswappies en iedereen die meent er zo ontzettend aan toe te zijn. Ik zou willen tekenen tegen overvolle parken die meer weg hebben van een festival, die zeker vanaf komend weekend dagelijks weer op tv te zien zullen zijn. En ook tegen al die illegale feesten. En tegen horeca die de tafeltjes net zo hebben staan als voor de coronacrisis met vijf jongeren (dus geen huishouden) per tafeltje. Niet om anderen iets te misgunnen, maar om ons allemaal zo snel mogelijk meer vrijheid te gunnen, inclusief het ziekenhuispersoneel. Misschien kan een van hen een petitie opstellen? Dat maakt denk ik net wat meer indruk dan als ik het doe. Hierbij een opzetje:
Wij
Verontruste zorgverleners, patiënten op de steeds langer wordende wachtlijst, hun naasten en anderen,
Constateren
Dat het spontaan feesten van groepen supporters en jongeren en het samendrommen in grote groepen in parken met mooi weer, een slag in het gezicht is van patiënten en zorgverleners en iedereen die zich wel aan de regels houdt en hier zo snel mogelijk uit wil komen, liefst zonder ziek te worden,
En roepen de overheid op
Tegen dergelijke gevaarlijke en totaal ondoordachte praktijken adequaat op te treden en zo de volksgezondheid te beschermen en de overbelasting van de zorg tegen te gaan.
