De energiemarkt verkeert ruim een half jaar in een diepe crisis maar veel consumenten gaan de échte financiële gevolgen pas halverwege het jaar merken. Per 1 juli maken energieleveranciers traditiegetrouw hun nieuwe tarieven bekend en deze vallen door de crisis een stuk hoger uit. De verwachting van de Vastelastenbond is dat veel huishoudens in grote financiële problemen komen. Directeur Dirk-Jan Wolfert van de consumentenorganisatie:
“De huidige tarieven zijn nog relatief laag in vergelijking met wat komen gaat.”
De energie die nu gebruikt wordt, werd destijds relatief goedkoop ingekocht. Wanneer er nu opnieuw stroom en gas ingekocht moet worden, hebben inkopers met extreem hoge prijzen te maken. Deze tarieven liggen veel hoger dan de tarieven die begin dit jaar werden gehanteerd.
Circa 44 procent van de Nederlandse huishoudens heeft sinds 2021 een variabel tarief dat met ingang van juli explosief stijgt. Wolfert:
“Consumenten gaan de hoge inkoopprijzen de komende maanden pas echt merken. Dat komt onder meer omdat er enkel variabele tarieven beschikbaar zijn. Het is voor energiebedrijven te riskant om voor meerdere jaren energie in te kopen. De kans bestaat dat de energieprijzen in een later stadium zakken en dan willen bedrijven niet met een grote voorraad blijven zitten.”
De directeur van de consumentenorganisatie verwacht voor veel huishoudens een verdere stijging van de energierekening in juli . Hoewel er geen vaste energiecontracten beschikbaar zijn, loont het de moeite om de prijzen van verschillende aanbieders goed te onderzoeken en met elkaar te vergelijken:
“Uit recent onderzoek van de Vastelastenbond bleek dat de verschillen in variabele tarieven kunnen oplopen tot 1.500 euro. Dat is afhankelijk van het inkoopbeleid van verschillende leveranciers. In de inkoopprocedures worden bijvoorbeeld risicoanalyses doorberekend en dat zorgt voor uiteenlopende prijsberekeningen. Het vergelijken van deze tarieven blijkt helaas zelden eenvoudig omdat transparantie over tarieven van álle energiebedrijven daarvoor nodig is.”
Wolfert raadt consumenten aan om onderzoek te verrichten naar de tarieven of om daarbij hulp te vragen. Ook adviseert hij consumenten om de financiële gezondheid van energieleveranciers goed te monitoren. Uit onderzoek van de Vastelastenbond dat in oktober gepubliceerd werd, bleek dat een groot aantal energiebedrijven er financieel slecht voorstond. Het afgelopen half jaar vroegen al zes energiebedrijven faillissement aan.
De directeur van de consumentenorganisatie verwacht dat het aantal faillissementen gaat oplopen:
“De inkoop van energie vraagt veel financiële slagkracht van energiebedrijven. Daarnaast kunnen energiebedrijven de marges bovenop de inkoopprijzen niet verlagen omdat ze met steeds meer niet-betalende klanten te maken hebben. Ze kunnen niet stunten met de prijs en hebben de inkomsten hard nodig omdat ze achter de schermen ook de kosten van netbeheerder moeten betalen. Vooral kleinere partijen krijgen het zwaar.”
Tot september 2021 was de energiemarkt nog vrij stabiel. In deze maand keerde het tij en gingen de energietarieven over de kop. De strenge coronamaatregelen werden losgelaten waardoor meer mensen de weg opgingen en de economie mondiaal weer aantrok. Daarmee trok ook de wereldwijde vraag naar energie aan. Energieleveranciers kregen ineens te maken met veel hogere inkoopprijzen. Vooral leveranciers die een te risicovol inkoopbeleid hadden, kregen het moeilijk. De verwachting was dat deze hoge prijzen zouden aanhouden tot het tweede kwartaal van 2022 en dan weer zouden dalen. Maar toen gooide de oorlog in Oekraïne roet in het eten.
Door de oorlog in de Oekraïne is alle zekerheid weg en dat zorgt voor grote verschillen in de variabele tarieven tussen energieleveranciers onderling. Het inkoopbeleid werd ontzettend onvoorspelbaar en dat is in de tarieven terug te zien.
