DUBAI, 20 september (Reuters) – Een afgevaardigde van de Iraanse opperste leider heeft zijn medeleven betuigd aan de familie van een vrouw wier dood in politiebewaring dagenlange protesten heeft ontketend en heeft beloofd dat hun rechten niet zullen worden genegeerd, aldus Iraanse media op dinsdag, in een kennelijke poging om de spanningen te verminderen.
Mahsa Amini, 22 jaar, uit de Iraanse provincie Koerdistan, raakte in coma en stierf na haar arrestatie vorige week in Teheran door de zedenpolitie wegens “ongeschikte kledij”. Dit leidde tot nationale woede en demonstraties tegen de autoriteiten in talrijke gebieden, waaronder de hoofdstad.
De protesten verspreidden zich maandag, het hevigst in de Koerdische regio. Volgens de Koerdische mensenrechtengroep Hengaw werden daar maandag drie mensen gedood toen veiligheidstroepen het vuur openden, waarmee het eerdere cijfer van vijf doden naar beneden werd bijgesteld.
Reuters kon het bericht niet onafhankelijk verifiëren en er was geen officiële bevestiging van de dodelijke slachtoffers.
De vertegenwoordiger van opperste leider Ayatollah Ali Khamenei in de provincie Koerdistan, Abdolreza Pourzahabi, bracht maandag een twee uur durend bezoek aan het huis van de familie van Amini, zei het semi-officiële persagentschap Tasnim, onder verwijzing naar opmerkingen van Pourzahabi die ook door het staatspersbureau werden gemeld.
Pourzahabi vertelde de familie van Amini dat “alle instellingen actie zullen ondernemen om de geschonden rechten te verdedigen” en dat hij er zeker van was dat Khamenei “ook getroffen en gepijnigd” was door haar dood.
“Ik hoop dat met dit medeleven en het goede vertrouwen van uw familie, het trauma dat in de samenleving is opgelopen zal worden gecorrigeerd,” zei Pourzahabi dat hij tegen de familie zei.
“Zoals ik de familie van mevrouw Amini heb beloofd, zal ik ook de kwestie van haar dood volgen tot het eindresultaat.”
De politie heeft gezegd dat Amini ziek werd terwijl ze wachtte met andere vrouwen die werden vastgehouden door de zedenpolitie, die in de Islamitische Republiek strenge regels hanteert die voorschrijven dat vrouwen in het openbaar hun haar moeten bedekken en loszittende kleding moeten dragen.
Maar haar vader heeft herhaaldelijk gezegd dat zijn dochter geen gezondheidsproblemen had en dat zij kneuzingen aan haar benen had opgelopen. Hij hield de politie verantwoordelijk voor haar dood.
In de landelijke veroordelingen van Amini’s dood heeft de Perzische hashtag #MahsaAmini meer dan 3 miljoen vermeldingen op Twitter bereikt.
Op sociale media zijn video’s geplaatst van demonstraties in tal van steden, waarbij vrouwen met hun hoofddoek zwaaien en demonstranten het opnemen tegen veiligheidstroepen.
Demonstranten marcheerden maandag door de Grand Bazaar van Teheran en scandeerden “Mahsa Amini, rust in vrede”, volgens een video van het alom gevolgde Twitter-account @1500tasvir, dat beelden publiceert die het van het publiek zegt te ontvangen.
Bij een groot protest in Teheran riep een menigte demonstranten in het zwart “Oh de dag dat we gewapend zullen zijn”, volgens een andere video die @1500tasvir vannacht plaatste.
Reuters heeft de video’s niet kunnen verifiëren.
Sanam Vakil van de denktank Chatham House zei dat de protesten getuigen van “een diep gevoel van volkswoede, dat rechtstreeks verband houdt met de zeer tragische dood van Mahsa Amini, maar ook een licht werpt op de golf van problemen waarmee gewone Iraniërs dagelijks worden geconfronteerd in verband met veiligheid en vrijheid”.
Hoewel de protesten belangrijk waren, voegde zij eraan toe: “Ik denk niet dat dit een existentiële uitdaging is voor het regime omdat het systeem in Iran een geweldsmonopolie heeft, een goed uitgewerkte veiligheidsstrategie die het al toepast.”
De gouverneur van Teheran beschuldigde demonstranten ervan de politie te hebben aangevallen en openbare eigendommen te hebben vernield tijdens de protesten. In de noordelijke provincie Gilan heeft de politie 22 mensen gearresteerd voor het vernielen van openbare eigendommen, aldus de plaatsvervangend politiecommandant.
In de Koerdische regio in het noordwesten van Iran zei de rechtenorganisatie Hengaw dat er maandag in 13 steden is geprotesteerd en dat 250 mensen zijn gearresteerd.
Hengaw gaf de namen van drie mensen die volgens haar waren gedood tijdens protesten in drie verschillende steden, waaronder Amini’s woonplaats Saqez. Hengaw zei dat een eerder als dood opgegeven persoon in werkelijkheid gewond was.
De Verenigde Staten eisten maandag verantwoording en zeiden dat Amini overleed “na verwondingen opgelopen tijdens haar hechtenis omdat ze een ‘ongepaste’ hijab droeg”. Ook Frankrijk veroordeelde haar arrestatie, “en het geweld dat haar dood veroorzaakte”.
Maandag beschreef de politiecommandant van Teheran haar dood als een “ongelukkig” incident, terwijl hij de volgens hem “laffe beschuldigingen” aan het adres van de politie van de hand wees.
