DUBAI, 28 september (Reuters) – De Iraanse president Ebrahim Raisi heeft woensdag gezegd dat de dood van een jonge vrouw in hechtenis iedereen in de Islamitische Republiek “bedroefd” heeft gemaakt, maar waarschuwde dat “chaos” niet geaccepteerd zou worden temidden van de zich uitbreidende gewelddadige protesten over de dood van Mahsa Amini.
De dood van Amini twee weken geleden heeft in heel Iran protesten tegen de regering ontketend, waarbij demonstranten vaak opriepen tot het einde van de meer dan vier decennia durende macht van het islamitische klerikale establishment.
“We zijn allemaal bedroefd over dit tragische incident … Chaos is echter onaanvaardbaar,” zei Raisi in een interview met de staatstelevisie, terwijl de protesten in het hele land aanhielden.
“De rode lijn van de regering is de veiligheid van ons volk … Men kan niet toestaan dat mensen de rust in de samenleving verstoren door middel van rellen.”
Ondanks het groeiende aantal doden en het harde optreden van veiligheidstroepen die traangas, knuppels en in sommige gevallen echte munitie gebruikten, toonden video’s op sociale media dat Iraniërs bleven protesteren en “Dood aan de dictator!” scandeerden.
Toch lijkt een ineenstorting van de Islamitische Republiek op korte termijn ver weg, omdat haar leiders vastbesloten zijn niet het soort zwakte te tonen dat volgens hen het lot van de door de VS gesteunde Sjah in 1979 bezegelde, vertelde een hoge Iraanse functionaris aan Reuters.
Sinds de dood van de 22-jarige Amini op 13 september, nadat zij was gearresteerd wegens “ongeschikte kleding” door de zedenpolitie, die de strikte kledingvoorschriften van de Islamitische Republiek handhaaft, hebben boze demonstraties zich verspreid over meer dan 80 steden in het hele land.
Amini, afkomstig uit de noordwestelijke Koerdische stad Saqez, overleed in het ziekenhuis nadat ze in coma was geraakt. Dit was het eerste grote protest op de Iraanse straten sinds de autoriteiten in 2019 de protesten tegen de stijging van de benzineprijzen de kop indrukten.
Raisi, die een onderzoek naar de dood van Amini had gelast, zei dat “forensisch onderzoek in de komende dagen rapport zal uitbrengen over haar dood”.
Hoewel Opperste Leider Ayatollah Ali Khamenei nog geen commentaar heeft gegeven op de protesten, heeft een hardline waakhondorgaan de rechterlijke macht opgeroepen “resoluut op te treden tegen de belangrijkste daders en degenen die verantwoordelijk zijn voor het doden en verwonden van onschuldige mensen en veiligheidstroepen.”
Khamenei benoemt zes hoge geestelijken van het twaalf leden tellende orgaan, dat bekend staat als de Raad van Wachters.
Volgens staatsmedia zijn tijdens de protesten 41 mensen omgekomen, onder wie leden van de politie en een regeringsgezinde militie. Iraanse mensenrechtengroeperingen hebben een hoger dodental gemeld.
Raisi steunde de Iraanse veiligheidstroepen en zei dat “zij hun leven opofferen om het land veilig te stellen”.
Tientallen Iraanse beroemdheden, voetballers en artiesten – in en buiten het land – hebben de demonstraties gesteund. De hardline rechterlijke macht van Iran zei dat zij een aanklacht tegen hen zal indienen, aldus de staatsmedia.
“Degenen die hebben deelgenomen en de chaos en rellen hebben veroorzaakt, zullen ter verantwoording worden geroepen”, waarschuwde Raisi, maar hij voegde eraan toe dat “niemand bang hoeft te zijn om zijn mening te uiten”.
Irans elite Revolutionaire Garde zei woensdag dat zij raketten en drones hebben afgevuurd op militante doelen in de Koerdische regio in het naburige Noord-Irak, waar volgens een ambtenaar negen mensen zijn gedood.
De Iraanse autoriteiten hebben gewapende Iraanse Koerdische dissidenten beschuldigd van het aanwakkeren van de onrust, met name in het noordwesten, waar de meeste van de meer dan 10 miljoen Koerden van Iran wonen.
Washington veroordeelde de aanval en noemde deze “een ongerechtvaardigde schending van de Iraakse soevereiniteit en territoriale integriteit”.
Begin woensdag toonde een video demonstranten in Teheran die “Mullahs rot op!” scandeerden. “Dood aan de dictator!” en “Dood aan de leider (Khamenei) vanwege al die jaren van misdaad!”.
Reuters kon de authenticiteit van de video’s op sociale media niet verifiëren.
Rechtengroeperingen hebben de arrestatie van honderden mensen gemeld, waaronder mensenrechtenverdedigers, advocaten, activisten uit het maatschappelijk middenveld en ten minste 18 journalisten.
De dood van Amini is internationaal breed veroordeeld. Iran heeft Koerdische dissidenten de schuld gegeven van de onrust en van wat het “misdadigers” noemt die banden hebben met “buitenlandse vijanden”.
Teheran heeft de Verenigde Staten en sommige Europese landen ervan beschuldigd de onrust te gebruiken om de Islamitische Republiek te destabiliseren.
