Laten we er geen doekjes om winden: als we zo doorgaan, wordt het he-le-maal niets. Als we zo doorgaan zullen de historici zich over honderden jaren nog vertwijfeld afvragen waarom wij, die wisten wat er moest gebeuren, en de kennis en de middelen hadden alles te doen wat nodig was, niets deden. Waarom we, in het zicht van de afgrond, niet afremden, maar, in naam van de vrijheid, en de markt, en de heilige munt, nog wat extra gas gaven – om te onderstrepen hoe onoverwinnelijk, superieur en onsterfelijk we wel niet waren. Waarom we ons zo gewillig lieten voorliegen over wat reeds aangetoond was, en waarom we negeerden wat iedereen kon zien.
We schuiven de rekening door
Natuurlijk, niemand kan voorspellen hoe de komende eeuw eruit zal zien, en niemand weet welke pilaar onder onze welvaart als eerste in het drijfzand zal wegzakken, maar laten we erlijk zijn: we eten, as we speak, de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen op.
We zadelen hen op met een wereld waar simpelweg te weinig landbouwgrond zal zijn om iedereen fatsoenlijk te voeden, waar een instabieler klimaat tot meer misoogsten zal leiden, waar meer en meer hulpbronnen uitgeput zullen zijn, en waarin ongelijk verdeelde welvaart nog meer dan nu zal leiden tot voortdurende (en niet noodzakelijkerwijs houdbare) druk op de grenzen van de welvarende delen van de wereld.
Onze achterkleinkinderen zullen zich verwonderd afvragen hoe we dat toch deden, al die vakanties in Thailand. En waarom we toch zo graag olie en gas kochten bij lieden die dat geld besteedden om de poten onder onze stoelen weg te zagen.
Het moet minder
Ik ben geen pessimist, normaliter, maar als je een beetje rondkijkt, her en der wat leest, en wat simpele optelsommetjes doet, voel je op je klompen aan dat dit niet zo blijven kan, en niet zo blijven zal. Het feest is bijna voorbij. Misschien is de huidige schuldencrisis wel het begin, wie weet, maar ergens, in de loop van deze eeuw, zullen we ons vertrouwde roofkapitalistische carnivorennestje van olie en gas moeten verlaten voor een stabieler, duurzamer oord.
We zullen minder moeten gaan consumeren en anders moeten gaan leven. De vraag is: gaan we voor goedschiks of kwaadschiks? Bouwen we een stevige hut voor de storm opsteekt, of riskeren we een hoop nodeloze ellende doordat we visieloos blijven voortmodderen op het willoze ritme van de markt?
Duurzaam, en wel nu.
Het moment om die vraag voor eens en voor altijd te beantwoorden is nu, en het enige antwoord waarmee we redelijkerwijs bij de volgende generaties aan kunnen komen is die stevige hut. We moeten hervormen, vernieuwen en transformeren en wel nu. Niet over tien jaar, als het tien keer zoveel kost en tien keer zo snel moet, maar nu. We moeten nu beginnen met investeren in duurzame energie, en we moeten nu beginnen met het toekomstklaar maken van onze economie: internationaal niet volgen, maar leiden. Dat zal ons geen windeieren leggen.
Meedoen, en wel nu
Enfin, de tijd is dus nu. Dat betekent ook dat je er alles aan moet doen om mee te doen, en dat je een stempel moet willen drukken op alle relevante besluitvormingsprocessen. Dat is niet makkelijk. In een ideale wereld is iedereen het over dit soort belangrijke zaken gewoon eens, maar die wereld bestaat niet, en die zal ook nooit bestaan. Zeker niet voor het te laat is, gok ik zo.
Je zal dus compromissen moeten sluiten, en soms moeten accepteren dat je beleid moet steunen dat je eigenlijk wat tegen de borst stuit. Maar: als je bang bent vuile handen te maken bij het verwezenlijken van je duurzame idealen, wat zijn ze je dan eigenlijk waard? Heb je dan idealen, of heb je dan gewoon graag gelijk? Langs de kant blijven staan is, anno 2012, eigenlijk geen optie meer – daarmee handhaaf je de neoliberale status quo zoals die nu is, en gooi je je idealen de facto in de prullenbak.
Tijd voor beleid
Wie er ook premier wordt, het is hoog tijd dat we in Nederland een partij in de regering krijgen die duurzaamheid echt op de agenda kan krijgen, en die op dit terrein ook dingen bij elkaar onderhandeld krijgt. Gelijk hebben we al dertig jaar, en nu is de tijd om het om te zetten in beleid, en er is toch echt maar één partij die daartoe op dit moment in staat is. Die partij is GroenLinks, en die krijgt dan ook dit jaar gewoon mijn stem.
