De winter van 2013 ontwikkelt zich zoals we nu al jaren gewend zijn. Het is koud en het vriest; men draagt handschoenen en mutsen. Als vanzelfsprekend begint het te rommelen, en beginnen Hollanders zich weer te interesseren voor de provincie. Of eerder: voor de provincie der provinciën. Voor het mythische land dat Fryslan heet.
In ieder ander seizoen keuren Randstedelingen het noorden geen blik waardig. Het fierljeppen wordt dan bekritiseerd, en de Friezen ‘ongezellige Limburgers’ genoemd. Maar iedere winter sinds 1997 verliezen zelfs de Randstedelingen hun snobistische attitude. Het land van de meren, skûtsjes, vikingen en echte mannen krijgt zelfs voor de meest doorgefokte stedeling iets magisch. Iets heroïsch. En geen Randstedeling die precies kan definiëren hoe dit komt.
It Heitelân
Een echte Fries weet hoe dit komt. Friezen weten wat It Heitelân betekent. Wat het betekent om Fries te zijn en 200 km te schaatsen. In de kou, met windkracht 7 en een gevoelstemperatuur van -25. Wat het betekent om langer in donker dan in licht te schaatsen. Wat nu écht koude voeten zijn. Hollanders hebben het met twee nachten onder nul over vorstdagen, en staan binnen enkele uren met microfoon bij de rayonhoofden op de stoep. Ze doen pogingen het ijs te meten, halen ijshockeyschaatsen uit de kast en boeken alvast hotelkamers in Leeuwarden. Sensatie, vinden ze het. Spannend ook, dat ijs!
En dat is natuurlijk allemaal prima. Amsterdammers op kunstschaatsen zijn natuurlijk ook een fantastisch fenomeen. Dat enthousiasme kun je niemand misgunnen. En dat doen we ook niet. Dat Hollanders zo blij worden van de Elfstedentocht is alleen maar leuk. Hebben zij ook nog een keer iets om naar uit te kijken! Het is natuurlijk ook allemaal moeilijk, met al dat asfalt en die treinen die nooit rijden. Je gunt ze ook wat.
It giet allang oan
Maar laat een ding duidelijk zijn. Laten we nu één ding, van Fries tot Randstedeling, voor eens en voor altijd afspreken. Zij die het lef hebben om Friesland ‘s zomers in negatief daglicht te zetten, zij die de Friezen ‘ongezellige Limburgers’ durven te noemen, zijn ‘s winters niet welkom in Friesland. Want it giet allang oan, dat weet iedere Fries. En het wordt druk. En aangezien in Friesland nog geen 5-baans snelwegen zijn geïntroduceerd, moet de toestroom van mensen worden gereguleerd. De provinciale grenzen zullen waarschijnlijk worden gesloten. En dan moeten er keuzes gemaakt worden. Wie wel, maar vooral: wie niet?
