Naomi Klein heeft klimaatverandering ontdekt. Die ramp zal het kapitalisme omver werpen, voorspelt ze. Haar gedachten staan blijkbaar nog steeds op nul. Naomi Klein is waarschijnlijk de domste vrouw die ik ken. Anders geformuleerd (maar daar wordt het niet beter van): ik heb nog nooit iemand gekend die ten eerste zó laat ontdekte dat er misschien iets aan de hand was met het klimaat (bij haar is dat besef nu drie jaar oud), en die daarna zo’n afschuwelijk dom boek schreef over dat onderwerp. (Het heet This Changes Everything). Een pil die in honderdduizendtallen verkoopt, want Klein is een ‘fenomeen’, heb ik ergens gelezen. Inderdaad, fenomenaal dom.
Wat zegt Klein? Niks nieuws. Ze beweert al jaren dat progressieve bewegingen van bezorgde burgers (herkenbaar aan wollen truien, spandoeken en maskers) het kapitalisme omver zullen werpen. En dat we daarna de hemel op aarde krijgen waarin iedereen gelijk en gelukkig zal zijn. En nu heeft ze ontdekt dat dankzij de dreiging van klimaatverandering dat opnieuw zal gebeuren. Of sneller. Of zo. Ze heeft het klimaat helemaal niet nodig want ze verkondigt die revolutie al vele, vele jaren, in vele gedaanten, maar ach – op een gegeven moment gaan de lokale-groententelers en communebewoners blijkbaar vervelen, en ontdekte ze nieuwe revolutionairen die tegen steenkool zijn, of tegen mijnbouw, of gaswinning, en die dus zeker en vast het kapitalisme omver gaan werpen, Alweer. Of sneller. Echt nu gaat het gebeuren! Met het terugdringen van de CO2-uitstoot gaan zij zorgen voor directe democratie, eerlijke wereldhandel, goed openbaar vervoer, een huis voor iedereen, schoon water, gelijke rechten voor vrouwen, groene landbouw… ik verzin niks, zo denkt ze echt.
Klein maakt in haar boek, dat opent met de gebruikelijke horror stories over wat klimaatverandering gaat doen, één aardig punt: de gewone milieubewegingen die zeggen dat we het probleem kunnen oplossen door het kapitalisme aan te passen, zitten er faliekant naast. Dat klopt. Eigenlijk zijn die bewegingen een deel van het probleem. Ook dat klopt. Maar het alternatief dat ze aandraagt (de naar zuur zweet ruikende wereldverbeteraars die ze bijna aflikt van bewondering) zijn uiteraard al helemaal geen oplossing. Er bestaat geen oplossing. De wereld is niet maakbaar. De wereld verandert, en wij veranderen mee. En een volwassen mens legt zich daarbij neer.
Klein gaat lastige vragen lekker uit de weg. Geen woord besteedt ze aan hoé we de uitstoot van CO2 zouden kunnen reduceren, of wat dat zou betekenen voor de gemiddelde (Amerikaanse) burger. De gewone milieubewegingen doen net alsof het een kwestie is van korter douchen. In feite zullen we allemaal terug moeten naar een leefstijl die we momenteel van Noord-Korea kennen. Inclusief controlerende overheid. Lastige boodschap. Zegt ze dus niks over. Wat resteert is het meest onvolwassen, hysterische stomste boek over het klimaat ever written.
Waarom is Klein een fenomeen? Waarom willen zovelen dat kutboek lezen? Slechts één verklaring is volstaat: een groot deel van de mensheid is al net zo onvolwassen, hysterisch en dom wanneer het gaat om het klimaat. Men is bang voor de waarheid. Men houdt vast aan de illusie van de maakbaarheid, men leest graag apocalyptische gruwelverhaaltjes over droogtes, tsunami’s et cetera, en verder leeft men gewoon op de oude voet verder. Klein schreef het domste boek over het klimaat aller tijden. Voor mensen die weigeren na te denken.
Naomi Klein, That Changes Everything, Simon and Schuster, dertig dollar.
