Alexander Pechtold deelde de dag voordat D66 haar verkiezingsprogramma bekend maakte mee dat hij stopt als leider van zijn partij als die volgend jaar niet gaat meeregeren. Daar heb ik begrip voor. Een ander verhaal is of hij er verstandig aan deed dat nu te melden. In de politiek (trouwens in heel het leven) geldt dat je alles mag zeggen, dat wat je zegt waar moet zijn, maar dat je niet alles hoeft te zeggen. Pechtold is nu toch een beetje een lame duck geworden. Iedereen weet dat hij straks vertrekt als er een kabinet zonder D66 komt. Dat kan in de campagne en de onderhandelingen daarna een rol gaan spelen, zonder dat dit door de concurrenten overigens zal worden gezegd.
En wat zullen de kiezers ervan vinden? Zullen nu meer burgers op D66 gaan stemmen omdat zij graag willen dat Pechtold in de Tweede Kamer blijft of minister wordt? Ik weet het niet. Dat hij nog een keer minister wil worden, begrijp ik. Hij is het ooit een keer geweest maar dat duurde maar even. Eerst nog eens minister worden en dan uit de politiek vertrekken, is natuurlijk voor hem veel mooier.
Alexander Pechtold is nu al zo’n tien jaar politiek leider geweest. Dat is lang. Bijna over de datum, hoor je fluisteren. Voornamelijk ook nog in de oppositie. Ik ben maar ruim vier jaar oppositieleider geweest. Toen was dat onvergetelijke kabinet-Den Uyl aan het bewind. Het ene na het andere maatschappij vernieuwende plan werd aangekondigd en ingediend. Van dat alles kwam uiteindelijk niets terecht. Goed voor het land, leuk voor de oppositie, maar voor mij waren die vier jaar een tocht door de woestijn.
Natuurlijk gokt Pechtold erop dat zijn partij gaat meeregeren. Die kans is ook erg groot. De partij heeft een verkiezingsprogram dat daar op gericht is. Prima bijvoorbeeld dat D66 de zelfstandigenaftrek voor zzp’ers volledig wil handhaven. En Pechtold zelf – als is hij soms wat zurig, maar dat komt omdat hij het oppositievoeren zat is – heeft de durf Wilders aan te pakken. Dat heeft CDA-leider Buma ook. Hij doet dat op z’n Brits. En ook het CDA komt met een program dat op meeregeren aanstuurt.
Dat geldt evenzo voor de VVD, die – zoals verwacht – wederom onder leiding van Mark Rutte de verkiezingen ingaat. Zodat het ernaar uitziet dat de backbone van het komend kabinet een coalitie van VVD, CDA en D66 zal zijn. Maar je weet het met D66 nooit. Geen partij heeft zoveel pieken en dalen gehad. Dat was al zo onder Van Mierlo. Dat was het ook onder leiding van Jan Terlouw die zijn politiek dagboek de titel meegaf: Naar 17 zetels en terug; naar 6 om volledig te zijn. “Een dramatisch verlies”, schreef hij.
Het is nog geen september. De verkiezingen zijn gepland voor maart. Pas in de laatste zes weken komt het er op aan. Die zijn beslissend. Voor wie van politiek en spektakel houdt, wordt het een heerlijke tijd.
