Gisteren kregen alle burgers van de Europese Unie samen de Nobelprijs voor de Vrede. José Manuel Barroso, Herman van Rompuy en Martin Schulz namen hem voor ons in ontvangst. Aanleiding genoeg voor online tirades over het feit dat ongekozen Europese leiders een prijs gingen ophalen als beloning voor vrijheid en democratie. Niet onterecht, maar het blijft wat merkwaardig aandoen om een recent gepromoveerde NRC-columnist woedend, zelfs hysterisch te zien fulmineren over het ‘geboefte’ dat ‘vroeger gepest’ werd – benieuwd of dezelfde columnist de komende weken weer zijn lievelingsthema van stal haalt en zich zal beklagen over de teloorgang van de beschaving in onze samenleving.
De Europese Unie soupeert de nationale soevereiniteit op – schande. Nieuwste steen des aanstoots is het plan van Van Rompuy voor verdere politieke integratie. Waar komt dat plan vandaan? Hij kreeg er de opdracht voor van Europese regeringsleiders. Zij gaan zich er binnenkort over buigen, en zullen bovendien het laatste woord hebben.
Welkom in Waanwereldië
Ik ken geloof ik niemand die zich geen zorgen maakt over het democratisch deficit van de Europese Unie. Niemand. Ik ken ook weinig mensen die vinden dat de EU almachtig moet zijn of dat nationale parlementen geen bevoegdheden zouden moeten hebben. Maar ik verbaas me elke dag over jonge mensen – twintig, dertig jaar meestal – die geen seconde van hun leven in een dictatuur hebben gewoond, en nu krijsen dat de EUSSR de zaak komt overnemen. Welkom in Waanwereldië. Europa bestaat niet zonder de instemming van nationale parlementen. Democratisch? Niet democratisch genoeg. Maar dictatuur? Alleen in de collectieve psychose van Dagelijkse Standaard-lezers.
Europa slobbert de Nederlandse soevereiniteit op. Drie weken geleden werd de Nederlandse staat op de vingers getikt door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De staat had nooit journalisten van de Telegraaf mogen gijzelen en verhoren. Het was niet de eerste keer dat de Nederlandse staat werd berispt. In 2007 en 2010 was het eveneens raak.
Ik heb gezocht naar volkswoede over deze onaanvaardbare inbreuk op het Nederlandse handelen door een supranationaal, ondemocratisch, vuig, vunzig instituut. Teleurstelling. Waar was de kwaadheid over deze flagrante schending van de Nederlandse soevereiniteit? Wie denkt het Europees Hof wel niet dat ze is? Waarom waren er geen acties om de Nederlandse staat te verdedigen? Om de Telegraaf-journalisten alsnog in het gevang te krijgen desnoods?
Soevereiniteit is te koop
Of zou het anders liggen? Dit was natuurlijk goed. De Nederlandse overheid kreeg klop en twee journalisten kregen gelijk. Dat is geen schande, dat is gerechtigheid. Dat de gerechtigheid werd afgeleverd door een supranationale rechtbank – één van de grote boemannen uit het boek De Aanval op de Natiestaat – doet er natuurlijk niet toe. Als de supranationale instituties doen wat we willen zijn ze leuk, als ze dat niet doen stom.
De Europese Unie legt vooral bloot hoe cynisch onze wereld is geworden. Niet alleen in Nederland, maar overal in Europa is de soevereiniteitsklacht, soms listig vermomd als nobel collectief streven, slechts een schaamlapje voor individueel chagrijn: economisch egoïsme. Catalonië wil onafhankelijk van Spanje worden. Het gaat zo niet langer, leve de soevereiniteit! Maar Catalonië wil ook graag toetreden tot de Europese Unie. Soevereiniteit? Geld! Dito Vlaanderen en Schotland. De NV-A pleit in zijn verkiezingsprogramma enthousiast voor een politieke Europese Unie. De regio’s willen weg van het moederland omdat het geld kost, bij Europa omdat het geld oplevert. Soevereiniteit is te koop.
Hysterie
De ‘echte’ of ‘ware’ nationalist zou nog nationalist zijn als dat hem de helft van zijn inkomsten zou kosten, als het twee generaties ellende oplevert, maar wel betekent dat het vaderland van buitenlandse smetten vrij is. Maar in Europa bestaan nauwelijks nog echte nationalisten. De Europese Unie is een instituut we love to hate en waar we in zekere zin dankbaar voor moeten zijn: zonder Unie had men niets om samen ritueel tegen te fulmineren. Van Rompuy staat aangenaam ver weg en schept voor ons de dankbare illusie dat er genoeg is dat Nederlanders onderling nog bindt. Je moet er bijna niet aan denken dat hij er niet zou zijn.
De Europese Unie slokt de Nederlandse soevereiniteit op. Ik ken niemand die zich geen zorgen maakt over het klaarblijkelijke onvermogen van Europese leiders om goed te luisteren naar wat er speelt in de landen, weinig mensen die geen terechte kritiek hebben op het dode bezuinigingsspoor dat de Unie voor zichzelf heeft uitgestippeld. Ik ken ook nauwelijks mensen die het wheelen en dealen in de wandelgangen van Brussel bevredigend vinden, en niemand die niet liever zou willen dat de Unie democratischer wordt georganiseerd. Maar ik ken tegelijkertijd teveel mensen die ondanks de blinde hysterie hun eigen hypocrisie niet kunnen verbergen.
Overigens: het is goed dat de Nederlandse regering democratisch is. Wie immers niet zou luisteren naar 81% van de bevolking zou weleens de fout kunnen maken uit de eurozone te stappen.
