De Zwarte Piet-discussie zal nooit ophouden als die niet op een andere manier wordt gevoerd. De rechter om uitkomst vragen, brengt ons alleen maar verder van een oplossing vandaan. Over waarden en normen is het buitengewoon lastig discussiëren. Meningen kun je bijstellen, maar waarden niet. Waarden maken onderdeel uit van wie je bent, van je identiteit. Je bent een antiracist en wie dat betwijfelt omdat je hartstochtelijk van Zwarte Piet houdt, een onschuldig figuur, kwetst je diep. Dat raakt je identiteit. Je bent een antiracist en dat mensen een racistische karikatuur als Zwarte Piet verdedigen, kwetst je diep. Ze vinden je een zeur, een aansteller. Dat raakt je identiteit.
Het Zwarte Piet-debat zal nooit een voor iedereen bevredigende uitkomst krijgen als we het op deze manier blijven voeren. En de kwestie aan de rechter voorleggen, zoals inmiddels is gebeurd, brengt een oplossing ook niet dichterbij. De rechter stelt dat burgemeester Van der Laan de vergunning die hij in 2013 heeft afgegeven, had moeten toetsen aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Van der Laan moet de vergunning nu herzien.
Is dit een overwinning voor documentairemaker Sunny Bergman en activist Quinsy Gario? Nee. Want Van der Laan was al lang in gesprek over de intocht van dit jaar. Hij wil dat het Sinterklaasfeest een feest is voor alle Amsterdammers. Een rechterlijke uitspraak helpt daarbij niet. Die juridiseert een conflict dat om een pragmatische oplossing vraagt. Een oplossing die je niet vindt door op waarden en normen te tamboereren, maar door gemeenschappelijke belangen als uitgangspunt te nemen.
We leven niet meer in een maatschappij die opgedeeld is in zuilen die elkaar zo veel mogelijk met rust laten, maar in een hybride samenleving waarin individuen hun plek opeisen. Waar vroeger de elites met elkaar tot overeenstemming kwamen, moet nu het geëmancipeerde volk zelf een modus vinden om met onderlinge verschillen om te gaan. Dat is lastig, zeker als standpunten verharden. Dan gooi je alleen nog maar je eigen gelijk over de schutting, en is van een dialoog geen sprake.
De Zwarte Piet-discussie gaat voortdurend over verbieden of toestaan, winnen of verliezen. Maar juist daardoor verliezen we allemaal. De pragmatische aanpak van Van der Laan kan zorgen voor een mooie way out voor iedereen. Met respect, en zonder gezichtsverlies. Daar hebben we als samenleving echt wat aan. En alle witte en zwarte kinderen ook.
