Het was slechts een kwestie van dagen. Hoewel Nederland zich aanvankelijk nog bezighield met de mogelijke val van het kabinet, heeft de aardbeving op Haïti nu ook het internet bereikt. Op verschillende wijze laten mensen op het web elkaar zien hoe begaan ze zijn met de slachtoffers en vertellen ze elkaar op welk rekeningnummer geld gestort kan worden. Na de groene Twitteravatars en de kleuraanduidingen in Facebook status updates is dit het zoveelste voorbeeld van symboolpolitiek op social network sites.
Iedereen is geschrokken van de omvang van de ramp op Haïti. Vanachter de computer bekruipt het gevoel iets te willen doen. Maar wat? We kunnen niet met zijn allen naar Haïti vliegen om puin te gaan ruimen. Er is trouwens schaatsen dit weekend. Geld storten kan natuurlijk wel, maar voelt uiteindelijk onbevredigend. Natuurlijk voelt het goed om te horen hoeveel geld ‘we’ al heb opgehaald, maar uiteindelijk blijft de individuele bijdrage anoniem. Maar wacht: we kunnen laten zien hoe begaan we zijn. Word bijvoorbeeld fan van een steunbetuiging op Facebook! Of ‘leen je website uit’ aan de samenwerkende hulporganisaties! Beter nog: zet het rekeningnummer in je Twitter avatar! Zo roep je anderen op ook te geven en ben je lekker actief en goed bezig.
Bij de introductie van ieder nieuw medium wordt er zowel optimistisch als pessimistisch gespeculeerd over de potentie van dat medium. Pessimistische speculatie gaat meestal over hoe een nieuw medium het publiek afstompt. Optimistische speculatie stelt dat het nieuwe medium het publiek zal bevrijden, omdat er meer informatie beschikbaar is of omdat het ruimte biedt voor nieuwe vormen van politieke participatie. Hoogleraar Communicatiewetenschap Klaus Schönbach laat zien hoe dit voor alle nieuwe media het geval is geweest, zelfs voor de videorecorder. Social network sites zijn het meest recente nieuwe medium, de flagships van web 2.0.
Op Facebook beschrijven mensen in hun statusupdate de kleur van hun BH om zo bewustzijn te creëren voor borstkanker. Eerder kleurden mensen op Twitter hun avatar groen om hun steun te betuigen aan de oppositie in Iran. In plaats van voorbeelden van een opkomende, transnationale publieke sfeer (optimistische speculatie over web 2.0), zijn het voorbeelden van symboolpolitiek. Er wordt geen daadwerkelijke politiek bedreven, het gaat er slechts om te laten zien dat men ‘iets’ doet. Geen enkele machthebber in Iran maalde om groene avatars. Bewustzijn voor borstkanker generen is iets geks: alsof er mensen zijn die denken dat borstkanker goed is. Hetzelfde geldt voor het onder de aandacht brengen van giro 555 op Twitter. Zijn er twitteraars die dit rekeningnummer niet kennen? Niet kunnen opzoeken mochten ze dat willen?
Zijn dergelijke acties dan volkomen zinloos? Het ligt eraan wat men onder zinloos verstaat. Ze hebben wel degelijk een functie. Twitter en Facebook zijn social network sites, met de nadruk op social. Het zijn plaatsen waar mensen met gelijkgestemden een gemeenschap vormen. Naast twitternaam en achtergrond is de avatar dé manier om symbolisch te laten zien wie je bent en waar je voor staat. Gelukkige single moeders poseren daarom met hun kroost en PvdA’ers plaatsen daarom een roos in hun foto. Ze zijn zo snel herkenbaar voor mensen die hetzelfde denken als zij. En mensen met een giro 555-ava willen graag bevriend zijn met andere mensen met een giro 555-ava. De steunacties zijn eenzelfde vorm van identiteitsperformance als de kleurrijke achtergronden op tiener social network site Hyves, niets meer maar zeker ook niets minder.
Spikkel je ava als je het met me eens bent! Please RT.
