Op 2 november werden de zogenaamde midterm elections gehouden in Amerika. De Republikeinen wonnen fors, en daarmee heeft het politieke landschap opnieuw vorm gekregen. Het slagveld voor de presidentsverkiezingen van 2012 begint zich dus af te tekenen. Daarom besteedt De Jaap zeven donderdagen lang aandacht aan de voorspelling wie op 6 november 2012, na een heftige verkiezingsstrijd, een uitzinnige menigte mag toespreken als President-elect. Vandaag deel 3: Sarah Palin als grote uitdager.
Voorgaande delen van deze serie draaiden vooral om wat er tot dit moment gebeurd is in Politiek Amerika. Kijkend naar 2012 is de eerste grote vraag welke Republikein gaat proberen om Obama uit het Witte Huis te verdrijven. Wie hieromtrent een voorspelling wil doen, kan niet om een aantal namen heen: Mitt Romney, Mike Huckabee, Newt Gingrich, Tim Pawlenty en natuurlijk Sarah Palin. Die laatste wordt door menig politiek commentator buiten Amerika evenmin serieus genomen als door de Democratische Partij in het land zelf. Toch maakt ze een goede kans en zou het zomaar kunnen dat Palin straks de uitdager van Obama is.
Moderates en conservatives
De presidentsverkiezingen gaan doorgaans om de zogenaamde undecideds en moderates: de kiezers in het midden van het politieke spectrum die nog wel eens van partij willen wisselen. Voordat er echter een presidentskandidaat is, moeten er eerst voorverkiezingen gehouden worden en in die politieke arena spelen veel uitgesprokener stemmen een grote rol. Mensen die stemmen tijdens deze primaries voelen zich doorgaans sterk betrokken bij de partij. Ze zitten niet in het politieke midden, maar voelen zich, in dit geval, uitgesproken Republikeins. Dat maakt dat zeer uitgesproken kandidaten met een helder (neo)conservatief profiel in de voorverkiezingen een voordeel hebben. Juist Palin voldoet als boegbeeld van neoconservatief Amerika precies aan dit beeld.
De impact van dit profiel blijkt ook als gekeken wordt naar de uitslagen van de midterms. 64 kandidaten, verspreid door het hele land, kregen steun van Palin, zogenaamde endorsements. 84 procent van hen won de voorverkiezingen, en 61 procent won de uiteindelijke strijd tegen een Democratische tegenstander. In voorverkiezingen doen Palins kandidaten, vaak ook gesteund door de vorige week behandelde Tea Party Movement, het goed. Huckabee, Romney, Pawlenty en enkele andere kandidaten vissen vooral uit dezelfde vijver van moderates en zitten elkaar dus in de weg. Zij krijgen last van het effect van split the vote, wanneer de stemmen van een bepaalde electorale groep over meerdere kandidaten verdeeld worden waardoor iedereen vrij weinig stemmen krijgt. Palin is de uitgesproken favoriet in neoconservatieve kringen en als bijvoorbeeld Romney en Pawlenty elkaar in gematigde staten stemmen afsnoepen, kan Palin zelfs daar de lachende derde worden.
White middle class male
Veel Republikeinen hebben het gevoel dat Obama zijn overwinning vooral dankt aan het feit dat hij een Afro-Amerikaanse achtergrond heeft. Amerika zou behoefte hebben aan een ander gezicht, een etnische minderheid of misschien een vrouw als President. De Republikeinen kozen eerder al Michael Steele als eerste Afro-Amerikaanse partijvoorzitter en het sentiment leeft dat de volgende kandidaat in ieder geval geen white middle class male moet zijn. Palin voldoet als vrouw, en met 46 jaar als jongste kandidaat, ruim aan dat beeld en dat melkt ze graag uit. Ze heeft de term Mama Grizzlies gelanceerd om een groep (neoconservatieve) politieke powermoms aan te duiden, die Amerika verdedigen zoals Grizzlyberen hun jongen. Het ligt er misschien wat dik op, maar Palin zal haar geslacht zeker voor zich laten werken. Haar reality soap Sarah Palin’s Alaska, waar ze wildwatervarend en bergbeklimmend toch een goede moeder is voor haar kinderen, draagt hier ook aan bij.
Grassroots movement en politiek activisme
Verkiezingen worden in Amerika lokaal gewonnen. Het Nederlandse idee van een nationale campagne bestaat in Amerika veel minder omdat elke staat en elk district eigen relevantie heeft. Niet het totaal aantal gewonnen stemmen, maar het aantal gewonnen kiesdistricten en hun stemmacht, bepalen de winnaar. Daarom spelen lokale organisaties en de inzet van oneindig veel vrijwilligers een doorslaggevende rol, zo ontdekte ook Hillary Clinton toen ze in 2008 Barack Obama vanuit grote achterstand ineens langszij zag komen om de nominatie van de Democratische Partij in de wacht te slepen. Juist omdat Palin iets bijzonders is, de conservatieve voorvechter van Mama Grizzlies, inspireert ze haar aanhangers tot politiek activisme. Ze spreekt moedergevoelens aan en geeft vrouwen het idee dat ze voor hun geslacht en hun rol als moeder op moeten komen door Palin te steunen. Vooral huismoeders, die enige vrijheid hebben in hun dagindeling, voelen zich geïnspireerd tot actieve campagne en dat missen al haar directe concurrenten. Bovendien heeft Palin veel mensen gesteund tijdens de midterms die op hun beurt lokaal campagne voor haar zullen voeren. Hoewel ook de andere kandidaten natuurlijk steun op verschillende plekken hebben, was niemand zo alom aanwezig als Sarah Palin. Daarmee brengt zij de sterkste grassroots movement van alle Republikeinen op de been, en zal ze haar stempel kunnen drukken op de voorverkiezingen.
Politiek platform
Van de vijf kandidaten is Pawlenty als Gouveneur van Minnesota de enige die op dit moment een actieve politieke carrière heeft. Dat kan voor hem werken, maar betekent ook dat hij, opgeslokt door dagelijkse beslommeringen, weinig tijd en ruimte heeft om aan zijn imago te werken. Romney was Gouveneur van Massachusetts maar heeft op dit moment nauwelijks een rol in de schijnwerpers. Palin, Gingrich en Huckabee hebben allen echter een rol bij de Republikeinse huiszender FOX News, de grootste TV-zender van de Verenigde Staten. Via die weg krijgen ze de ruimte om zichzelf actief te promoten, aan hun imago te werken en op de fouten van hun tegenstanders te wijzen, juist bij de actieve achterban van de Republikeinse Partij die zo belangrijk is tijdens de primaries. De invloed van deze zender binnen de Republikeinse partij is niet te onderschatten, getuige ook haar rol in de Tea Party Movement. Hoewel ook Huckabee en Gingrich er rond lopen, lijkt Palin met populaire neocon Glenn Beck een steeds dominanter blok te vormen binnen FOX News en ook dat zal haar, nog los van de promotietour rond haar recent uitgekomen boek America By Heart, geen windeieren leggen. Gingrich schimpte overigens laatst dat hij niet naar de show van Palin op FOX News kijkt.
De kandidaten
Natuurlijk is er op Palin veel aan te merken. Tijdens de campagne van 2008, toen zij de beoogde vicepresident was van John McCain, ging ze regelmatig af als een gieter. De persiflages van Tina Fey in Saturday Night Live gingen de wereld over en uitspraken over haar ervaring in internationale politiek, omdat Rusland toch aan Alaska grenst, kregen vleugels. Toch behield ze de steun van een flinke groep conservatieve republikeinen die het commentaar op haar als simpelweg oneerlijk wegzette. De lame stream media wilden haar bewust kapot maken en dat viel haar niet te verwijten. Een bekend Amerikaans kinderrijmpje luidt “I am rubber. You are glue. What you say bounces off me and sticks to you!” Dit leek voor Palin zeker in conservatieve kring op te gaan en de kans is groot dat commentaar op Palins verleden vooral als achterhaald en zinloos ontvangen gaat worden.
Haar tegenstanders hebben echter allemaal politieke lijken in de kast. Romney is een mormoon, wat erg moeilijk ligt bij de protestantse basis van de partij. Bovendien werkte hij jaren voor grote investeringsmaatschappijen en zelfs voor een bedrijf dat veroordeeld werd voor fraude, wat hem erg dicht bij de bron van de financiële crisis brengt. Ook voerde hij in Massachusetts Romneycare in, wat lijkt op de door Republikeinen gehaate Obamacare. Huckabee heeft al sinds hij terug kwam van morbide obesitas moeite om serieus genomen te worden en maakte in eerdere campagnes altijd stomme opmerkingen, vaak over de Holocaust, die hem steeds weer opbreken. Bovendien lijkt hij het bijzonder naar zijn zin te hebben in zijn huidige carrière en is het de vraag of hij zich volledig kan en wil inzetten voor een nieuwe verkiezingsstrijd. Pawlenty worstelt met een begrotingsgat van zes miljard dollar in Minnesota en werd recent door het Federaal Hooggerechtshof op zijn vingers getikt voor creatief boekhouden om dat gat te dichten. Gingrich heeft zich, sinds hij twaalf jaar geleden de actieve politiek verliet, vooral laten zien als iemand die hard schreeuwt maar het contact met de werkelijkheid is verloren. Hij wordt gezien als een te makkelijk doelwit voor Obama.
De uitdager
Sarah Palin is niet de gedoodverfde favoriet, dat is voorlopig toch Mitt Romney vanwege zijn presidentiële uitstraling en ervaring. Uit peilingen, in november gedaan door het vooraanstaande Public Policy Poling, blijkt echter dat Palin op dit moment kan rekenen op de steun van 21 procent van de Republikeinen, en daarmee koploper is voor Gingrich (19 procent) en Romney (18 procent). Juist als outsider voelt ze zich op haar gemak en kan Palin tegen de gevestigde orde aanschoppen. Op Pawlenty na, staat Palin het verst af van Washington en dat komt haar goed uit nu de discussie vooral gaat over minder federale overheid en meer “vrijheid”. Palin bouwt constant aan haar imago, tot Sarah Palin’s Alaska aan toe, en lijkt het politieke tij mee te hebben. Ze kan zich positioneren als de grote uitdager en het Obama zo nog knap lastig maken.
(Hier staat het overzicht van de hele serie)
Adriaan Andringa is redacteur van DeJaap. Thijs Kleinpaste is D66-deelraadslid Amsterdam Centrum. Beide werken als politiek adviseur en zijn verslaafd aan Amerikaanse verkiezingen.
